چهارشنبه 7 آذر 1403
| English
دوره 26، شماره 2 - ( تابستان 1399 )
جلد 26 شماره 2 صفحات 263-260 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mahmoodi S M H, Jalali Nadoushan A H. Iranian Mental Health Researchers & Predatory Journals. IJPCP 2020; 26 (2) :260-263
URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-3126-fa.html
URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-3126-fa.html
محمودی سید محمد حسین، جلالی ندوشن امیر حسین. روان‌پژوهان ایرانی در «مجله‌های چپاولگر». مجله روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران. 1399; 26 (2) :260-263
1- مرکز تحقیقات بهداشت روان، دانشکده علوم رفتاری و بهداشت روان، انستیتو روانپزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، تهران، ایران.
2- مرکز تحقیقات بهداشت روان، دانشکده علوم رفتاری و بهداشت روان، انستیتو روانپزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، تهران، ایران. ،jalali.ah@iums.ac.ir
2- مرکز تحقیقات بهداشت روان، دانشکده علوم رفتاری و بهداشت روان، انستیتو روانپزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، تهران، ایران. ،
متن کامل [PDF 975 kb]
(974 دریافت)
| چکیده (HTML) (2759 مشاهده)
متن کامل: (645 مشاهده)
نتایج یک بررسی درباره «مجله‌های چپاولگرِ» حوزه روانپزشکی جهان در مجله لنست روانپزشکی بیانگر همکاری هزاران روان‌پژوه ایرانی با این نشریات است [1]. در مجله‌های با دسترسیِ آزاد، با تأمین هزینه‌های انتشار مقاله توسط خودِ نویسنده، امکان دسترسی رایگان به مقاله فراهم می‌شود؛ اما «مجله‌های چپاولگر» با استفاده سوء از این شیوه، هزینه را از نویسنده اخذ کرده و بدون داوری یا با داوری مخدوش، مقالات نامطمئن و ناپیراسته را منتشر می‌کنند. برخی محققین متناوباً فهرستی از مشخصات مجله‌های چپاولگر منتشر می‌کنند [2]. وزارت بهداشت ایران نیز فهرستی از «مجلات نامعتبر و جعلی» ارائه کرده است.
گونه‌های دیگری از نشرِ غیرمعتبر نیز وجود دارد. «مجله‌های ربوده‌شده» نامی یکسان یا مشابه با مجله‌های معتبر برمی‌گزینند. بعضی نشریه‌ها شاخص‌های کیفی خود را بالاتر از آنچه هست گزارش می‌کنند. برخی مجله‌ها هم اساساً وجود خارجی ندارند. «همایش‌های چپاولگر» نیز شناخته شده‌اند.
طبق گزارش منتشرشده در لنست روانپزشکی مجموعاً 126 مجله چپاولگر روانپزشکی شناسایی شده که تاکنون 6925 مقاله روانپزشکی منتشر کرده‌اند؛ 26363 نویسنده از 133 کشور در مقاله‌ها نقش داشته‌اند [1]. تا سال 2019 مجموعاً نزدیک به بیست هزار بار به این مقالات، ارجاع علمی شده و شگفت آنکه 92 درصد از این ارجاع‌ها، از نشریات موجه و گاه از نشریات بسیار معتبر (Lancet وNature ) بوده است [1].
ایرانیان با بالاترین تعداد «نویسندگان همکار» و دومین رتبه «نویسندگان مسئول»، سهم چشمگیری در انتشار مقالات روانپزشکی در مجله‌های چپاولگر داشته‌اند [1]. عده «نویسندگان مسئول» ایرانی 1601 نفر (19/6 درصد) بوده است؛ یعنی در مقالات تمام مجله‌های چپاولگر روانپزشکی جهان، نزدیک به 20 درصد از «نویسنده‌های مسئول»، ایرانی بوده‌اند [1]. تعداد «نویسندگان همکار» ایرانی 6195 نفر (23/5 درصد) بوده است؛ یعنی بیش از 23 درصد از تمام روان‌پژوهانی که نامشان به عنوان «نویسندگان همکار» در مجله‌های چپاولگر روانپزشکی جهان درج شده، ایرانی بوده‌اند [1]. با در نظر گرفتن تعداد کل مقالات منتشرشده ایرانیان در مقایسه با سایر کشورها، اهمیت این اعداد برجسته‌تر نیز خواهد شد.
