مقدمه
در 30 ژانویه 2020، سازمان بهداشت جهانی با انتشار بیانیه‌ای شیوع کووید 19 را یک وضعیت اضطراری بهداشت عمومی نه‌تنها برای چین، بلکه به عنوان تهدیدی برای سلامت تمام جهان اعلام کرد [2، 1]. شیوع ویروس کرونا و پیامدهای اجتماعی مرتبط با سلامت، یکی از مهم‌ترین وقایع اجتماعی بشر در قرن 21 است [2، 3، 4]. آنچه این شیوع را متمایز کرده است، رفتارهای غیرمنطقی افراد به علت ترس از قرار گرفتن در معرض این بیماری است. این بیماری درگیری‌های ذهنی مهمی در افراد ایجاد کرده است که شامل جدی بودن خطر بیماری، غیرقابل پیش‌بینی بودن اوضاع و مشخص نبودن زمان کنترل بیماری است [5]. یکی از مهم‌ترین پیامدهای شیوع ویروس کرونا، ایجاد اضطراب اجتماعی در سرتاسر جهان است [6]. عدم وجود هرگونه درمان یا پیشگیری قطعی و پیش‌بینی برخی از اپیدمیولوژیست‌ها در خصوص ابتلای حداقل 60 درصد جامعه به این بیماری، یکی از منابع ایجاد اضطراب در این زمینه است.ترس و اضطراب ناشی از ابتلای احتمالی، مخرب بوده و می‌تواند منجر به ناهنجاری‌های روحی روانی و استرس در افراد شود [7]. باقی ماندن استرس در درازمدت، مخرب بوده و منجر به تضعیف سیستم ایمنی و کاهش توان بدن در مبارزه با بیماری‌ها از جمله کرونا می‌شود [8]. 
خط اول مقابله با همه‌گیری‌های خاص، پرسنل بهداشتی بیمارستان‌ها هستند که جان خود را برای انجام وظایف محوله در معرض خطر قرار می‌دهند [9]. در این میان، پرستاران نقش مهمی در ارائه مراقبت‌های بهداشتی دارند؛ چرا که بزرگ‌ترین نیروی انسانی فعال سازمان‌های مراقبتی بهداشتی محسوب می‌شوند. [10]. پرستاران به دلیل تماس نزدیک با بیماران کووید-19 در برابر عفونت آسیب‌پذیر بوده و می‌توانند ویروس را در بین همکاران و اعضای خانواده گسترش دهند [11]. کمبود تجهیزات حفاظت فردی می‌تواند منجر به بیمار شدن آنان طی مراقبت از بیماران مبتلا به کووید 19 شده و حداقل چهارده روز دوری از محیط کار را منجر شود. از این‌ رو، کاهش نیروی پرستاری، افزایش بار کاری دیگر پرسنل و خستگی مفرط در بین پرستاران بروز خواهدکرد [12]. همچنین ماهیت این بیماری واکنش‌های شدید تنش‌زا مانند خستگی، اضطراب و افسردگی را در پرستاران افزایش می‌دهد [13]. در این راستا نعمتی و همکاران گزارش کردند پرستاران اضطراب بالایی را در زمینه بیماری کووید 19 برای خود و خانواده‌هایشان تجربه می‌کنند [14]. 
