پنجشنبه 1 آذر 1403
| English
دوره 28، شماره 4 - ( زمستان 1401 )
جلد 28 شماره 4 صفحات 409-404 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Saberizafarghandi M B. Preserving the Scientific Dignity of the Persian Language as the Language of People With Rich Culture and History. IJPCP 2023; 28 (4) :404-409
URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-3762-fa.html
URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-3762-fa.html
صابری زفرقندی محمد باقر. حفظ شأن علمی زبان فارسی به‌عنوان زبان تفکر، فرهنگ وتاریخ. مجله روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران. 1401; 28 (4) :404-409
گروه اعتیاد، دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان (انستیتو روان پزشکی تهران)، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران. ، saberi.mb@iums.ac.ir
متن کامل [PDF 1548 kb]
(470 دریافت)
| چکیده (HTML) (855 مشاهده)
متن کامل: (333 مشاهده)
هویت در طول زمان و درگروه‌های مختلف مردم تغییر می‌کند. مؤلفه‌های بسیاری در شکل‌گیری هویت ملی ایرانی دخیل هستند که یکی از اصلی‌ترین آن‌ها زبان فارسی است [1]. زبان در هر کشوری و زبان فارسی در ایران وسیله‌ای برای اندیشیدن است. آنچه مشخصه فرهنگ ایرانی است، فکر، معارف و ادب ایرانی می‌باشد که تحصیل آن در دامن ادبیات و علوم انسانی و به زبان فارسی ممکن می‌شود. در کنار احترام و ارتقای زبان‌های بومی، ایرانی بودن مستلزم ایرانی اندیشیدن است. به‌عبارتی به زبان فارسی اندیشیدن راهی برای معرفت پیدا کردن به فرهنگ ایرانی تلقی می‌شود [1]. توجه به شأن و جایگاه زبان دارای اهمیت بالایی می‌باشد. یکی از شئون زبان، شأن علمی، آموزشی و دینی آن است. زبان بیانگر هویت یک ملت است و در اصل نماد هویت ملی تعریف می‌شود. به‌گونه‌ای که در برنامه‌ریزی زبان، کسب هویت غایت اصلی است. برخی اندیشمندان زبان را به منزله کلید نجات حتی برای ملت‌های شکست‌خورده می‌دانند [2].
در مورد اهمیت زبان و بهویژه زبان فارسی همین کافی است که رهبر جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان فردی ادیب و همچنین نهادهای مهم فرهنگی مثل فرهنگستان زبان فارسی تأکید فراوان داشته‌اند که »زبان فارسی باید گسترش پیدا کند. باید نفوذ فرهنگیِ زبان فارسی در سطح جهان روزبه‌‌روز بیشتر شود». ایشان تأکیدکردند که«فارسی بنویسید، فارسی واژه‌سازی کنید و اصطلاح ایجاد کنید. کاری کنید که در آینده، آن کسانی که از پیشرفت‌های علمی کشور استفاده می‌کنند، ناچار شوند زبان فارسی را یاد بگیرند». نگرانی نخبگان نیز از وضعیت زبان فارسی، بهانه درستی است تا امکانی فراهم شود برای اینکه علوم به زبان فارسی نشر داده شود. درهمین زمینه رهبری می‌گویند »من راجع به زبان فارسی حقیقتاً نگرانم، زیرا درجریان عمومی، زبان فارسی درحال فرسایش است» [3].
توسعه زبان‌های خارجی (بیگانه) بهویژه زبان انگلیسی در بین مردم عادی و محیط‌های علمی و دانشگاهی اجتناب‌ناپذیر شده است. یکی از عوامل مهم آن می‌تواند عطش بی مورد برای چاپ مقالات حتی در حوزه علوم انسانی و روان‌شناختی باشد. ازطرفی الزام دانش‌آموزان، دانشجویان، معلمان، اساتید دانشگاه و محققین در محیط‌های علمی و سایر اقشار مردم در سایر محیط‌های تجاری و اجتماعی به فراگیری زبان انگلیسی مؤثر است. بدیهی است که در کنار الزامات فوق، تلاش برای حفظ و ارتقاء زبان ملی به‌عنوان شاهرگ حیاتی فرهنگ و فکر ایرانی ضروری است تا زبان فارسی بتواند از عهده وظایفی که از آن می‌طلبیم، برآید و جایگاه اصلی خود را در فرهنگ ایرانی همچنان حفظ کند.
