چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف تبیین سازوکار‌هایی که از آن طریق کشمکش‌های والدین بر سلامت روانی کودک اثر می‌گذارند، انجام شد و نقش تعدیل‌کننده سه متغیر مهم ارزیابی کودک از کشمکش‌های والدین، ایمنی هیجانی در خانواده و راهکارهای مقابله هیجان‌مدار کودک در پیش‌بینی نشانه‌های آسیب‌شناختی هیجانی و رفتاری وی بررسی گردید. روش: این بررسی مقطعی روی یک نمونه 413 نفری از کودکان پنجم ابتدایی شهر تهران (220 دختر و 193 پسر) که به‌کمک روش نمونه‌گیری طبقه‌ای- تصادفی نسبتی انتخاب شده بودند، انجام شد. کودکان به پرسش‌نامه ایمنی در سیستم خانواده و پرسش‌نامه ادراک کودک از تعارض والدین پاسخ دادند. برای سنجش مشکلات هیجانی و رفتاری کودک نیز مادران و آموزگاران، زیرمقیاس مشکلات از پرسش‌نامه توانایی‌ها و مشکلات کودک را تکمیل نمودند. یافته‌ها: رابطه بین احساس ناایمنی هیجانی کودک در خانواده و ارزیابی کودک از کشمکش‌های والدین با مشکلات رفتاری و هیجانی کودکان معنی‌دار بود (01/0p<). افزون بر این، نقش واسطه‌ای ارزیابی تعارض در رابطه میان ایمنی هیجانی با مشکلات عاطفی کودک، نقش واسطه‌ای مقابله هیجان‌مدار کودک در رابطه میان ارزیابی تعارض با نشانه‌های آسیب‌شناختی کودک و هم‌چنین نقش تعاملی ناایمنی هیجانی و ارزیابی کودک از ویژگی‌های کشمکش والدین در مشکلات رفتاری کودک، مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش بیانگر نقش ایمنی هیجانی خانواده به‌عنوان یک عامل محافظ محیطی و نقش ارزیابی شناختی کودک از کشمکش‌های والدین به‌عنوان یک عامل خطر درونی، در کاهش و افزایش نشانه‌های آسیب‌شناختی عاطفی و رفتاری کودکان است.