هدف این پژوهش ارزیابی میزان تاثیر به کارگیری رابطین بهداشت (داوطلبین زن) در تغییر آگاهی و عملکرد بهداشتی خانوارهای تحت پوشش مراکز بهداشتی - درمانی شهری، شهرهای تهران (منطقه جنوب) سنندج و شهر کرد بوده است. برای انجام این پژوهش نیمه­آزمایشی نخست در هر یک از شهر های مورد بررسی یک مرکز بهداشتی درمانی شهری که برنامه رابطین در انحا اجرا می شد به عنوان "مرکز آزمایشی" و یک مرکز بهداشتی درمانی شهری که برنامه رابط­ها در آنجا اجرا نمی­شد اما جمعیت زیر پوشش آن از نظر اقتصادی و اجتماعی مشابه جمعیت زیر پوشش مرکز مورد بررسی بوده به عنوان "گروه گواه" در نظر گرفته شدند. آزمودنیهای دو گروه را 400 زن 15 تا 49 ساله شوهردار و کودکان 1 تا 4 ساله و نوزادان 12 تا 18 ماهه آنها تشکیل می­داد. روش گردآوری اطلاعات به صورت مصاحبه حضوری با پاسخگویان و با استفاده از پرسشنامه بود. در "مراکز آزمایشی" پیش از اجرای برنامه رابطین بهداشت، شاخص­های مورد نظر پژوهش در زمینه آگاهی و عملکرد بهداشتی زنان جامعه که در اهداف پژوهش مشخص شده بود اندازه­گیری شد. پس از اجرای برنامه از مراکز آزمایشی و گواه نمونه­گیری شد و بین نتایج مرکز آزمایشی پیش و پس از اجرای برنامه رابطین و بین مراکز آزمایش و گواه مقایسه انجام گرفت. یافته­های پژوهش نشان داد که در اثر اجرای برنامه میزان آگاهی گروه آزمایش و نسبت به گروه گواه در منطقه جنوب تهران افزایش چشم­گیری داشته است. بطوریکه از 10 مورد شاخص تعیین شده برای آگاهی، 9 مورد آن افزایش معنیدار نشان داد. در شهرهای سنندج و شهرکرد تغییرات دیده شده بیشتر نسبت به پیش از اجرای برنامه رابطین بهداشت بود ولی نسبت به گروه گواه تغییرات معنی­دار نداشت. یافته­های پژوهش نشان داد که در زمینه عملکرد مادران دارای کودک 1 تا 4 ساله، در هر سه شهر مورد بررسی فعالیت رابطین بهداشت باعث گردید که مادران بیشتر از مراکز نزدیک برای انجام مراقبت کودک خود بهره گیرند. ولی در زمینه مراقبت مرتب کودکان خود تنها در منطقه جنوب تهران در اثر فعالیت رابطین بهداشت نسبت به گروه گواه تغییرات مثبتی دیده شد، در شهر سنندج و شهرکرد این تغییرات در گروه آزمایش و گروه گواه معنی­دار نبود.