مجله علمی-پژوهشی روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران در بیست و هفتمین جشنواره تحقیقات و فناوری علوم پزشکی رازی در بهمن ماه سال 1400 هجری شمسی به‌عنوان برگزیده نشریه‌های فارسی زبان معرفی شد. اولین شماره مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران درسال 1373 با نام «فصلنامه اندیشه و رفتار» منتشرشد. این مجله، نشریه‌ای علمی-پژوهشی در زمینه‌های روانپزشکی، روانشناسی بالینی، بهداشت روان و اعتیاد، به زبان فارسی می‌باشد که وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران است و با محوریت دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان که در ابتدای تأسیس با عنوان انستیتو روانپزشکی تهران شناخته می‌شد، منتشر می‌شود [4].
جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی نیز از سال 1374 در اجرای بند 4 از اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با هدف تجلیل از برگزیدگان حوزه علوم‌پزشکی همه ساله برگزارمی‌شود. این جشنواره سالیانه یکی از معتبرترین جشنواره‌های علمی ایران و با قدمتی حدود 30 ساله و یکی از معتبرترین جشنواره‌های منطقه‌ای و جهانی است، به افتخار محمد زکریای رازی پزشک، شیمی‌دان، داروساز و فیلسوف شهیر ایرانی بنا نهاده شده است [5].
برگزیده شدن نشریه فارسی روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران در جشنواره رازی، فرصتی مناسب خواهد بود تا یافته‌های علمی را به زبان فارسی منتشر کنیم و به تبع آن از زبان و فرهنگ فارسی حفاظت کنیم. موضوع مغفول مانده‌ای که همت و توجه اندیشمدان و سیاستگذاران حوزه فرهنگی و علمی کشور را می‌طلبد. از طرفی این فصلنامه فارسی زبان علاوه‌بر اینکه در بانک‌های اطلاعاتی معتبر مثل اسکوپوس نمایه می‌شود، تنها نشریه فارسی زبان ایرانی است که توانسته است شرایط لازم برای نمایه شدن در سامانه وب‌آوساینس را نیزکسب کند.
هم‌زمان با افزایش روزافزون تولیدات علمی محققین علوم پزشکی و اقبال گسترده‌ای که ازمجلات علمی-پژوهشی به عمل آمده است. همچنین نمایه شدن این مجله در ایندکس‌های معتبری چون وب‌آوساینس، می‌تواند توجه بسیاری از محققین داخل و خارج از کشور را برای ارسال مقالات باکیفیت بالا معطوف کند [6]. بدیهی است همچنان‌که در برخی از کشورهای توسعه‌یافته نیز تأکید می‌شود انتشار متون علمی به زبان غیر انگلیسی و دراینجا فارسی، علاوه‌بر تقویت زبان فارسی می‌تواند به انتشار بهتر علم در بین جامعه و افزایش دانش عمومی نیز کمک کند.
با عنایت به موارد پیشگفت، نکاتی به‌عنوان پیشنهاد ارائه می‌شود، به این امید که مورد توجه مسئولین محترم و دست‌اندرکاران و بهویژه فرهنگستان زبان فارسی و شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گیرد.
- توجه بیش از حد معمول به مقالات علمی به زبان انگلیسی با تعیین امتیاز بالا برای ارتقاء مرتبه اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها باید به نفع ترویج علم به زبان فارسی تعدیل شود.
- در مورد شرط الزام دانشجویان و بهویژه دانشجویان مقطع دکتری به چاپ مقالات غیرمرتبط و مرتبط با پایان‌نامه به زبان انگلیسی بهتراست تجدیدنظر شود.
- مجلات فارسی زبان به‌صورت مستمر پایش شوند تا درکنار رعایت چهارچوب‌های علمی برای انتشار مقاله، فارسی‌نویسی و قواعد تحریر مقاله به زبان فارسی رعایت شود.
- آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های داخلی به‌گونه‌ای اصلاح شود تا امتیاز مقاله به زبان فارسی در مجلات منتخب که نظارت دقیق برآن‌ها اعمال می‌شود، بالاتر ازچاپ مقاله به زبان‌های دیگر باشد.
- مجلات انگلیسی داخلی مکلف شوند تا خلاصه گسترده مقالات به زبان فارسی داشته باشند.
- دستورالعمل‌های افراطی در مورد کاهش امتیاز به ترجمه آثار علمی از زبان‌های غیرفارسی لغو شود و بر درست‌نویسی و رعایت دقایق و ظرایف ترجمه به زبان فارسی نظارت شود، به‌طوری‌که از انتشار ترجمه‌های غیراصولی و تحت‌الفظی جلوگیری شود.
- تسلط اعضای هیئت علمی به زبان دیگر برای اینکه بتواند از منابع علمی استفاده کنند و مورد توجه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز بوده است، به‌صورت کاملاً سلیقه‌ای در برخی دانشگاه‌ها به داشتن نمره‌های بالا در آزمون‌های زبان انگلیسی ترجمه و تأویل شده است که این امر به نوعی تبلیغ و ترویج ادبیات و زبان‌های بیگانه به قیمت ضربه زدن به زبان فارسی است. این رویه نیاز به اصلاح اساسی دارد.
- برای رشد و حفاظت از زبان فارسی، اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و دانشجویان برای تألیف مضامین علمی در قالب کتاب و جزوه به زبان فارسی ترغیب و تشویق شوند.
- با هدف تقویت زبان فارسی، نمایه‌های بومی برای مجلات تعریف و با درنظرگرفتن امتیازهای مناسب، پژوهشگران ترغیب شوند تا یافته‌های علمی خودشان را به زبان فارسی منتشر کنند.
در مورد اهمیت زبان و بهویژه زبان فارسی همین کافی است که رهبر جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان فردی ادیب و همچنین نهادهای مهم فرهنگی مثل فرهنگستان زبان فارسی تأکید فراوان داشته‌اند که »زبان فارسی باید گسترش پیدا کند. باید نفوذ فرهنگیِ زبان فارسی در سطح جهان روزبه‌‌روز بیشتر شود». ایشان تأکیدکردند که«فارسی بنویسید، فارسی واژه‌سازی کنید و اصطلاح ایجاد کنید. کاری کنید که در آینده، آن کسانی که از پیشرفت‌های علمی کشور استفاده می‌کنند، ناچار شوند زبان فارسی را یاد بگیرند». نگرانی نخبگان نیز از وضعیت زبان فارسی، بهانه درستی است تا امکانی فراهم شود برای اینکه علوم به زبان فارسی نشر داده شود. درهمین زمینه رهبری می‌گویند »من راجع به زبان فارسی حقیقتاً نگرانم، زیرا درجریان عمومی، زبان فارسی درحال فرسایش است» [3].
توسعه زبان‌های خارجی (بیگانه) بهویژه زبان انگلیسی در بین مردم عادی و محیط‌های علمی و دانشگاهی اجتناب‌ناپذیر شده است. یکی از عوامل مهم آن می‌تواند عطش بی مورد برای چاپ مقالات حتی در حوزه علوم انسانی و روان‌شناختی باشد. ازطرفی الزام دانش‌آموزان، دانشجویان، معلمان، اساتید دانشگاه و محققین در محیط‌های علمی و سایر اقشار مردم در سایر محیط‌های تجاری و اجتماعی به فراگیری زبان انگلیسی مؤثر است. بدیهی است که در کنار الزامات فوق، تلاش برای حفظ و ارتقاء زبان ملی به‌عنوان شاهرگ حیاتی فرهنگ و فکر ایرانی ضروری است تا زبان فارسی بتواند از عهده وظایفی که از آن می‌طلبیم، برآید و جایگاه اصلی خود را در فرهنگ ایرانی همچنان حفظ کند.
