---

به منظور ارزیابی میزان تأثیر برنامه ورزشی ویژه سالمندان بر میزان عزت نفس این افراد، با استفاده از مقیاس کوپر اسمیت، ۳۴ سالمندمرد ۶۰ تا ۷۵ ساله که بیشتر آنها در گروه سنی ۶۵ تا ۶۹ سال قرار داشتند مورد بررسی قرار گرفتند. این افراد هر روز صبح به مدت ۳۰ جلسه ۳۰ تا ۴۵ دقیقه‌ای برنامه ورزشی طراحی شده ویژه‌ای را اجرا نمودند. داده‌های پژوهش با استفاده از آزمونهای آماری مجذور خی ضریب همبستگی، تحلیل واریانس و آزمون t و به کمک نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که برنامه ورزشی طراحی شده موجب افزایش عزت نفس سالمندان گردیده است. میانگین عزت نفس این افراد پیش از به کارگیری برنامه ورزشی ۳/۵۳ و پس از آن ۸/۷۰ بود.

---

چکیده 

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی روش مداخله‌ای تغییر شیوه زندگی بر کاهش ناسازگاری همسران (زن و شوهرها) انجام شده است.

روش: در یک بررسی آزمایشی، نخست وضعیت سازگاری زناشویی۴۵۰ زن و شوهر که به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده بودند، به‌کمک پرسش‌نامه انریچ بررسی شد. سپس ۸۰ زن و شوهر از بین آنهایی که بیشترین ناسازگاری زناشویی را داشتند انتخاب و به‌تصادف در دو گروه آزمایشی و گواه جای داده شدند. سپس روش مداخله‌ای تغییر شیوه‌زندگی به مدت ۱۵ ساعت طی ۱۰ جلسه ۹۰ دقیقه‌ای بر روی گروه آزمایشی اجرا و پس از آن دوباره میزان سازگاری زناشویی در هر دو گروه بررسی شد. برخی اطلاعات لازم به‌کمک پرسش‌نامه سنجش شیوه زندگی گردآوری گردیدند. داده‌ها به‌کمک آزمون t تحلیل شدند.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان دادند که روش مداخله‌ای تغییر شیوه زندگی موجب کاهش ناسازگاری زناشویی به‌ترتیب در ابعاد موضوعات شخصی، مدیریت مالی، حل کشمکش و روابط جنسی می‌شود. میانگین نمرات دو گروه در پس‌آزمون تفاوت معنی‌دار نشان دادند (۰۵/۰p< ).

نتیجه‌گیری: به‌کارگیری روش مداخله‌ای شیوه زندگی موجب کاهش برخی ابعاد ناسازگاری در همسران می‌شود.

 

---

 چکیده

مقدمه: بررسی‌ها گویای برتری میزان همبودی اختلال وسواسی – اجباری (OCD) در بیماران دوقطبی نسبت به بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی (MDD) هستند. ولی در زمینه مقایسه این همبودی بین اختلال دوقطبی نوع یک (BID) و MDD  یافته‌های موجود اندک است. این پژوهش با هدف چنین مقایسه‌ای انجام شده است.

روش: در یک مطالعه مقطعی، ۴۶۶ بیمار مراجعه‌کننده به چهار مرکز روانپزشکی دانشگاهی شهر تهران به‌کمک فهرست معیارهای تشخیصی DSM-IV  ارزیابی شدند و میزان همبودی همه عمر OCD در بیماران مبتلا به MDD  و BID محاسبه و با روش‌های آماری توصیفی و تحلیلی بررسی شد.