مبانی نظری پرستاری مبتنی بر درک مراقبت و رفتارهای مراقبتی است. مراقبت، جزء زیربنایی حرفه پرستاری است. این مفهوم، نمونه بارز احساس، فکر و عمل است که راحتی جسمانی و روانی را فراهم می‌کند [15]. بنابراین رفتارهای مراقبتی یک راهنمای اخلاقی در حوزه پرستاری است که بـه حمایت، ارتقا و حفظ ارزش‌های انسانی منتهی می‌شود. سازه‌های تشکیل‌دهنده رفتارهای مراقبتی بسیار گسترده هستند و تعریف واحدی از آن‌ها نمی‌توان ارائه داد. با وجود این، هر تعریفی که بخواهد مراقبت را توضیح دهد باید حاوی دو جزء کلیدی باشد [16] که جزء اول به جنبه‌های جسمانی و تکنیکی مراقبت و جزء دوم به موضوعات روانی اجتماعی و نیازهای عاطفی اشاره دارد [17]. روند ارائه مراقبت پرستاری تحت تأثیر شرایط محیط کار پرستاران و فرهنگ جامعه قرار دارد [16] به نظر اهلرز، ارائه مراقبت مطلوب، به درک پرستاران و بیماران از مفهوم مراقبت، زمینه فرهنگی و نوع مؤسسه درمانی بستگی دارد [18]. علی‌رغم اهمیت مراقبت و رفتارهای مراقبتی، تفاوت زیادی در اولویت‌بندی رفتارهای مراقبتی به چشم می‌خورد که می‌تواند بر امر مراقبت تأثیرگذار باشد [18]. وجود استرس از عوامل تأثیرگذار بر مراقبت پرستاری است. سطح بالای استرس در پرستاران می‌تواند باعث کاهش کیفیت مراقبت و ایمنی بیماران و بروز خطاهای پزشکی شود [7]. در حال حاضر با توجه به پاندمی بیماری کووید 19 در جهان و تأثیرپذیر بودن تمام فعالیت‌های پرستاری ناشی از این همه‌گیری، نگرانی‌هایی در خصوص ظرفیت پرستاران در زمینه مراقبت و رفتارهای مراقبتی وجود دارد [20]. 
جست‌وجوی پیشرفته در مطالعات موجود، حاکی از آن است که مطالعه‌ای در زمینه ارتباط اضطراب از کرونا و رفتارهای مراقبتی پرستاران شاغل در بخش‌های ارجاعی کرونا وجود ندارد، بنابراین با توجه به اهمیت مراقبت از بیماران کووید 19، مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین اضطراب از کرونا و رفتارهای مراقبتی پرستاران شاغل در بیمارستان‌های ارجاعی کرونای شهر کرمان انجام شد.
روش
مطالعه حاضر، پژوهشی مقطعی از نوع توصیفی همبستگی است که با هدف تعیین ارتباط بین رفتارهای شغلی و اضطراب کرونا در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های ارجاعی کرونای شهر کرمان در سال 1399 انجام شد. محیط پژوهش، دو بیمارستان ارجاعی کرونا در شهر کرمان (بیمارستان افضلی‌پور و پیامبر اعظم) بودند. نمونه پژوهش شامل کلیه پرستارانی بود که در بخش‌های مربوط به بیماران کرونایی مشغول به خدمت بودند و حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی پرستاری داشتند. با توجه به محدود بودن جامعه پژوهش، نمونه‌گیری به شیوه سرشماری (180 پرستار) انجام شد. عدم تکمیل بیش از یک‌سوم سؤالات پرسش‌نامه، معیار خروج از مطالعه بود. بنابراین در این مطالعه درمجموع 166 پرستار که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند به شیوه در دسترس وارد مطالعه شدند. به دلیل شرایط حاکم بر محیط پژوهش و محدودیت حضور در مراکز درمانی، پژوهش به صورت الکترونیک اجرا شد. به عبارتی، فرم الکترونیک پرسش‌نامه‌ها به انضمام فرم رضایت آگاهانه جهت شرکت در مطالعه با استفاده از نرم‌افزار آنلاین پرس‌لاین طراحی و در گروه واتساپ پرستاران بارگذاری شد. 
در مطالعه حاضر از سه پرسش‌نامه اطلاعات جمعیت‌شناختی و زمینه‌ای، پرسش‌نامه اضطراب کرونا و پرسش‌نامه رفتارهای مراقبتی پرستاران استفاده شد. پرسش‌نامه اطلاعات جمعیت‌شناختی و زمینه‌ای شامل سن، جنس، بخش محل کار، سابقه کار، میزان تحصیلات، مدت کار در بخش بیماران کرونا، ابتلا به بیماری روحی‌روانی خاص و ابتلا به بیماری جسمی خاص بود. 