مجله علمی-پژوهشی روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران در بیست و هفتمین جشنواره تحقیقات و فناوری علوم پزشکی رازی در بهمن ماه سال 1400 هجری شمسی به‌عنوان برگزیده نشریه‌های فارسی زبان معرفی شد. اولین شماره مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران درسال 1373 با نام «فصلنامه اندیشه و رفتار» منتشرشد. این مجله، نشریه‌ای علمی-پژوهشی در زمینه‌های روانپزشکی، روانشناسی بالینی، بهداشت روان و اعتیاد، به زبان فارسی می‌باشد که وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران است و با محوریت دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان که در ابتدای تأسیس با عنوان انستیتو روانپزشکی تهران شناخته می‌شد، منتشر می‌شود [4].
جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی نیز از سال 1374 در اجرای بند 4 از اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با هدف تجلیل از برگزیدگان حوزه علوم‌پزشکی همه ساله برگزارمی‌شود. این جشنواره سالیانه یکی از معتبرترین جشنواره‌های علمی ایران و با قدمتی حدود 30 ساله و یکی از معتبرترین جشنواره‌های منطقه‌ای و جهانی است، به افتخار محمد زکریای رازی پزشک، شیمی‌دان، داروساز و فیلسوف شهیر ایرانی بنا نهاده شده است [5].
برگزیده شدن نشریه فارسی روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران در جشنواره رازی، فرصتی مناسب خواهد بود تا یافته‌های علمی را به زبان فارسی منتشر کنیم و به تبع آن از زبان و فرهنگ فارسی حفاظت کنیم. موضوع مغفول مانده‌ای که همت و توجه اندیشمدان و سیاستگذاران حوزه فرهنگی و علمی کشور را می‌طلبد. از طرفی این فصلنامه فارسی زبان علاوه‌بر اینکه در بانک‌های اطلاعاتی معتبر مثل اسکوپوس نمایه می‌شود، تنها نشریه فارسی زبان ایرانی است که توانسته است شرایط لازم برای نمایه شدن در سامانه وب‌آوساینس را نیزکسب کند.
هم‌زمان با افزایش روزافزون تولیدات علمی محققین علوم پزشکی و اقبال گسترده‌ای که ازمجلات علمی-پژوهشی به عمل آمده است. همچنین نمایه شدن این مجله در ایندکس‌های معتبری چون وب‌آوساینس، می‌تواند توجه بسیاری از محققین داخل و خارج از کشور را برای ارسال مقالات باکیفیت بالا معطوف کند [6]. بدیهی است همچنان‌که در برخی از کشورهای توسعه‌یافته نیز تأکید می‌شود انتشار متون علمی به زبان غیر انگلیسی و دراینجا فارسی، علاوه‌بر تقویت زبان فارسی می‌تواند به انتشار بهتر علم در بین جامعه و افزایش دانش عمومی نیز کمک کند.
با عنایت به موارد پیشگفت، نکاتی به‌عنوان پیشنهاد ارائه می‌شود، به این امید که مورد توجه مسئولین محترم و دست‌اندرکاران و بهویژه فرهنگستان زبان فارسی و شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گیرد.
- توجه بیش از حد معمول به مقالات علمی به زبان انگلیسی با تعیین امتیاز بالا برای ارتقاء مرتبه اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها باید به نفع ترویج علم به زبان فارسی تعدیل شود.
- در مورد شرط الزام دانشجویان و بهویژه دانشجویان مقطع دکتری به چاپ مقالات غیرمرتبط و مرتبط با پایان‌نامه به زبان انگلیسی بهتراست تجدیدنظر شود.
- مجلات فارسی زبان به‌صورت مستمر پایش شوند تا درکنار رعایت چهارچوب‌های علمی برای انتشار مقاله، فارسی‌نویسی و قواعد تحریر مقاله به زبان فارسی رعایت شود.
- آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های داخلی به‌گونه‌ای اصلاح شود تا امتیاز مقاله به زبان فارسی در مجلات منتخب که نظارت دقیق برآن‌ها اعمال می‌شود، بالاتر ازچاپ مقاله به زبان‌های دیگر باشد.
- مجلات انگلیسی داخلی مکلف شوند تا خلاصه گسترده مقالات به زبان فارسی داشته باشند.
