مقدمه: در این پژوهش اثربخشی مدیریت وابستگی و درمان شناختی- رفتاری در درمان بیماران وابسته به مواد افیونی که تحت درمان نگهدارنده با نالترکسون بودند، ارزیابی شد.

روش: 90 بیمار وابسته به مواد افیونی 20 تا 49 ساله مراجعه‌کننده به مرکز روانپزشکی ایران که سم زدایی شده بودند و داروی نالترکسون را به‌عنوان درمان نگهدارنده دریافت می‌کردند به‌تصادف و به مدت 16 هفته در یکی از  سه گروه درمانی
 نالترکسون به‌تنهایی، نالترکسون با مدیریت وابستگی و نالترکسون با درمان شناختی- رفتاری قرار گرفتند. پیش از شروع مداخله‌های درمانی، آزمودنی‌ها با چک‌لیست شدت اعتیاد ارزیابی شدند. در پایان مداخله، هر سه گروه بار دیگر با چک‌لیست شدت اعتیاد مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده‌های به‌دست آمده با روش‌های آماری تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر، تحلیل واریانس یک‌طرفه و آزمون تعقیبی توکی تحلیل شدند.

یافته‌ها: مقایسه سه گروه از نظر سطح ریزش، میزان همکاری و نمرات چک‌لیست شدت اعتیاد نشان‌دهنده تفاوت معنی دار بین سه گروه بود. تغییرات معنی‌دار آماری به وجود آمده نشان دهنده اثربخشی مدیریت وابستگی و درمان شناختی- رفتاری در افزایش همکاری، کاهش ریزش و کاهش نمرات چک‌لیست شدت اعتیاد بود.

نتیجه‌گیری: برنامه مدیریت وابستگی به‌سرعت مصرف مواد را کاهش می‌دهد اما اثرات آن بعد از درمان کاهش پیدا می‌کند. تأثیر درمان شناختی- رفتاری در کاهش  مصرف مواد تا ماه‌ها پس  از پایان درمان ادامه می‌یابد.