پرسش‌نامه اضطراب بیماری کرونا جهت سنجش اضطراب ناشی از شیوع بیماری کرونا در کشور ایران تهیه و اعتبارسنجی شده است. این ابزار دارای هیجده گویه و دو خرده‌مقیاس است که گویه‌های یک تا نُه علائم روانی و گویه‌های ده تا هجده علائم جسمانی را می‌سنجند. این ابزار در طیف 4 درجه‌ای نمره‌گذاری می‌شود، بنابراین بیشترین و کمترین نمره‌ای که افراد پاسخ‌دهنده در این پرسش‌نامه کسب می‌کنند بین صفر تا 54 است. نمرات بالا در این پرسش‌نامه نشان‌دهنده سطح بالاتری از اضطراب در افراد است. نمرات صفر تا 16 اضطراب خفیف، 17 تا 29 اضطراب متوسط و 30 تا 54 اضطراب شدید را نشان می‌دهند. این پرسش‌نامه توسط علی‌پور و همکاران اعتباریابی و روان‌سنجی شده است [21]. پایایی این ابزار با استفاده از روش آلفای کرونباخ برای عامل اول 0/879 و برای عامل دوم 0/861 و برای کل پرسش‌نامه 0/919 به دست آمده است. 
پرسش‌نامه رفتارهای مراقبتی شامل 25 گویه است که عمدتاً جنبه‌های روانی اجتماعی و تکنیکی حرفه‌ای مراقبت را پوشش می‌دهد. پاسخ‌ها در مقیاس پنج‌نقطه‌ای لیکرت از کاملاًً مخالفم تا کاملاًً موافقم متغیر است و حداقل نمره پرسش‌نامه 25 و حداکثر آن 152 است. روایی و پایایی پرسش‌نامه توسط واتسون و همکاران در سال 1997 و لی و همکاران در سال 1998 به تأیید رسیده است [22]. در ایران روایی پرسش‌نامه از طریق اعتبار صوری و محتوی و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 0/93 مورد تأیید قرار گرفته است [23]. 
به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. داده‌ها با سطح معنی‌داری 0/05 مورد تجریه و تحلیل قرار گرفتند. نرم‌افزار مورد استفاده در این پژوهش SPSS نسخه 18 بود. جهت توصیف خصوصیات جمعیت‌شناختی و میانگین نمرات از آمار توصیفی(فراوانی، درصد، میانگین و انحراف‌معیار) و با توجه به عدم تبعیت متغیرهای مورد پژوهش از توزیع نرمال از آزمون‌های ناپارامتریک مانند ضریب همبستگی اسپیرمن، آزمون من‌ویتنی و کروسکال‌والیس استفاده شد.
یافته‌ها
166 پرستار در این مطالعه شرکت کردند. 57/2 درصد نمونه‌ها زن و 85/51 درصد آن‌ها دارای مدرک کارشناسی بودند. میانگین سنی شرکت‌کننده‌ها 8/10±33/16 سال و ساعات کاری روزانه آن‌ها 6/70±9/42 ساعت بود (جدول شماره 1). 



نتایج مطالعه نشان داد نمره کلی اضطراب کرونا در پرستاران مورد مطالعه 9/80±21/39 و نمره کلی رفتار مراقبتی پرستاران مورد مطالعه 4/20±109/70 با طیف 94 تا 118 بود که نشان‌دهنده سطح اضطراب متوسط در پرستاران و سطح مطلوب رفتارهای مراقبتی در پرسنل پرستاری شاغل در بخش‌های کروناست. از آنجا که تعداد گویه‌های هر زیرمقیاس متفاوت بود و به منظور ایجاد امکان مقایسه، نمرات کسب‌شده از هر زیرمقیاس و کل رفتارهای مراقبتی به تعداد گویه مربوط به آن تقسیم شد؛ از این‌رو میانگین نمرات قابل کسب در هر مورد بین 1 تا 5 نمره است. بالاترین میانگین، مربوط به بعد رفتارهای حرفه‌ای با میانگین 0/48±4/81 و کمترین میانگین، مربوط به بعد رفتار نامناسب با میانگین 0/40±1/25 بود. آزمون من‌ویتنی یو نشان داد رفتار مراقبتی و اضطراب کرونا در دو جنس زن و مرد تفاوت معنی‌داری ندارند. آزمون کروسکال‌والیس نیز نشان داد رفتار مراقبتی و اضطراب کرونا در افراد با تحصیلات مختلف و اشتغال در بخش‌های مختلف کاری تفاوت معنی‌داری ندارند (جدول شماره 2). 



