اهداف طیف گستردهای از افراد مسن با کاهش کیفیت خواب و مسائل سلامت روانی متعاقب آن، مانند اضطراب و افسردگی مواجه میشوند که تأثیرات منفی بر ابعاد مختلف زندگی و همچنین بر سلامت و رفاه آنها دارد. یکی از روشهای مداخلهای مؤثر در بهبود این مشکلات، استفاده از بسته آموزشی مبتنی بر درمان شناختیرفتاری است. این روش، با بهرهگیری از تکنیکهای پیچیدهای به بهبود کیفیت خواب و کاهش علائم روانی در سالمندان کمک میکند. پژوهش حاضر، اثربخشی بسته آموزشی مبتنی بر درمان شناختیرفتاری بر کیفیت خواب و سلامت روان در سالمندان مرد مقیم خانه سالمندان را بررسی کرده است.
مواد و روش ها در این پژوهش تجربی از نوع کارآزمایی بالینی کنترلشده دوسو کور، نمونههای شامل ۶۸ سالمند مرد مقیم خانه سالمندان شهر کرمانشاه انتخاب شدند که براساس معیارهای ورود و خروج بهصورت تصادفی به دو گروه ۳۴ نفره آزمایش (دریافتکننده بسته آموزشی مبتنی بر درمان شناختیرفتاری) و کنترل (بدون مداخله) تقسیم شدند. گروه آزمایش، 8 جلسه 45 دقیقهای در 8 هفته بسته آموزشی را دریافت کرد و طی این مدت نیز گروه کنترل بهجز مراقبتهای معمول روزانه و ارتباط کلامی، تحت درمان خاصی قرار نگرفت. شرکتکنندگان قبل از اجرای مداخله، بلافاصله پس از پایان مداخله و 1 ماه پس از پایان مداخله بهوسیله پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ (PSQI) و سلامت عمومی گلدبرگ (GHQ-28) مورد سنجش قرار گرفتند. در نهایت دادهها با استفاده از آزمونهای توصیفی ( فراوانی و درصد و میانگین و انحرافمعیار) و استنباطی (کلموگروف اسمیرنوف، تی زوجی، تی مستقل و کوواریانس با اندازههای تکراری) بهوسیله نرمافزار SPSS نسخه 16 تجزیهوتحلیل شدند.
یافته ها در تجزیهوتحلیل بین گروهی براساس آزمون تی مستقل، نتایج نشان داد میانگین نمرات کیفیت خواب و سلامت روان بلافاصله پس از پایان مداخله (پس آزمون) و 1 ماه پس از پایان مداخله (پیگیری) در گروه آزمایش بهطور معناداری کاهش و بهبود یافته است (0/001>P)، درحالیکه در گروه کنترل تغییر معنیداری مشاهده نشد (0/05
P)، اما در گروه کنترل بهبود معنیداری مشاهده نشد (0/05
نتیجه گیری نتایج این مطالعه بهبود قابلتوجهی در کیفیت خواب و سلامت روان در میان شرکتکنندگانی که بسته آموزشی مبتنی بر درمان شناختیرفتاری را دریافت کردند نشان داد، چنانکه شرکتکنندگان در گروه آزمایش الگوهای خواب بهتری ازجمله کاهش موارد بیخوابی و طول مدت خواب طولانیتر و کاهش معنیداری در سطوح سلامت روان و زیرمقیاسهای آن گزارش کردند.
نوع مطالعه:
پژوهشي اصيل |
موضوع مقاله:
روانپزشکی و روانشناسی دریافت: 1403/5/10 | پذیرش: 1403/9/14 | انتشار: 1403/5/10