یکشنبه 7 دی 1404
| English
دوره 31، شماره 1 - ( 5-1404 )
جلد 31 شماره 1 صفحات 0-0 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Gheysari F, Mazaheri M. The Effect of tDCS on the Executive Functions of Iranian Children and Adolescents With Neurodevelopmental Disorders: A Systematic Review and Meta-analysis. IJPCP 2025; 31 (1)
URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-4329-fa.html
URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-4329-fa.html
قیصری فاطمه، مظاهری مهرداد. تأثیر تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای (tDCS) بر کارکردهای اجرایی کودکان و نوجوانان ایرانی مبتلا به اختلالات عصبی رشدی: یک مرور نظاممند و فراتحلیل. مجله روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران. 1404; 31 (1)
1- گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.
2- گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران. ،mazaheri@hamoon.usb.ac.ir
2- گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران. ،
چکیده: (46 مشاهده)
اهداف تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای (tDCS) بهعنوان یک درمان امیدوارکننده برای توانبخشی اختلالات عصبی رشدی پیشنهاد شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای بر کارکردهای اجرایی کودکان و نوجوانان ایرانی مبتلا به اختلالات عصبی رشدی انجام شده است.
مواد و روش ها مطالعات اولیه از سال 2014 تا 2024 با کلیدواژههای «تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای»، «کارکردهای اجرایی»، «حافظه کاری»، «توجه»، «انعطافپذیری شناختی»، «بازداری»، «سرعت پردازش»، «برنامهریزی»، «کودکان»، «نوجوانان»، «اختلالات عصبی رشدی»، «اختلال نقص توجه/بیشفعالی»، «اختلال طیف اوتیسم»، «اختلال هماهنگی رشدی»، «اختلال یادگیری خاص»، «ناتوانی ذهنی»، «اختلالات ارتباطی»، «ایران» و «ایرانی» با استفاده از پایگاههای داده وبآوساینس، اسکوپوس، پابمد، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و پرتال جامع علوم انسانی جستوجو شدند. پس از بررسی دقیق، 23 مطالعه در مرور نظاممند و فراتحلیل قرار گرفتند. ارزیابی کیفیت مطالعات توسط مقیاس Jadadو توسط دو نویسنده بهصورت جداگانه انجام شد. تفاوت میانگین استانداردشده بهعنوان تفاوت بین گروهها در فاصله اطمینان 95 درصدی با استفاده از نرمافزار CMA جهت اندازه اثر تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای محاسبه شد.
یافته ها نتایج فراتحلیل تأثیر قابلتوجه تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای در کارکردهای اجرایی کودکان و نوجوانان ایرانی مبتلا به اختلالات عصبی رشدی را نشان داد (104=SDM؛ %95، 0/83-1/25=CI؛ 001/P<0). تجزیهوتحلیل زیرگروهی فراتحلیل حاضر نشان داد تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای بیشترین تأثیر بر مؤلفه توجه نسبت به دیگر مؤلفههای کارکرد اجرایی داشته است. همچنین تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای بر کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال یادگیری خاص نسبت به کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال نقص توجه/بیشفعالی تأثیر بیشتری داشته است.
نتیجه گیری اگرچه پژوهشهای فعلی یافتههای امیدوارکنندهای برای اثربخشی تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای در اختلال نقص توجه/بیشفعالی و اختلال یادگیری خاص نشان میدهد، اما کمبود مطالعات کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده با پیگیری طولانیمدت برای ارزیابی اثر تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای برای اختلالات عصبی رشدی بهخصوص طیف اوتیسم در ایران وجود دارد.
مواد و روش ها مطالعات اولیه از سال 2014 تا 2024 با کلیدواژههای «تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای»، «کارکردهای اجرایی»، «حافظه کاری»، «توجه»، «انعطافپذیری شناختی»، «بازداری»، «سرعت پردازش»، «برنامهریزی»، «کودکان»، «نوجوانان»، «اختلالات عصبی رشدی»، «اختلال نقص توجه/بیشفعالی»، «اختلال طیف اوتیسم»، «اختلال هماهنگی رشدی»، «اختلال یادگیری خاص»، «ناتوانی ذهنی»، «اختلالات ارتباطی»، «ایران» و «ایرانی» با استفاده از پایگاههای داده وبآوساینس، اسکوپوس، پابمد، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و پرتال جامع علوم انسانی جستوجو شدند. پس از بررسی دقیق، 23 مطالعه در مرور نظاممند و فراتحلیل قرار گرفتند. ارزیابی کیفیت مطالعات توسط مقیاس Jadadو توسط دو نویسنده بهصورت جداگانه انجام شد. تفاوت میانگین استانداردشده بهعنوان تفاوت بین گروهها در فاصله اطمینان 95 درصدی با استفاده از نرمافزار CMA جهت اندازه اثر تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای محاسبه شد.
یافته ها نتایج فراتحلیل تأثیر قابلتوجه تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای در کارکردهای اجرایی کودکان و نوجوانان ایرانی مبتلا به اختلالات عصبی رشدی را نشان داد (104=SDM؛ %95، 0/83-1/25=CI؛ 001/P<0). تجزیهوتحلیل زیرگروهی فراتحلیل حاضر نشان داد تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای بیشترین تأثیر بر مؤلفه توجه نسبت به دیگر مؤلفههای کارکرد اجرایی داشته است. همچنین تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای بر کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال یادگیری خاص نسبت به کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال نقص توجه/بیشفعالی تأثیر بیشتری داشته است.
نتیجه گیری اگرچه پژوهشهای فعلی یافتههای امیدوارکنندهای برای اثربخشی تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای در اختلال نقص توجه/بیشفعالی و اختلال یادگیری خاص نشان میدهد، اما کمبود مطالعات کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده با پیگیری طولانیمدت برای ارزیابی اثر تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای برای اختلالات عصبی رشدی بهخصوص طیف اوتیسم در ایران وجود دارد.
نوع مطالعه: مروري |
موضوع مقاله:
روانپزشکی و روانشناسی
دریافت: 1403/7/4 | پذیرش: 1404/3/16 | انتشار: 1404/4/19
دریافت: 1403/7/4 | پذیرش: 1404/3/16 | انتشار: 1404/4/19
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
تهران، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی ایران
تلفن دانشگاه : 02166506899
تلفن ناشر : 02145355000 - 02145355555
وبسایت: http://ijpcp.iums.ac.ir
ایمیل: ijpcp@iums.ac.ir