با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن مشخص شد بین سن با اضطراب کرونا (0/11=P=0/123 ،r) و رفتارهای مراقبتی (0/029=P=0/17 ،r) همبستگی معنی‌داری وجود ندارد. ضریب همبستگی اسپیرمن نیز نشان داد اضطراب کرونا با رفتار مراقبتی همبستگی معنی‌داری ندارد. همچنین بین ابعاد روانی و جسمی اضطراب با زیرگروه‌های رفتار مراقبتی (رفتارهای غیرضروری، رفتارهای حرفه‌ای، رفتارهای روانی اجتماعی، رفتارهای نامناسب، رفتارهای جسمانی تکنیکی) نیز همبستگی معنی‌داری یافت نشد (P>0/05) (جدول شماره 3). 



بحث
نتایج مطالعه حاضر نشان داد بین اضطراب کرونا و رفتارهای مراقبتی پرستارانی که از بیماران مبتلا به کووید 19 مراقبت می‌کنند همبستگی معنی‌داری وجود ندارد. در مطالعات موجود، مطالعه مشابهی که به بررسی این ارتباط در پرستاران پرداخته باشد، برای مقایسه یافت نشد. به نظر می‌رسد با توجه به این‌که ارتباط معنی‌داری بین اضطراب کرونا و رفتارهای مراقبتی وجود نداشت می‌توان گفت که عدم وجود این ارتباط بیانگر آن است که پرستاران درجات متوسطی از اضطراب را تجربه می‌کنند که این امر خللی در مراقبت‌های پرستاری و رفتارهای مراقبتی به عنوان یکی از اساسی‌ترین وظایف پرستاری ایجاد نمی‌کند، به طوری که پرستاران با وجود شرایط خاص بیماری کرونا، در انجام وظایف خود متعهدانه عمل کرده‌اند. در راستای این مطالعه موارد منتشرشده مختلف نیز بیانگر تعهد پرستاران و انجام مراقبت‌های مطلوب در شرایط اضطراب‌زای کرونا در کشورهای چین، ایتالیا و انگلستان است که هم‌راستا با مطالعه حاضر است [24]. این امر مؤید آن است که پرستاران کشور ما نیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های کادر درمانی از این قاعده مستثنا نبوده‌اند.
همچنین نتایج این مطالعه نشان داد پرستاران به عنوان افرادی که در مرکز این رویداد قرار دارند درجات متوسطی از اضطراب را در مواجهه با بیماری کووید 19 تجربه می‌کنند که شاید به این دلیل باشد که این افراد چون در مرکز حادثه قرار دارند وجود اضطراب در آن‌ها گریزناپذیر است، ولی به دلیل انجام مراقبت‌های پرستاری در بیماران به طوری اضطراب خود را مدیریت می‌کنند که خطری متوجه بیمار نشود. این یافته‌ها با یافته‌های‌هانگ و همکاران تطابق دارد [6]. وی عنوان کرد پرستاران اضطراب و ترس و غم را در شرایط بیماری کووید 19 تجربه کرده‌اند و بیماری کووید 19 منبع اضطراب برای همه افراد و گروه‌های مختلف اجتماعی است، به‌خصوص برای افرادی که در مرکز حادثه قرار دارند [11]. 
در مطالعه دیگری که پاپا و همکاران با عنوان فراوانی اضطراب و افسردگی در زمان پاندمی بیماری کووید 19 در تیم سلامت به صورت متا آنالیز انجام دادند مشخص شد میزان شیوع اضطراب در تیم سلامت حدود 23 درصد است. مطالعه حاضر هم نشان داد درجاتی از اضطراب کرونا در بین پرسنل پرستاری شاغل در سانتر کرونا وجود دارد که مطالعه پاپا هم‌راستا با مطالعه حاضر است [25]. همچنین زاهه و همکاران در مطالعه خود مواردی که باعث اضطراب در پرسنل پرستاری می‌شوند را شامل قرار گرفتن پرستاران در معرض عفونت، مرگ بیمار در شرایط بحرانی، دور ماندن طولانی‌مدت پرستار از خانواده و مشاهده بیمار در وضعیت استرس دانستند که تمام این موارد در زمان بیماری کووید 19 برای پرسنل پرستاری ایجاد شده است. مبارزه با بیماری‌های عفونی یک چالش جدی برای کارکنان تیم سلامت به‌خصوص پرستاران است؛ چرا که آنان هم‌زمان با کار استرس‌زا، مسئولیت سنگین مراقبت از بیماران را به عهده دارند. همچنین به دلیل کمبود نیروی پرستاری با تنش‌های محیطی، ذهنی و جسمی مواجه هستند که به بار روانی و مشکلات عاطفی منجر می‌شود [26].
از دیگر یافته‌های این مطالعه بالا بودن میانگین نمره رفتار مراقبتی در پرستاران بود که بیانگر آن است که رفتار مراقبتی در پرستاران بسیار مطلوب بوده است و پرستاران ارائه مراقبت پرستاری به بیماران را علی‌رغم وضعیت بحرانی و خطرناک به نحو احسن برای بیماران انجام می‌دهند. این یافته‌ها با یافته‌های مطالعه خلیل‌زاده و همکاران [27] و مطالعه راستی و همکاران [28] مطابقت دارد. در مطالعه خلیل‌زاده میانگین نمره رفتارهای مراقبتی در سطح مطلوب و بالاتر از مطالعه حاضر بود که شاید به این دلیل باشد که آن‌ها رفتارهای مراقبتی را در شرایط عادی سنجیده‌اند، ولی این مطالعه رفتارهای مراقبتی را در شرایط بحرانی مورد مطالعه قرار داده است. در مطالعه حاضر بالاترین بعد، مربوط به رفتار حرفه‌ای و پس از آن ابعاد رفتارهای جسمانی تکنیکی و رفتارهای روانی اجتماعی بود، اما در مطالعه خلیل‌زاده و راستی بالاترین بعد مربوط به دانش حرفه‌ای، مهارت‌ها و توجه به تجربیات دیگران بود [29] که این امر ناشی از تفاوت ابزار به‌کاررفته در مطالعه جهت سنجش رفتار مراقبتی است. به هر حال با توجه به اهمیت دانش و مهارت در ارائه خدمات باکیفیت که توسط چندین مطالعه اثبات شده است، می‌توان گفت برنامه‌ریزی صحیح آموزشی، شیوه‌های آموزشی مناسب و مؤثر و تقویت دانش و مهارت پرستاران بسیار مهم است [27].
در بررسی رابطه متغیرهای جمعیت‌شناختی(سن، جنس، تحصیلات و بخش محل خدمت) با اضطراب، همبستگی معنی‌داری یافت نشد، اما در مطالعه کاوه و همکاران میزان اضطراب کادر درمانی با سن ارتباط داشت، به طوری که در سنین پایین‌تر میزان اضطراب بالاتر گزارش شده بود [30] که شاید این مغایرت به دلیل تفاوت در محیط پژوهش و شرایط بحرانی زمان کرونا باشد. همچنین با وجود این‌که سطح اضطراب با محل خدمت رابطه معنی‌داری نداشت، با این حال میانگین سطح اضطراب در بخش‌های کرونا نسبت به بخش‌های دیگر بیشتر بود. در زمینه ارتباط وضعیت تأهل و اضطراب و استرس، نتایج مطالعات داخلی همچون یافته‌های ما ارتباط معنی‌داری بین این دو وضعیت گزارش نکردند [32، 31]، در حالی که در برخی از مطالعات خارجی عنوان کردند که مسئولیت‌های افراد متأهل مانند خانه‌داری وتربیت فرزند باعث افزایش سطح استرس و اضطراب شغلی در این افراد می‌شود [33].