یافته‌ها: ۱۲۴ مورد MDD  و ۱۱۵ مورد BID تشخیص داده شد که از نظر میانگین سنی و سایر ویژگی‌های جمعیت‌شناختی تفاوت معنی‌دار آماری نداشتند. میزان موارد بستری و نوع راجعه اختلال در گروه BID  به‌طور معنی‌دار بیش از گروه دیگر بود. میزان همبودی همه عمر OCD در گروه MDD  ۷/۱۷%‌ و در گروه BID  ۷%‌ بود که تفاوت معنی‌دار داشت (۰۵/۰p< ). هیچ موردی از همبودی OCD در بیماران مبتلا به نخستین دوره‌ مانیا وجود نداشت و از این نظر تفاوت معنی‌داری بین بیماران مبتلا به MDD یک دوره‌ای و MDD  راجعه دیده نشد.

نتیجه‌گیری: همبودی همه عمر OCD در بیماران مبتلا به MDD  چشمگیر است و ممکن است بیش از بیماران BID  باشد.

 

---

 

 چکیده

مقدمه:�بسیاری از کودکانی که شاهد صحنه‌های خشونت و  جنایت هستند دچار علایمی از اختلال پس از استرس ضربه‌ای (PTSD) می‌شوند. در این پژوهش PTSD در دانش‌آموزان یک دبستان که شاهد به‌دار آویخته شدن یک مجرم در ملاء عام بودند بررسی شده است.

روش:�این بررسی توصیفی بر روی ۲۰۰ دانش آموز ۱۱-۷ ساله یک دبستان که از نزدیک صحنه اعدام را دیده بودند انجام شد. برای گردآوری داده‌ها فهرست علایم PTSD بر پایه معیارهای تشخیصی DSM-IV و هم‌چنین شاخص واکنش PTSD در کودکان (CPTSD-RI)، سه ماه پس از حادثه با مصاحبه با والدین و کودکان به‌کار برده شد. داده‌ها به‌کمک روش‌های آمار توصیفی و آزمون خی‌دو تحلیل گردیدند.

یافته‌ها:�این بررسی نشان داد که ۵۲% افراد دچار علایمی از PTSD هستند. ۴۳% تجربه دوباره، ۳۱% افزایش برانگیختگی و ۱۲% رفتارهای اجتنابی را نشان دادند. شایع‌ترین علایم، تجربه دوباره و احساس ناراحتی شدید در به یاد آوردن حادثه بود. فراوانی PTSD ۱۲% بود. میانگین شدت علایم PTSD بر پایهCPTSD-RI   ۷/۳± ۱/۳۹ (متوسط تا شدید) بود.

نتیجه‌گیری:�دیدن صحنه‌ به دار آویختن می‌تواند سبب بروز علایم PTSD در حد متوسط تا شدید در کودکان گردد.

 

---

هدف: بررسی اثربخشی و عوارض جانبی بوسپیرون در مقایسه با متیل‌فنیدیت در کنترل نشانه‌های کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی کم‌‌توجهی (ADHD). روش: ۳۲ کودک ۱۲- ۶ ساله مبتلا به ADHD مورد بررسی قرار گرفتند. برای گردآوری داده‌ها مقیاس ارزیابی ADHD (ADHD-RS) فرم پدر و مادر و آموزگار برای هر دو گروه به‌کار برده شد. عوارض دارویی بر پایه فهرست عوارض جانبی این دو دارو بررسی شد. دوز دارو برای بیماران در گروه بوسپیرون mg/kg/day ۵/۰ و در گروه متیل فنیدیت mg/kg/day ۱- ۳/۰ بود. داده‌ها به‌کمک آزمون‌های آماری t جفت‌شده، تحلیل واریانس یک‌راهه با اندازه‌گیر‌ی‌های مکرر، آزمون t مستقل و آزمون خی‌دو تحلیل شدند. یافته‌ها: در پایان شش هفته، هر دو گروه نسبت به پیش از آغاز بررسی، در نمره کلی ADHD-RS و زیرمقیاس‌های بی‌توجهی، بیش‌فعالی و تکانش‌گری کاهش معنی‌دار (۰۰۱/۰=p) نشان دادند، ولی مقایسه دوگروه در نمره کلی ADHD-RS پدر و مادر (۷۷/۰=p) و آموزگار (۲۳/۰=p) تفاوتی نشان نداد. دو گروه در زیرمقیاس بی‌توجهی تفاوت داشتند، به‌طوری که متیل فنیدیت بر بوسپیرون برتری داشت. عوارض جانبی بوسپیرون کمتر از متیل‌فنیدیت بود. نتیجه‌گیری: بوسپیرون نیمرخ عوارض جانبی مطلوبی دارد و باعث بهبود محسوس در علایم ADHD می‌شود. این یافته‌های اولیه در مورد اثربخشی بوسپیرون در کودکان مبتلا به ADHD به بررسی‌های بیشتری نیاز دارد.  