- دستورالعمل‌های افراطی در مورد کاهش امتیاز به ترجمه آثار علمی از زبان‌های غیرفارسی لغو شود و بر درست‌نویسی و رعایت دقایق و ظرایف ترجمه به زبان فارسی نظارت شود، به‌طوری‌که از انتشار ترجمه‌های غیراصولی و تحت‌الفظی جلوگیری شود.
- تسلط اعضای هیئت علمی به زبان دیگر برای اینکه بتواند از منابع علمی استفاده کنند و مورد توجه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز بوده است، به‌صورت کاملاً سلیقه‌ای در برخی دانشگاه‌ها به داشتن نمره‌های بالا در آزمون‌های زبان انگلیسی ترجمه و تأویل شده است که این امر به نوعی تبلیغ و ترویج ادبیات و زبان‌های بیگانه به قیمت ضربه زدن به زبان فارسی است. این رویه نیاز به اصلاح اساسی دارد.
- برای رشد و حفاظت از زبان فارسی، اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و دانشجویان برای تألیف مضامین علمی در قالب کتاب و جزوه به زبان فارسی ترغیب و تشویق شوند.
- با هدف تقویت زبان فارسی، نمایه‌های بومی برای مجلات تعریف و با درنظرگرفتن امتیازهای مناسب، پژوهشگران ترغیب شوند تا یافته‌های علمی خودشان را به زبان فارسی منتشر کنند.
References
1.Davari Ardakani, N. [Symbols of Iranian identity and Persian language (Persian)]. National Studies. 2007; 8(2):3-26. [Link]
2.Yousefi, Gh. [Persian language, the foundation of our thought and culture (Persian)]. Yaghma. 1972; 2(25):65-71. [Link]
3.Rahimpour A, Nourozi S. [Farsi language in the words of the supreme leader, Imam Khamenei (Persian)]. Baharestan. 2018; 38:193-210. [Link]
4.Mohseni Sh. [History of Tehran Psychiatric Institute (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 2016; 22 (1):77-80. [Link]
5.IRNA. [The winners of the 27th Razi Medical Sciences Festival were announced (Persian)] [Internet]. 2022 [Updated 2022 February 14]. Availble from: [Link]
6.Fereshtehnejad SM, Motevalian SA, Moradi Lakeh M, Aghili S, Shafiee Sabet A. [Comparison of the qualitative and quantitative indexes of scientific medical journals affiliated to Iran University of Medical Sciences with Iranian Exemplary Medical Journals during 2008-2010 (Persian)]. Razi Journal of Medical Sciences. 2010; 17(77):40-54. [Link]
2.Yousefi, Gh. [Persian language, the foundation of our thought and culture (Persian)]. Yaghma. 1972; 2(25):65-71. [Link]
3.Rahimpour A, Nourozi S. [Farsi language in the words of the supreme leader, Imam Khamenei (Persian)]. Baharestan. 2018; 38:193-210. [Link]
4.Mohseni Sh. [History of Tehran Psychiatric Institute (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 2016; 22 (1):77-80. [Link]
5.IRNA. [The winners of the 27th Razi Medical Sciences Festival were announced (Persian)] [Internet]. 2022 [Updated 2022 February 14]. Availble from: [Link]
6.Fereshtehnejad SM, Motevalian SA, Moradi Lakeh M, Aghili S, Shafiee Sabet A. [Comparison of the qualitative and quantitative indexes of scientific medical journals affiliated to Iran University of Medical Sciences with Iranian Exemplary Medical Journals during 2008-2010 (Persian)]. Razi Journal of Medical Sciences. 2010; 17(77):40-54. [Link]
نوع مطالعه: نامه به سردبير |
موضوع مقاله:
روانپزشکی و روانشناسی
دریافت: 1401/5/14 | پذیرش: 1401/12/10 | انتشار: 1401/10/11
دریافت: 1401/5/14 | پذیرش: 1401/12/10 | انتشار: 1401/10/11
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
تهران، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی ایران
تلفن دانشگاه : 02166506899
تلفن ناشر : 02145355000 - 02145355555
وبسایت: http://ijpcp.iums.ac.ir
ایمیل: ijpcp@iums.ac.ir
