چکیده

هدف: در پژوهش حاضر ضمن پاکسازی و کنترل محیط برای پیشگیری از تحریک وسوسه کوشش شده است با روشهای  کنترل افکار و تصاویر ذهنی اضطراب برانگیز و افسردگی‌زا مانند توجه‌برگردانی و توقف افکار به مهار افکار و تصاویر ذهنی مربوط به رفتار موادخواهی پرداخته شود.

روش: پژوهش حاضر یک طرح آزمایشی  است. آزمودنیهای پژوهش به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده به تصادف در دو گروه آزمایش (30 نفر) و گواه (30 نفر) جای داده شدند. گروه آزمایش طی 3 هفته، هفته‌ای 2 جلسه هر جلسه 35 دقیقه به شکل گروهی در برنامه آموزشی کنترل محیط، توجه برگردانی و توقف افکار شرکت کردند. گروه گواه درمان معمول کلینیک را دریافت کردند. برای گردآوری داده‌ها یک پرسشنامه 30 سؤالی مشخصات فردی و یک مقیاس روزنگار دفعات هجوم وسوسه و مدت زمان آن به کار برده شده است.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که از 30 نفر گروه آزمایش 19 نفر پس از 6 ماه پاک بودند در حالیکه گروه گواه از 30 نفر 4 نفر پاک بودند. میانگین تعداد افکار در روز در ماه ششم در گروه آزمایش 89/0 مرتبه، و گروه گواه 1/1 مرتبه بوده که این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نبود. مدت زمان افکار به دقیقه در ماه ششم در گروه آزمایش 8/5 دقیقه در روز و برای گروه گواه 7/38 دقیقه بود، که این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار بوده است.

نتیجه: آموزش پاکسازی محیطی و توجه‌برگردانی و توقف افکار توانسته است در گروه آزمایش افراد بیشتری را تا 6 ماه پاک نگهدارد. همچنین توانسته است مدت زمان وسوسه را کاهش دهد، اما در تعداد دفعات وسوسه در روز تفاوت معنی‌دار ایجاد نکرد. به طور کلی به کارگیری این روش، وسوسه و رفتار موادخواهی را کاهش می‌دهد.