---

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی مقیاس اضطراب تعامل اجتماعی (SIAS) بود. روش: برای پژوهش توصیفی- مقطعی حاضر ۱۵۰ نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور به روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب شدند. پس از ترجمه و ترجمه وارون SIAS، این مقیاس به همراه پرسش­نامه ترس مرضی اجتماعی (SPIN) و فرم کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی (BFNE) برای گردآوری داده­ها به­کار رفت. داده­ها به روش همبستگی پیرسون و t مستقل تحلیل شدند. یافته­ها: پایایی به روش آزمون- بازآزمون ۷۹/۰ و آلفای کرونباخ ۹۰/۰ به­دست آمد. هم­چنین SIAS توانست میان زنان و مردان تمایز بگذارد، به­گونه­ای که زنان طبق انتظار نمره بالاتری به­دست آوردند (۰۳۵/۰p=). همبستگی با دو مقیاس BFNE و SPIN نیز به­ترتیب ۵۴/۰ (۰۰۱/۰>p) و ۶۸/۰ (۰۰۱/۰>p) بود. نتیجه­گیری: نسخه فارسی SIAS در دانشجویان ایرانی از پایایی و روایی مناسبی برخوردار است.

---

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی بوسپیرون و متیل­فنیدیت در درمان اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی (ADHD) انجام شد. روش: در یک کارآزمایی بالینی، با کاربرد طرح متقاطع و دوسوکور، ۴۰ کودک و نوجوان ۱۶-۶ ساله مبتلا به ADHD به‌روش آسان انتخاب و با روش تصادفی­سازی بلوکی در دو گروه قرار گرفتند. پژوهش دارای دو مرحه هشت­هفته­ای، همراه با یک هفته بدون درمان بود. به گروه یک در مرحله اول متیل­فنیدیت و در مرحله دوم بوسپیرون داده شد و برای گروه دوم به­صورت وارون عمل شد. دوز هر دو دارو ۵/۰ میلی­گرم به‌ازاء هر کیلوگرم وزن بدن در نظر گرفته شد. برای گردآوری داده­ها پرسشنامه تشخیص اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی (ADHD-DQ)، نسخه پدر/ مادر و آموزگار مقیاس درجه­بندی ADHD (ADHD-RS) و پرسش‌نامه عوارض داروهای بوسپیرون و متیل‌فنیدیت به­کار رفت. پس از هفته‌های دوم، چهارم، ششم و هشتم در هر مرحله، نسخه پدر/ مادر و آموزگار ADHD-RS و پرسشنامه عوارض جانبی دارو تکمیل شد. داده­ها با روش تحلیل واریانس با اندازه­های مکرر تحلیل شد. یافته‌ها: در پایان هر مرحله پژوهش، نسبت به شروع درمان و طی هفته‌های مختلف آن، نمره خرده­مقیاس­های نقص توجه، بیش‌فعالی و تکانشگری ADHD-R تحت تأثیر هر دو دارو کاهش داشتند و بین دو دارو تفاوتی دیده نشد. تأثیر متیل­فنیدیت بر کاهش نشانه‌ها زودتر از بوسپیرون ظاهر شد و با گذشت زمان، کاهش نمره­ها بیشتر بود. عوارض جانبی متیل­فنیدیت نیز بیشتر بود (۰۰۰۱/۰>p). نتیجه­گیری: به‌نظر می­رسد بوسپیرون در درمان ADHD، با عوارض جانبی کمتر، به­اندازه متیل‌فنیدیت مؤثر باشد.