هم‌خوان با این نتایج، در پژوهشی با عنوان «میزان مشارکت دانشگاهیان ایران در مجله‌های ناشران متقلب در سال 2015»، مشارکتِ بسیار بالا گزارش شده و مبلغ پرداختی پژوهشگران ایرانی به مجله‌های متقلب برای فقط 372 مورد از مقاله‌ها معادل 113 هزار دلار برآورد شده است [3]. در یک بررسی در سال 1393، «رفتارآیین‌نامه‌ای» (مانند گرفتن مجوز دفاع و ترفیع)، انگیزه اصلی ایرانیان از همکاری با مجله‌های متقلب اعلام شده است [4]. به نظر می‌رسد بهبود آگاهی پژوهشگران ایرانی درباره گونه‌های نشر غیرمعتبر و پژوهش‌های بیشتر در این حوزه یک اولویت باشد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تمامی اصول اخلاقی پژوهش رعایت شده است.
حامی مالی
این بررسی در انستیتو روانپزشکی تهران بدون اختصاص بودجه به انجام رسید.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: امیرحسین جلالی ندوشن؛ تحقیق و بررسی: سید محمدحسین محمودی؛ تحلیل: امیرحسین جلالی ندوشن و سیدمحمدحسین محمودی؛ نگارش پیش‌نویس: سید محمدحسین محمودی؛ ویراستاری و نهایی‌سازی: سید محمدحسین محمودی و امیرحسین جلالی ندوشن؛ نظارت: امیرحسین جلالی ندوشن، مدیریت پروژه: سید محمدحسین محمودی.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
گونه‌های دیگری از نشرِ غیرمعتبر نیز وجود دارد. «مجله‌های ربوده‌شده» نامی یکسان یا مشابه با مجله‌های معتبر برمی‌گزینند. بعضی نشریه‌ها شاخص‌های کیفی خود را بالاتر از آنچه هست گزارش می‌کنند. برخی مجله‌ها هم اساساً وجود خارجی ندارند. «همایش‌های چپاولگر» نیز شناخته شده‌اند.
طبق گزارش منتشرشده در لنست روانپزشکی مجموعاً 126 مجله چپاولگر روانپزشکی شناسایی شده که تاکنون 6925 مقاله روانپزشکی منتشر کرده‌اند؛ 26363 نویسنده از 133 کشور در مقاله‌ها نقش داشته‌اند [1]. تا سال 2019 مجموعاً نزدیک به بیست هزار بار به این مقالات، ارجاع علمی شده و شگفت آنکه 92 درصد از این ارجاع‌ها، از نشریات موجه و گاه از نشریات بسیار معتبر (Lancet وNature ) بوده است [1].
ایرانیان با بالاترین تعداد «نویسندگان همکار» و دومین رتبه «نویسندگان مسئول»، سهم چشمگیری در انتشار مقالات روانپزشکی در مجله‌های چپاولگر داشته‌اند [1]. عده «نویسندگان مسئول» ایرانی 1601 نفر (19/6 درصد) بوده است؛ یعنی در مقالات تمام مجله‌های چپاولگر روانپزشکی جهان، نزدیک به 20 درصد از «نویسنده‌های مسئول»، ایرانی بوده‌اند [1]. تعداد «نویسندگان همکار» ایرانی 6195 نفر (23/5 درصد) بوده است؛ یعنی بیش از 23 درصد از تمام روان‌پژوهانی که نامشان به عنوان «نویسندگان همکار» در مجله‌های چپاولگر روانپزشکی جهان درج شده، ایرانی بوده‌اند [1]. با در نظر گرفتن تعداد کل مقالات منتشرشده ایرانیان در مقایسه با سایر کشورها، اهمیت این اعداد برجسته‌تر نیز خواهد شد.