نتیجه‌گیری
مطالعه حاضر نشان داد پرستاران سطح متوسطی از اضطراب را تجربه کرده‌اند، اما میانگین رفتارهای مراقبتی در پرسنل پرستاری در حد مطلوب بوده است. اما یافته‌های این پژوهش نشان داد همبستگی معنی‌داری بین سطح اضطراب کرونا با رفتار‌های مراقبتی پرستاران وجود ندارد. این امر بدین معنی است که پرستاران علی‌رغم داشتن اضطراب متوسط، تلاش کرده‌اند تا رفتارهای مراقبتی از بیماران را به عنوان اساسی‌ترین نقش پرستاری به خوبی ایفا کنند. با وجود این، به نظر می‌رسد حمایت روانی از پرستاران و ارائه آموزش‌هایی جهت مقابله با اضطراب کرونا در شرایط بحران کنونی ضروری است.
از مهم‌ترین محدودیت‌های مطالعه، وجود تفاوت‌های فردی پرسنل پرستاری از لحاظ روحی و روان‌شناختی بود که به دلیل افزایش تعداد حجم نمونه سعی شد این تفاوت‌ها در نتایج مطالعه تأثیر کمتری داشته باشند. همچنین از دیگر محدودیت‌های پژوهش حاضر عدم مقایسه پرستاران بیمارستان محل ارجاع کرونا با سایر بیمارستان‌ها بود، بنابراین پیشنهاد می‌شود مطالعات بیشتری در خصوص بررسی میزان اضطراب از کرونا در پرستاران، در بخش‌های مختلف و نیز بین بیمارستان‌های ارجاعی کرونا با سایر بیمارستان‌ها به صورت مقایسه‌ای انجام شود. 
ملاحظات اخلاقی
همه اصول اخلاقی در این مقاله رعایت شده است؛ مشارکت‌کنندگان اجازه داشتند در صورت عدم تمایل به همکاری در پژوهش از مطالعه خارج شوند و همچنین به آنان اطمینان داده شد که اطلاعات آنان محرمانه باقی خواهد ماند. این مقاله تأییدیه کمیته اخلاق در پژوهش را از دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان بـا شناسه 1399.181.IR.KMU.REC دریافت کرده است.
حامی مالی
این پژوهش هیچگونه کمک مالی از سازمانیهای دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
همه نویسندگان این مقاله نقش یکسانی در طراحی، مفهوم‌سازی، روش‌شناسی، گردآوری داده‌ها، تحلیل آماری داده‌ها، پیش‌نویس، ویراستاری و نهایی‌سازی داشته‌اند.
تعارض منافع
طبق نظر نویسندگان، این مطالعه هیچ‌گونه تضاد منافعی نداشته است.
تشکر و قدردانی
پژوهشگران بر خود واجب می‌دانند از معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان، پرسنل پرستاری بیمارستان‌های افضلی‌پور و پیامبر اعظم و همه کسانی که ما را در انجام این پژوهش یاری کردند، تشکر و قدردانی کنند.
 

Reference
1.Surveillances V. The epidemiological characteristics of an out break of 2019 novel Coronavirus Diseases (COVID-19)-China.China CDC Weekly. 2020; 2(8):113-22. [DOI:10.46234/ccdcw2020.032]
2.Chan JF-W, Yuan S, Kok KH, To KKW, Chu H, Yang J, et al. Afamilial cluster of pneumonia associated with the 2019 novel cor onavirus indicating person-to-person transmission: A study of a family cluster. The Lancet. 2020; 395(10223):514-23. [DOI:10.1016/S0140-6736(20)30154-9]
3.Arefi MF, Poursadeqiyan M. A review of studies on the epidemic crisis of COVID-19 disease with a preventive approach.Work. 2020; 66(4):717-29. [DOI:10.3233/WOR-203218] [PMID] [DOI:10.3233/WOR-203218] [PMID]
4.Wilder-Smith A, Freedman DO. Isolation, quarantine, social distancing and community containment: Pivotal role for old style public health measures in the novel coronavirus(2019- nCoV) outbreak. Journal of Travel Medicine. 2020; 27(2):taaa020.[DOI:10.1093/jtm/taaa020] [PMID] [PMCID]