---

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی مقیاس ارزیابی اختلال بیش‌فعالی / کم‌توجهی بزرگسالی کانرز (نسخه غربالگری- خودگزارشی) بود. روش: نسخه فارسی این مقیاس به روش ترجمه و ترجمه وارون تنظیم شد و پس از حصول اطمینان از صحت ترجمه، روایی ظاهری و محتوایی مقیاس ترجمه‌شده توسط چهار نفر از روانپزشکان کودک و نوجوان تأیید شد. سپس ۱۰۰ نفر از والدین کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی / کم‌توجهی (ADHD) با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. مصاحبه بالینی با این افراد توسط یک روانپزشک کودک و نوجوان انجام شد. نتایج مصاحبه برای تشخیص ابتلا یا عدم ابتلا به ADHD بزرگسالی، بر اساس معیارهای یوتا، با نتایج نسخه فارسی مقیاس ارزیابی اختلال بیش‌فعالی/ کم‌توجهی بزرگسالی کانرز مقایسه و روایی معیار محاسبه شد. برای ارزیابی پایایی بازآزمایی، ۳۰ نفر از این افراد، سه هفته بعد این مقیاس را دوباره تکمیل کردند. برای تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن استفاده شد. یافته‌ها: میانگین سنی (±انحراف معیار) جمعیت مورد مطالعه ۵±۳۶ سال بود که ۶۷ درصد آنها زن بودند. در سنجش بازآزمایی، ضرایب همبستگی درون خوشه (ICC) برای تمام خرده‌مقیاس‌های این مقیاس بالاتر از ۷/۰ بود. ضریب آلفای کرونباخ نیز برای تمام خرده‌مقیاس‌ها بالاتر از ۸/۰ بود. ماتریس همبستگی پیرسون خرده‌مقیاس‌ها معنی‌دار بود (۰۱/۰p<). همین‌طور ماتریس همبستگی گویه‌ها با یکدیگر مناسب بود. بر اساس مصاحبه بالینی روانپزشکان، ۲۷ نفر از والدین تشخیص ADHD بزرگسالی گرفتند. در ارزیابی روایی معیار، حساسیت و ویژگی نقطه برش(نمره T) ۶۵، به‌ترتیب، ۵۹ و ۹۲ درصد بود و با تغییر نقطه برش از ۶۵ به ۵۵، به‌ترتیب ۸۹  و ۶۸ درصد به‌دست آمد. نتیجه‌گیری: با تغییر نقطه برش از ۶۵ به ۵۵، مقیاس ارزیابی اختلال بیش‌فعالی / کم‌توجهی بزرگسالی کانرز (فرم غربالگری- خودگزارشی) روایی و پایایی نسبتاً مناسبی در جامعه ایرانی دارد، اما ویژگی تشخیصی آن مطلوب نیست.