هم‌خوان با این نتایج، در پژوهشی با عنوان «میزان مشارکت دانشگاهیان ایران در مجله‌های ناشران متقلب در سال 2015»، مشارکتِ بسیار بالا گزارش شده و مبلغ پرداختی پژوهشگران ایرانی به مجله‌های متقلب برای فقط 372 مورد از مقاله‌ها معادل 113 هزار دلار برآورد شده است [3]. در یک بررسی در سال 1393، «رفتارآیین‌نامه‌ای» (مانند گرفتن مجوز دفاع و ترفیع)، انگیزه اصلی ایرانیان از همکاری با مجله‌های متقلب اعلام شده است [4]. به نظر می‌رسد بهبود آگاهی پژوهشگران ایرانی درباره گونه‌های نشر غیرمعتبر و پژوهش‌های بیشتر در این حوزه یک اولویت باشد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تمامی اصول اخلاقی پژوهش رعایت شده است.
حامی مالی
این بررسی در انستیتو روانپزشکی تهران بدون اختصاص بودجه به انجام رسید.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: امیرحسین جلالی ندوشن؛ تحقیق و بررسی: سید محمدحسین محمودی؛ تحلیل: امیرحسین جلالی ندوشن و سیدمحمدحسین محمودی؛ نگارش پیش‌نویس: سید محمدحسین محمودی؛ ویراستاری و نهایی‌سازی: سید محمدحسین محمودی و امیرحسین جلالی ندوشن؛ نظارت: امیرحسین جلالی ندوشن، مدیریت پروژه: سید محمدحسین محمودی.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
References
1.Omer J, Mohammed SH, Salih RQ, Kakamad FH, Mikael TM, Mohammed KK, et al. Predatory journals in psychiatry. The Lancet Psychiatry. 2019; 6(7):564-5. [DOI:10.1016/S2215-0366(19)30185-3]
2.Kakamad FH, Mohammed SH, Najar KA, Qadr GA, Ahmed JO, Mohammed KK, et al. Kscien’s list; a new strategy to hoist predatory journals and publishers. International Journal of Surgery Open. 2019; 17:5-7. [DOI:10.1016/j.ijso.2019.01.002]
3.Jamali Mahmouei HR, Jashirehnezhadi F, Alimohammadi D. [Contribution of Iranians to journals published by predatory publishers in 2015 (Persian)]. National Studies on Librarianship and Information Organization. 2017; 28(3):8-92. http://nastinfo.nlai.ir/article_2117.html
4.Jamali HR, Javanfar S. [Publication of Iranian articles in blacklist journals; author’s approach and motivations (Persian)]. Rahyaft. 2014; 24(56):61-71. http://rahyaft.nrisp.ac.ir/article_13552.html
1.Omer J, Mohammed SH, Salih RQ, Kakamad FH, Mikael TM, Mohammed KK, et al. Predatory journals in psychiatry. The Lancet Psychiatry. 2019; 6(7):564-5. [DOI:10.1016/S2215-0366(19)30185-3]
2.Kakamad FH, Mohammed SH, Najar KA, Qadr GA, Ahmed JO, Mohammed KK, et al. Kscien’s list; a new strategy to hoist predatory journals and publishers. International Journal of Surgery Open. 2019; 17:5-7. [DOI:10.1016/j.ijso.2019.01.002]
3.Jamali Mahmouei HR, Jashirehnezhadi F, Alimohammadi D. [Contribution of Iranians to journals published by predatory publishers in 2015 (Persian)]. National Studies on Librarianship and Information Organization. 2017; 28(3):8-92. http://nastinfo.nlai.ir/article_2117.html
4.Jamali HR, Javanfar S. [Publication of Iranian articles in blacklist journals; author’s approach and motivations (Persian)]. Rahyaft. 2014; 24(56):61-71. http://rahyaft.nrisp.ac.ir/article_13552.html
نوع مطالعه: نامه به سردبير |
موضوع مقاله:
روانپزشکی و روانشناسی
دریافت: 1398/8/19 | پذیرش: 1399/5/11 | انتشار: 1399/4/11
دریافت: 1398/8/19 | پذیرش: 1399/5/11 | انتشار: 1399/4/11
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
تهران، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی ایران
تلفن دانشگاه : 02166506899
تلفن ناشر : 02145355000 - 02145355555
وبسایت: http://ijpcp.iums.ac.ir
ایمیل: ijpcp@iums.ac.ir