5.Bo HX, Li W, Yang Y, Wang Y, Zhang Q, Cheung T, et al. Post traumatic stress symptoms and attitude toward crisis mental health services among clinically stable patients with COVID-19 in China. Psychological Medicine. 2020:1-2. [DOI:10.1017/S0033291720000999] [PMID] [PMCID]
6.Sadati AK, Lankarani MHB, Bagheri Lankarani K. Risk society, global vulnerability and fragile resilience; Sociological view on the coronavirus outbreak. Shiraz E-Medical Journal. 2020; 21(4):e102263. [DOI:10.5812/semj.102263]
7.Poursadeghiyan M, Abbasi M, Mehri A, Hami M, Raei M, Ebrahimi MH. Relationship between job stress and anxiety, depression and job satisfaction in nurses in Iran. The Social Sciences. 2016; 11(9):2349-55. https://acgih.ir/wp-content/uploads/2018/09/989.pdf
8.Yaribeygi H, Panahi Y, Sahraei H, Johnston TP, Sahebkar A. The impact of stress on body function: A review. EXCLI Journal. 2017; 16:1057-72. [DOI: 10.17179/excli2017-480]
9.Huang C, Wang Y, Li X, Ren L, Zhao J, Hu Y, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet (London, England). 2020; 395(10223):497-506.[DOI:10.1016/S0140-6736(20)30183-5]
10.Asadi N, Memarian R, Vanaki Z. Motivation to care: A qualitative study on Iranian nurses. The Journal of Nursing Research. 2019; 27(4):e34. [DOI:10.1097/jnr.0000000000000294] [PMID] [PMCID]
11.Huang L, Rong Liu H. Emotional responses and coping strategies of nurses and nursing college students during COVID-19 outbreak. MedRxiv. 2020. https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.03.05.20031898v1
12.Seccia R. The Nurse Rostering Problem in COVID-19 emergency scenario [Internet]. 2020 [Updated 2020 March 31]. Available from: http://www.optimization online.org/DB_HTML/2020/03/7712.html
13.Rahimian Boogar E, Nouri A, Oreizy H, Molavi H, Foroughi Mobarake A. [Relationship between adult attachment styles with job satisfaction and job stress in nurses (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 2007; 13(2):148-57. http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-165-en.html
14.Nemati M, Ebrahimi B, Nemati F. Assessment of Iranian nurses’ knowledge and anxiety toward COVID-19 during the current outbreak in Iran. Archives of Clinical Infectious Diseases. 2020; 15(COVID-19); e102848. [DOI:10.5812/archcid.102848]
15.Soltani M, Khajei R, Rashidlamir A. Investigating the effect of aquatic aerobic training on the speed of walking in high and low-degree multiple sclerosis patients. Iranian Journal of Health and Physical Activity. 2011; 2(1):67. https://www.magiran.com/paper/837749
16.Hosseinzadeh H, Mohammadi M, Shamshiri M. [The study of caring behaviors and its determinant factors from the perspective of nurses in educational hospitals of Ardabil(Persian)]. Journal of Health and Care. 2019; 21(3):203-11. [DOI:10.29252/jhc.21.3.203]
17.Soltani M, Hejazi SM, Noorian A, Zendedel A, Ashkanifar F. [The effect of aerobic training on the improvement of Expanded Disability Status Scale (EDSS) in multiple sclerosis patients (Persian)]. Journal of Medical Science of Islamic Azad University of Mashhad. 2009; 5(1):15-20. https://www.sid.ir/En/Journal/ViewPaper.aspx?ID=204704.
18.J Ehlers V. Is caring a lost art in nursing or is it a changing reality? Commentary on the editorial written by Juliet Corbin. International Journal of Nursing Studies. 2008; 45(5):802-4.[DOI:10.1016/j.ijnurstu.2007.09.004] [PMID]
19.Lak Dizaji S, Rahmani A, Zamanzadeh V, Pashaei S. Perspec tives of patients and nurses on priorities of caring behaviors in critical care units: A comparative study. The Journal of Urmia Nursing and Midwifery Faculty. 2014; 12(9):866-73. http://eprints.umsu.ac.ir/4135/
20.Jackson D, Bradbury‐Jones C, Baptiste D, Gelling L, Morin K,Neville S, et al. Life in the pandemic: Some reflections on nursing in the context of COVID‐19. Journal of Clinical Nursing. 2020; 29(13-14):2041-3. [DOI:10.1111/jocn.15257] [PMID] [PMCID]
21.Alipour A, Ghadami A, Alipour Z, Abdollahzadeh H. [Preliminary validation of the Corona Disease Anxiety Scale (CDAS) in the Iranian sample (Persian)]. Quarterly Journal of Health Psychology. 2020; 8(32):163-75. [DOI: 10.30473/HPJ.2020.52023.4756]
22.Watson R, Lea A. The Caring Dimensions Inventory(CDI): Content validity, reliability and scaling. Journal of Advanced Nursing. 1997; 25(1):87-94. [DOI:10.1046/j.1365-2648.1997.1997025087.x][PMID]
23.Salimi S, Azimpour A, Mohammadzadeh S, Fesharaki M. Psychometric properties of Persian version of the Caring DimensionInventory (PCDI-25). Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research. 2014; 19(2):173-9. [PMCID] [PMID]
24.Campbell AM. An increasing risk of family violence during the Covid-19 pandemic: Strengthening community collaborations to save lives. Forensic Science International: Reports. 2020; 2:100089. [DOI:10.1016/j.fsir.2020.100089] [PMCID]
25.Pappa S, Ntella V, Giannakas T, Giannakoulis VG, Papoutsi E, Katsaounou P. Prevalence of depression, anxiety, and insomnia among healthcare workers during the COVID-19 pandemic: A systematic review and meta-analysis. Brain, Behavior, and Immunity. 2020; 88:901-7. [DOI:10.2139/ssrn.3594632]
26.Xuehua L, Li M, Fangiang ME. Psychological stress of nurses in SARS wards. Chinese Mental Health Journal. 2003; 17:526-7. https://en.cnki.com.cn/Article_en/CJFDTotal-ZXWS200308003.htm
27.Khalilzadeh Naghneh MH, Tafreshi MZ, Naderi M, Shakeri N, Bolourchifard F, Goyaghaj NS. The relationship between organi zational commitment and nursing care behavior. Electronic Physician. 2017; 9(7):4835-40. [DOI:10.19082/4835] [PMID] [PMCID]
28.Rasti F, Joolaee S, Ghiyasvandian S, Haghan H. [Patients’ perceptions of caring behaviors in oncology settings (Persian)]. Iranian Journal of Nursing Research. 2014; 9(1):59-67. http://ijnr.ir/browse.php?a_id=1335&sid=1&slc_lang=en
29.Kaveh M, Davari-tanha F, Varaei S, Shirali E, Shokouhi N, Nazemi P, et al. Anxiety levels among Iranian health care workersduring the COVID-19 surge: A cross-sectional study. MedRxiv. 2020. [DOI:10.1101/2020.05.02.20089045]
30.Mehrabi T, Parvin N, Yazdani M, Rafat NA. A study of the severity of some occupational stresses in nurses. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research. 2008; 12(1):21-4. http://ijnmr.mui.ac.ir/index.php/ijnmr/article/view/6/6
31.Mohebbifar R, Kiaei MZ, Khosravizadeh O, Sadeghi T,Ahansazan H. [Job stress and its related factors in nurses of Qaz vin University of Medical Sciences (Persian)]. The Journal of Medical Education and Development. 2015; 7(1):55-63. http://eprints.qums.ac.ir/2779/
32.Rodrigues VM, Ferreira AS. Stressors in nurses working in Intensive Care Units. Revista latino-americana de enfermagem. 2011; 19(4):1025-32. [DOI:10.1590/S0104-11692011000400023] [PMID]
33.Cho I, Ahn S, Kim SY, Park YS, Kim HW, Lee SO, et al. Depression of married and employed women based on social-roletheory. Journal of Korean Academy of Nursing. 2012; 42(4):496-507. [DOI:10.4040/jkan.2012.42.4.496] [PMID]
34.Al Thobaity A, Alshammari F. Nurses on the frontline against the COVID-19 Pandemic: An integrative review. Dubai Medical Journal. 2020; 3(3):87-92. [DOI:10.1159/000509361] [PMCID]
35.Derakhshanpour F, Izadyar H, Shahini N, Vakili MA. [Anxiety levels in the primary school students in Gorgan (Persian)].Pajoohandeh. 2016; 21(1):30-4. http://pajoohande.sbmu.ac.ir/article-1-2137-en.htm