---

هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی مدل علّی فراشناختی برای تبیین نشانه‌های «اختلال استرس پس از ضربه» (PTSD) مزمن ناشی از جنگ انجام شد. روش: پژوهش توصیفی- همبستگی حاضر با ۸۰  نفر از ‌افراد مبتلا به PTSD مزمن ناشی از جنگ به روش نمونه‌گیری در دسترس از بین جانبازان مراجعه‌کننده به مدیریت امور درمان اداره بهداشت و درمان نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران انجام شد و پرسشنامه‌های کنترل افکار، باورهای فراشناختی، چک‌لیست نشانه‌های PTSD و نشخوار فکری برای سنجش علایم به‏کار رفت. از رگرسیون چندگانه برای بررسی فرضیه‌های رابطه‌ای و از شاخص‌های کلی برازش، شاخص‌های مقتصد و شاخص‌های مقایسه‌ای برای بررسی برازش مدل پیشنهادی و تدوین شده به‌وسیله نرم‌افزار SPSS و Amos graphic استفاده شد. یافته‌ها: نتایج مدل معادلات ساختاری به‏منظور تبیین نشانه‌های PTSD مزمن ناشی از جنگ، از مدل فراشناختی حمایت می‌کند. همچنین نتایج شاخص‌های برازش کلی مدل معادلات ساختاری (۰۴۱/۰RMSEA=،۹۰/۰GFI:،۸۲/۱c^۲=) نشان داد که مدل طراحی شده با داده‌های نمونه، برازش مناسب و ارتباط نزدیکی با فرض‌های نظری دارد. نتیجه‌گیری: باورهای فراشناختی با میانجی‌گری راهبردهای کنترل فکر و نشخوار فکری بر نشانه‌های PTSD مزمن ناشی از جنگ تاثیر گذاشته و این مدل علّی می‌تواند فرمول‌بندی موردی و درمان‌های بالینی را در کهنه‌سربازان مبتلا به این اختلال تسهیل کند.

---

---

اهداف: هدف از این مطالعه، بررسی زبان‌پریشی در زیرگروه‌های مختلف دمانس فرونتوتمپورال و استفاده از آن در کمک به تشخیص دقیق‌تر این بیماران بوده است. 
مواد و روش ها: این مطالعه کاربردی روی بیست بیمار مبتلا به دمانس فرونتوتمپورال انجام شد که به صورت تصادفی از بین بیماران مراجعه‌کننده به کلینیک حافظه بیمارستان رسول اکرم (ص) انتخاب شدند. این بیماران سیزده مرد و هفت زن بودند که بین ۵۸ تا ۷۸ سال (میانگین ۶۳ و انحراف از معیار ۸/۰) سن داشته‌اند. این بیماران با کمک معاینه‌های بالینی و تصویر‌برداری در یکی از سه گروه دمانس فرونتوتمپورال شامل، نوع‌رفتاری (پنج بیمار)، دمانس سمانتیک (چهار بیمار) و زبان‌پریشی غیر‌روان پیش‌رونده (یازده بیمار) جای گرفتند. برای بررسی زبان‌پریشی در هر یک از زیرگروه‌های بیماری، آزمون زبان‌پریشی فارسی وب ‌۱ (P-WAB-۱)، که دارای شش بخش مجزا است، انجام گرفت و نتیجه آن به صورت کمّی، تحت عنوان نمره ۸AQ گزارش شد. همچنین نتیجه هریک از بخش‌های زبانی آزمون برای هریک از زیر‌گروه‌ها گزارش شد. پس از ثبت نتایج و تکمیل آزمون‌ها، داده‌ها با نرم‌افزار S‌PSS نسخه ۲۲ و با آنالیز راک تجزیه و تحلیل شدند. سطح معنا‌داری AQ برای هریک از زیر گروه‌های بالینی به طور مجزا سنجیده شد. 
یافته ها: با توجه به معنادار بودن نمره کلی AQ و اجزای آن در نوع زبان‌پریشی غیرروان پیش‌رونده نتیجه آزمون در این بیماران به صورت اختلال در بخش روانی کلام بود، در حالی که سایر توانایی‌های زبانی در این بیماران اُفت چندانی نداشت و قابلیت‌های زبانی این افراد در همه حوزه‌ها به غیر از حوزه روانی کلام حفظ شده بود.
نتیجه گیری: بنابراین آزمون P-WAB-۱ می‌تواند در کلینیک، درکنار معیارهای بالینی و تصویربرداری، برای سنجش اجزای زبان‌پریشی و تعیین اختلال روانی کلام در بیماران مبتلا به نوع زبان‌پریشی پیش‌رونده استفاده شود. این بیماران پس از تشخیص برای اقدامات توان‌بخشی به گفتار‌درمان ارجاع داده می‌شوند.

