چکیده

هدف: این پژوهش با هدف بررسی کنش‌های حرکتی، ‌شناختی و اجرایی گروهی از رانندگان آسیب‌پذیر به حوادث از راه سنجش‌های عصب- روان‌شناختی انجام شده است. روش: 70 راننده متخلف و آسیب‌پذیر به حوادث و 30 راننده که شایستگی رانندگی آنها برای کارشناس محرز بود، به‌کمک آزمون‌هایی که زمان واکنش، بازشناسی، حافظه، ‌توجه و تمرکز، هم‌چنین آزمون‌هایی که تصمیم‌گیری و انتخاب پاسخ درست را می‌سنجیدند ارزیابی شدند. یافته‌ها: از میان آزمون‌های به‌کار گرفته‌شده، نمره‌های آزمون‌های خطای تداوم در جورکردن کارت‌های ویسکانسین (01/0p<) و زمان برای جستجو در حوزه بینایی (01/0p<) به‌نحو معنی‌داری رانندگان شایسته را از رانندگان متخلف جدا نمودند. آزمون جستجوی حوزه بینایی در مقایسه با سایر آزمون‌ها بالاترین ضریب همبستگی را با هوش نشان داد (001/0p<، 35/0=r) در حالی‌که این آزمون (جستجوی حوزه بینایی) همبستگی معنی‌داری با آزمون‌های دیگر به‌جز خطای پاسخ در توجه پیوسته (001/0p<، 24/0=r) و خطای تداوم پاسخ در آزمون جورکردن کارت‌های ویسکانسن (05/0p<، 22/0=r) نشان نداد. سن دارای ضریب همبستگی مثبت و معنی‌دار با هوش (001/0=p ، 39/0=r)، خطای پاسخ در توجه پیوسته (001/0=p ، 38/0=r)�و جستجوی حوزه بینایی (05/0=p ، 23/0=r) در نمونه مورد بررسی بود. نتیجه‌گیری: آزمون‌های عصب- روان‌شناختی می‌توانند به‌خوبی رانندگان متخلف را از رانندگان شایسته جدا نمایند. اما بهتر است به‌دلیل محدودیت در هنجاریابی این ابزار، در تعمیم یافته‌ها جانب احتیاط را داشت.