هدف: در این پژوهش کوشش شده است با ترجمه نسخه‌های اصلی چهار پرسش‌نامه آیزنک، بارت، دیکمن و زاکرمن، و به‌کارگیری آنها در افراد سالم و مصرف‌‌کنندگان مواد افیونی، میزان روایی و پایایی نسخه‌های فارسی این پرسش‌نامه‌ها بررسی شود. روش: نسخه فارسی چهار پرسش‌نامه تکانشگری آیزنک، حس‌جویی زاکرمن، تکانشگری بارت و تکانشگری دیکمن توسط دو گروه افراد سالم (39 نفر) و مصرف‌‌کنندگان مواد افیونی (30 نفر) تکمیل شدند. ارزیابی پایایی به روش ثبات داخلی انجام شد. برای ارزیابی روایی، دو روش هم‌خوانی داخلی بین مقیاس‌ها و روش مقایسه گروه‌های شناخته‌شده به‌کار برده شد. یافته‌ها: ضریب آلفای کرونباخ در چهار پرسش‌نامه بارت، دیکمن، زاکرمن و آیزنک در هر دو گروه بین 40/0 تا 83/0 بود. به‌جز عامل خستگی‌پذیری شاخص زاکرمن (ضریب 22/0) زیرشاخص‌های پرسش‌نامه‌ها، در پرسش‌نامه بارت همبستگی معنی‌داری (4/0=r) با یکدیگر نشان دادند. بین عوامل تکانشگری در  سایر پرسش‌نامه‌ها با نتیجه بارت همبستگی معنی‌داری به‌دست آمد. امتیاز شاخص تکانشگری بارت و عوامل تکانشگری سایر پرسش‌نامه‌ها در گروه مصرف‌کننده مواد به‌طور معنی‌داری (001/0p<) بیش از گروه افراد سالم بود ولی در زمینه عوامل مخاطره‌جویی و ماجراجویی تفاوتی دیده نشد. هم‌چنین مصرف مواد به‌عنوان یک عامل مهم در تعیین امتیاز تکانشگری شاخص بارت و عوامل تکانشگری در سایر پرسش‌نامه‌ها به‌دست آمد. سن، جنس و میزان تحصیلات نیز در تعیین این امتیاز نقش دارند.  نتیجه‌گیری: نسخه فارسی چهار پرسش‌نامه بارت برای تعیین میزان تکانشگری از پایایی و روایی مطلوبی برخوردار است. به نظر می‌رسد در بین معتادان ایرانی وجود زمینه‌های تکانشگری و نه گرایش‌های مخاطره‌جویی شاخص اصلی روانشناختی پدیده اعتیاد باشد.