---

اهداف اعتیاد جنسی یکی از انواع اعتیادهای رفتاری است که با خیال‌پردازی‌های افراطی و رفتارهای جنسی سخت قابل‌کنترل مشخص می‌شود. این اختلال باعث مشکل در زندگی افراد مبتلا و همچنین افراد قربانی می‌شود. درمان عموماً غیردارویی و روان شناختی است که زمان‌بر و پرهزینه هستند. ‌آزمایشات کوتاه‌مدت، یکی از راهکارها برای کمک به این افراد است. این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی راهنمای بالینی کوتاه‌مدت درمان اختلال اعتیاد جنسی در افراد مبتلا انجام شده است.
مواد و روش ها مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود. جمعیت مورد‌مطالعه در این پژوهش، شامل همه افراد دچار اختلال اعتیاد جنسی بود که در شهر اصفهان زندگی می‌کنند. جامعه آماری کسانی بودند که شانس قرار گرفتن در مطالعه را داشتند. این افراد شامل مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی سرپایی و اقامتی مصرف مواد، مراکز درمانی روان‌پزشکی و کلینیک‌های درمان اختلالات جنسی بودند. با استفاده از روش بلوک‌های متوازن تصادفی‌شده، ۳۰ آزمودنی مرد که براساس نقطه برش پرسش‌نامه رفتار فزون‌کنشی جنسی با نمره ۵۳ و بالاتر مبتلا به اختلال اعتیاد جنسی تشخیص داده ‌شدند به‌صورت تصادفی در ۲ گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای گروه آزمایش ۱۰ جلسه درنظر گرفته شد. مدت هر جلسه ۱۲۰ دقیقه بود که به‌صورت هفتگی برگزار شد. جلسات با توجه به پاندمی کرونا به‌صورت مجازی برگزار شد (اسکایپ). گروه کنترل در حالت انتظار قرار گرفتند تا اگر راهنما اثربخش بود، بتوانند از آن بهره‌مند شوند. ‌هر ۲ گروه پرسش‌نامه رفتار فزون‌کنشی جنسی را در ۳ نوبت تکمیل کردند. اول بلافاصله قبل از شروع‌، دوم بلافاصله بعد از اتمام آزمایش و سوم ۳ ماه بعد در مرحله پیگیری بود. تجزیه‌‌و‌‌تحلیل نتایج با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر در نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۲ انجام شد.
یافته ها در پژوهش حاضر ۳۰ بیمار مبتلا به اختلال اعتیاد جنسی حضور داشتند که ۱۵ نفر در گروه آزمایش و ۱۵ نفر در گروه کنترل قرار گرفتند (میانگین سنی افراد شرکت‌کننده ۲۶/۴ سال بود). میانگین نمرات رفتار فزون‌کنشی جنسی گروه آزمایش در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری به‌ترتیب ۶۷، ۴۹ و ۵۷ بود. میانگین نمرات رفتار فزون‌کنشی جنسی گروه کنترل در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری به‌ترتیب ۶۴، ۶۰ و ۵۹ بود. یافته‌های اندازه‌گیری مکرر نشان داد این راهنمای بالینی در کاهش علائم اعتیاد جنسی شرکت‌کنندگان مؤثر است (P<۰/۰۱).
نتیجه گیری راهنمای بالینی درمان کوتاه‌مدت اختلال اعتیاد جنسی در کاهش علائم اختلال اعتیاد جنسی اثربخش است. استفاده از این روش که امکان برگزاری به‌صورت برخط را نیز دارد، به دلیل مدت کوتاه و به تبع آن کاهش هزینه درمان، این امکان را فراهم می‌کند تا افراد بیشتری بتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند.