چکیده

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر رفتار سازگارانه کودکان عقب‌مانده ذهنی خفیف انجام شده است.

روش:  ۲۸ دانش‌آموز که برپایه آزمون هوش وکسلر کودکان، عقب‌مانده ذهنی خفیف تشخیص داده شده و دارای سطوح سازگاری پایین در خرده مقیاس‌های مهارت‌های زندگی روزمره و مهارت اجتماعی‌شدن مقیاس واینلند، با هوشبهر ۶۳ تا ۶۷ و در گروه سنی ۱۱ سال تا ۱۱ سال و ۱۰ ماه بودند، انتخاب و به‌صورت تصادفی به دو گروه آزمایش (۱۴=n) و گواه (۱۴=n) تقسیم شدند. نخست هر یک از آزمودنی‌ها به‌کمک فهرست مهارت‌های اجتماعی و دو خرده مقیاس مهارت‌های زندگی روزمره و مهارت اجتماعی‌شدن مقیاس واینلند ارزیابی شدند. سپس آموزش مهارت‌های اجتماعی به‌مدت ۵/۲ ماه در ۱۵ جلسه آموزشی برای آزمودنی‌‌های گروه آزمایش اجرا شد. در پایان دوره آموزش و ۲ ماه پس از آن، همه آزمودنی‌‌ها دوباره به کمک ابزارهای یادشده ارزیابی شدند.

یافته‌ها: تحلیل داده‌ها نشان داد که گروه آزمایش پس از پایان جلسات آموزشی، بهبود معنی‌داری را در زمینه رفتار سازگارانه (مجموع مهارت‌های زندگی روزمره و مهارت اجتماعی‌شدن) و مهارت‌های اجتماعی پیدا کرده است. بررسی پیگیری نیز نشان داد که بهبودهای به دست آمده از آموزش، ۲ ماه پس از پایان آموزش نیز همچنان حفظ شده است.

نتیجه: آموزش مهارت‌های اجتماعی سبب افزایش رفتار سازگارانه کودکان مبتلا به عقب‌ماندگی خفیف ذهنی می‌شود.

مقدمه:�مقیاس روش درجه‌بندی مهارت‌های اجتماعی (SSRS) از ابزارهای مهم بررسی مهارت‌های اجتماعی در کودکان است. هدف از اجرای این پژوهش هنجاریابی مقیاس SSRS برای کودکان پیش‌دبستانی در شهر شیراز بود.

مواد و روش‌کار:�پس از ترجمه و انطباق مقیاس یادشده، ۷۰۰ کودک (۳۵۰ پسر و ۳۵۰ دختر) ۳ تا ۵/۶ ساله را پدران و مادران و مربیان به‌کمک فرم ویژه‌ی کودکان پیش دبستانی مقیاس SSRS  ارزیابی نمودند. نمرات آنان به نمرات تراز شده با میانگین ۱۰۰ و انحراف معیار ۱۵ تبدیل شد و جداول تبدیل نمرات خام به نمرات تراز شده فراهم آمد. به‌منظور بررسی روایی مقیاس از چند شاخص استفاده شد. روایی سازه به‌کمک روش تحلیل عامل بررسی شد. داده‌ها به‌کمک آزمون‌های آماری t ، تحلیل واریانس و ضریب همبستگی تحلیل گردید.

یافته‌ها:�تفاوت معنی‌دار بین گروه‌های مختلف برپایه‌ی میزان تحصیلات والدین و سن به‌دست نیامد. به‌بیان دیگر مقیاس برای گروه‌های سنی و اقتصادی- اجتماعی گوناگون دارای سوگیری نبود. پایایی مقیاس با بهره‌گیری از چند روش، محاسبه شد و مطلوب بود. تحلیل عوامل نیز نشان‌دهنده‌ی روایی آن بود. هم‌چنین تفاوت میانگین نمرات دختران و پسران در بخش مهارت‌های اجتماعی و مشکلات رفتاری معنی‌دار نبود.

نتیجه‌گیری:�نمره‌های ترازشده‌ی این آزمون، امکان مقایسه‌ی مهارت‌های اجتماعی را در گروه‌های سنی کودکان پیش‌دبستانی فراهم می‌کند.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی روان‌نمایشگری بر بهبود مهارت‌های اجتماعی و کاهش اعتیاد به ‌اینترنت در دانشجویان دختر معتاد به‌اینترنت در دانشگاه اصفهان انجام شده است. روش: در یک طرح نیمه آزمایشی، ۳۶ دانشجوی دختر که به‌صورت دردسترس نمونه‌گیری شده بودند  به تصادف در دو گروه آزمایش و گواه جای داده شدند. برای گروه آزمایش ده جلسه آموزش مهارت‌های اجتماعی با رویکرد روان‌نمایشگری اجرا شد. برای ارزیابی اعتیاد به‌اینترنت و مهارت‌های اجتماعی به ترتیب از مقیاس اعتیاد به‌اینترنت یانگ و پرسش‌نامه مهارت‌های اجتماعی بهره گرفته شد. تأثیر مداخله­ انجام‌شده به کمک پیش­آزمون، پس­آزمون و پی‌گیری یک‌ماهه ارزیابی شد. داده‌ها به کمک آزمون­های آماری ضریب همبستگی وآزمون تحلیل کوواریانس تحلیل شدند. یافته­ها: مهارت‌های اجتماعی گروه آزمایش نسبت به گروه گواه به‌طور معنی‌داری (۰۰۱/۰p<) افزایش و  میانگین نمره‌های اعتیاد به ‌اینترنت گروه آزمایش نسبت به گروه گواه به طور معنی داری (۰۰۱/۰p<) کاهش یافت. نتیجه‌گیری­:  تعامل‌های افراد درگروه‌های روان‌نمایشگری، مطرح‌کردن مسئله در گروه و دستیابی به راه حل نهایی توسط شخص از عوامل مؤثر در اثربخشی این مداخله است. هم‌چنین می‌توان رویکرد روان‌نمایشگری را مداخله‌ای مؤثر  برای افزایش مهارت‌های اجتماعی برای معتادان به‌اینترنت دانست.