دوره 29، شماره 4 - ( زمستان 1402 )
جلد 29 شماره 4 صفحات 459-438 |
برگشت به فهرست نسخه ها
فرشاد شیبانی1 
، شکوفه اعلایی2 ، علی طلایی3 ، زنیره سلیمی3 ، رضا عمران 4
، شکوفه اعلایی2 ، علی طلایی3 ، زنیره سلیمی3 ، رضا عمران 4
1- گروه روانشناسی بالینی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
2- گروه انفورماتیک پزشکی ،دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
3- گروه روانپزشکی، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
4- گروه روانشناسی بالینی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران. ،reza.emran66@gmail.com
2- گروه انفورماتیک پزشکی ،دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
3- گروه روانپزشکی، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
4- گروه روانشناسی بالینی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران. ،
چکیده: (585 مشاهده)
اهداف پژوهش حاضر باهدف پاسخگویی به این پرسش انجام شد که آیا مداخله ترکیب آموزش حافظه کاری با آموزش کنترل توجه بر کاهش ولع مصرف،کاهش تکانش‌گری و افزایش حافظه کاری بیماران مبتلابه مصرف اپیوئید تحت درمان نگهدارنده با متادون مؤثر است؟
مواد و روش ها این پژوهش یک کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی‌شده و کنترل‌شده بود. از مراجعین کلینیک‌های ترک اعتیاد سطح شهر مشهد، تعداد 50 نفر که واجد معیارهای ورود بودند به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. روش و اهداف مطالعه قبل از امضای فرم رضایت آگاهانه به‌طور کامل برای آن‌ها توضیح داده شد. شرکت‌کنندگان به‌طور تصادفی تعداد 25 نفر در گروه آزمایش و تعداد 25 نفر در گروه کنترل جایگذاری شدند. برای گروه آزمایش نحوه استفاده از مداخله توضیح داده شد و اپلیکیشن موبایل در اختیار آن‌ها قرار گرفت. برای ارزیابی این افراد پیش از مداخله و پس از پایان مداخله از ابزارهای اندازه‌گیری برای سنجش ولع مصرف از پرسش‌نامه سنجش وسوسه مصرف مواد پس از ترک، برای سنجش تکانش‌گری از مقیاس تکانش‌گری بارات و برای سنجش حافظه کاری از خرده‌مقیاس فراخنای ارقام از حافظه کاری وکسلر استفاده شد. از درصد و توزیع فراوانی، میانگین و انحراف‌معیار برای پردازش اطلاعات توصیفی و از آزمون پارامتریک تحلیل کوواریانس چندمتغیره برای تحلیل‌های استنباطی استفاده شد.
یافته ها ترکیب آموزش حافظه کاری با آموزش کنترل توجه تأثیر معناداری بر کاهش ولع مصرف و تکانش‌گری بیماران در گروه آزمایش نسبت گروه کنترل داشته است و تأثیر معناداری بر افزایش حافظه کاری گروه آزمایش نسبت گروه کنترل نداشته است (0/05>P).
نتیجه گیری یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از این است که مداخله ترکیب آموزش حافظه کاری با آموزش کنترل توجه می‌تواند مداخله کمکی مؤثری در افراد تحت درمان نگهدارنده با متادون باشد. کاهش تکانش‌گری و ولع مصرف را در بازه زمانی 4 هفته و صرف زمانی کوتاه برای این تمرین جدید شناختی نیز می‌توان مشاهده کرد. باتوجه‌به اینکه در این نوع درمان کمکی درمانگر یا پژوهشگر در کنار شرکت‌کنندگان هنگام انجام تمرین، حضور فیزیکی ندارد، لازم است به ایجاد ویژگی‌هایی که باعث جذابیت بیشتر اپلیکیشن‌های بازتوانی شناختی و کاربری آسان‌تر برای افراد می‌شود توجه بیشتری کرد. می‌توان در پژوهش‌های آینده اپلیکیشن بازتوانی عصبی را در اختیار جوامع پژوهشی غیرمبتلا به اعتیاد که دارای نقص شناختی می‌باشند، قرار داد تا تأثیر آن مورد سنجش قرار گیرد.
مواد و روش ها این پژوهش یک کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی‌شده و کنترل‌شده بود. از مراجعین کلینیک‌های ترک اعتیاد سطح شهر مشهد، تعداد 50 نفر که واجد معیارهای ورود بودند به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. روش و اهداف مطالعه قبل از امضای فرم رضایت آگاهانه به‌طور کامل برای آن‌ها توضیح داده شد. شرکت‌کنندگان به‌طور تصادفی تعداد 25 نفر در گروه آزمایش و تعداد 25 نفر در گروه کنترل جایگذاری شدند. برای گروه آزمایش نحوه استفاده از مداخله توضیح داده شد و اپلیکیشن موبایل در اختیار آن‌ها قرار گرفت. برای ارزیابی این افراد پیش از مداخله و پس از پایان مداخله از ابزارهای اندازه‌گیری برای سنجش ولع مصرف از پرسش‌نامه سنجش وسوسه مصرف مواد پس از ترک، برای سنجش تکانش‌گری از مقیاس تکانش‌گری بارات و برای سنجش حافظه کاری از خرده‌مقیاس فراخنای ارقام از حافظه کاری وکسلر استفاده شد. از درصد و توزیع فراوانی، میانگین و انحراف‌معیار برای پردازش اطلاعات توصیفی و از آزمون پارامتریک تحلیل کوواریانس چندمتغیره برای تحلیل‌های استنباطی استفاده شد.
یافته ها ترکیب آموزش حافظه کاری با آموزش کنترل توجه تأثیر معناداری بر کاهش ولع مصرف و تکانش‌گری بیماران در گروه آزمایش نسبت گروه کنترل داشته است و تأثیر معناداری بر افزایش حافظه کاری گروه آزمایش نسبت گروه کنترل نداشته است (0/05>P).
نتیجه گیری یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از این است که مداخله ترکیب آموزش حافظه کاری با آموزش کنترل توجه می‌تواند مداخله کمکی مؤثری در افراد تحت درمان نگهدارنده با متادون باشد. کاهش تکانش‌گری و ولع مصرف را در بازه زمانی 4 هفته و صرف زمانی کوتاه برای این تمرین جدید شناختی نیز می‌توان مشاهده کرد. باتوجه‌به اینکه در این نوع درمان کمکی درمانگر یا پژوهشگر در کنار شرکت‌کنندگان هنگام انجام تمرین، حضور فیزیکی ندارد، لازم است به ایجاد ویژگی‌هایی که باعث جذابیت بیشتر اپلیکیشن‌های بازتوانی شناختی و کاربری آسان‌تر برای افراد می‌شود توجه بیشتری کرد. می‌توان در پژوهش‌های آینده اپلیکیشن بازتوانی عصبی را در اختیار جوامع پژوهشی غیرمبتلا به اعتیاد که دارای نقص شناختی می‌باشند، قرار داد تا تأثیر آن مورد سنجش قرار گیرد.
نوع مطالعه: پژوهشي اصيل |
موضوع مقاله:
روانپزشکی و روانشناسی
دریافت: 1402/4/31 | پذیرش: 1402/9/30 | انتشار: 1402/10/11
دریافت: 1402/4/31 | پذیرش: 1402/9/30 | انتشار: 1402/10/11
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |