مقدمه
 با پیشرفت فناوری‌های سیار و فراوانی استفاده از گوشی‌های هوشمند، دسترسی به اینترنت بسیار راحت شده است و شبکه‌های اجتماعی از طریق گوشی‌های هوشمند به نوجوانان وجوانان معرفی شده است [1، 2]. شبکه‌های اجتماعی فضای ارتباطی مجازی هستند که کاربران می‌توانند با ایجاد حساب‌های کاربری فردی، با دوستان خود یا افراد حقیقی ارتباط برقرار کنند و با توجه به گرایش‌های خود با دیگران ملاقات مجازی داشته باشند [3]. 
جوانان و دانشجویان بیشترین کاربران شبکه‌های اجتماعی هستند [4]. گریفیث و کاس در مطالعه خود دریافتند که 55 درصد نوجوانان و 82 درصد جوانان به طور منظم از سامانه‌های شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند [5]. مطالعه کیم و همکاران نشان داد که جست‌وجو برای پیدا کردن دوستان، حمایت اجتماعی، کسب اطلاعات و سرگرمی، بیشترین انگیزه استفاده از شبکه‌های اجتماعی در بین دانشجویان در مقطع کارشناسی بوده است [6]. 
اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی یک مشکل بین‌المللی است [7]. اعتیاد یا استفاده بیمارگونه از شبکه‌های اجتماعی زمانی اتفاق می‌افتد که کاربر به طور غیرمعمول و به منظور رفع استرس، تنهایی یا افسردگی از آن‌ها استفاده کند [8]. امروزه اینترنت یکی از نمودهای تمدن در جهان محسوب می‌شود. تعداد کاربران اینترنت در سراسر جهان تا ژوئن 2015 حدود 3/3 میلیارد نفر گزارش شده است بر این اساس، ضریب نفوذ اینترنت در دنیا 45 درصد جمعیت است [9]. مطالعه که و تانگ نشان داد که 29/5 درصد دانشجویان سنگاپوری به شبکه‌های اجتماعی اعتیاد داشتند [10]. مطالعه فرقانی و مهاجری نشان داد که این  استفاده بیش از اندازه از شبکه‌های مجازی می‌تواند منجر به تغییر در سبک زندگی از قبیل تغییر در تعاملات و ارتباطات در بین جوانان شود [11]. شیوع اعتیاد به اینترنت در ایران، 3/8 درصد در دانش‌آموزان دبیرستانی، 10/8 درصد در دانشجویان پزشکی و 22/8 درصد در کاربران اینترنت در جمعیت عمومی گزارش شده است. 
در سایت آمار جهانی اینترنت، ضریب نفوذ اینترنت در ایران 57/2 درصد گزارش شده است [9]. با توجه به اینکه در کشورمان بخش عظیمی از قشر جوان را دانشجویان تشکیل می‌دهند، می‌توان گفت دانشگاه رویدادی مهـم و بسیار حساس در زندگی نیروهای کارآمد و فعال جوان در هر کشوری به شمار می‌رود که ورود به آن اغلب با تغییرات زیادی در روابط اجتماعی و فردی آن‌ها همراه است. با توجه به اینکه دانشجویان جهت انجام تکالیف یا مطالعه و تحقیق، ساعات بی‌شماری را به استفاده از اینترنت می‌گذرانند، استفاده ناصحیح از اینترنت و جست‌وجوهای کنجکاوانه دانشجویان به صورت بی‌هدف و بی‌برنامه نه‌تنهـا آن‌ها را از رسالت اصلی اینترنت در دانشگاه دور می‌کند، بلکه به دلیـل ایجـاد نـوعی اعتیـاد بـه اینترنت و صرف بیشترین زمان اوقـات فراغـت آن‌ها، مـی‌توانـد عواقـب نـامطلوبی بـرای دانشجویان در پی داشته باشد [12].
.با توجه به اینکه دانشجویان شاغل به تحصیل در رشته پزشکی و رشته‌های وابسته به آن برای توسعه بهداشت و درمان جامعه تربیت می‌شوند، این مشکل در بین آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و عوارض آن می‌تواند برای جامعه تبعات نامطلوبی به همراه داشته باشد [13]. 
 طرح‌واره‌های ناسازگار سازه‌های روان‌شناختی مشتمل بر باورهای ما درباره خودمان، دنیا و افراد دیگر هستند که در نتیجه تعامل بین ناکامی نیازهای اساسی دوران کودکی، خلق و خوی فطری و محیط اولیه به وجود می‌آیند. طرح‌واره‌ها شامل خاطرات، احساسات بدنی، هیجانات و شناخت‌هایی می‌شوند که در کودکی شکل می‌گیرند و در طول زندگی فرد گسترش پیدا می‌کنند. این طرح‌واره‌ها اغلب در دوران کودکی نقش و عملکردی سازگارانه دارند [14].
طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه مسئول مستقیم پیدایش اختلالات شخصیتی محسوب نمی‌شوند، اما می‌توانند با آن ارتباط تنگاتنگی داشته باشند و آسیب‌پذیری فرد را در زمینه این اختلالات افزایش دهند [15]. اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی به عنوان یک آسیب و عوارض ناشی از آن می‌تواند با اختلالات شخصیتی در ارتباط باشد. نتایج مطالعه باربرا و همکاران نشان داد که تمایل زیاد و اعتیاد‌آور به استفاده از شبکه‌های اجتماعی در بین جوانانی که گرایش به خودشیفتگی داشتند بیشتر دیده شده است [16]. 
همچنین مطالعه شایق و همکاران نشان داد که اعتیاد به اینترنت با تیپ‌های شخصیتی درون‌گرا و افرادی که رفـتارهای احساسـی دارند، ارتباط دارد [17]. بری و لندرز نشان داده‌اند که افراد دلپذیر، با وجدان و برون‌گرا گرایش کمتری به استفاده از اینترنت دارند [18]. بالوگرن و اهلان در تحقیقی دریافتند میان برون‌گرایی و خوشایندی و روان‌رنجورخویی با استفاده مفرط از اینترنت در بین کارکنان ارتباط معنی‌داری وجود دارد [19]. 
مطالعات انجام‌شده در ایران بیشتر به اعتیاد به اینترنت که از میلیون‌ها شبکه خصوصی، عمومی، دانشگاهی، تجاری و دولتی در اندازه‌های محلی و کوچک تا جهانی و بسیار بزرگ تشکیل شده ‌است، پرداخته‌اند و نتایج آن مطالعات، اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی در بین دانشجویان و ارتباط آن با طرح‌واره‌ها را به‌وضوح و اخص نشان نداده‌اند. شبکه‌های اجتماعی مجـازی، نسـل جدیـدی از وب‌سـایت‌هـایی هستند که در آن‌ها صدها کاربر بر اساس گرایشات شخصی یا شغلی‌شان به صورت مجازی دور یکدیگر جمع مـی‌شـوند و اتاق گفت‌وگویی را برای بحث و تبادل اطلاعات تشکیل می‌دهند و استفاده بیش از اندازه از آن‌ها می‌تواند آسـیب‌هـای فـردی و اجتماعی را به همراه داشته باشند. تنها یک مطالعه در ارتباط با نقش میانجی طرح‌واره‌ها در اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی در بین دانشجویان انجام شده است و هیچ مطالعه دیگری در ایران یافته‌های مطالعه مذکور را تأیید نکرده است. به عبارت دیگر، مطالعه دیگری در ایران وجود ندارد که از طریق مدل‌سازی و با نشان دادن متغیر‌های تعدیل‌کننده، دانشجویان پرخطر از نظر شانس ابتلا به اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی را شناسایی کرده باشد و با اطمینان به این سؤال پژوهشی که شکل‌گیری کدام طرح‌واره، خطر اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی آنلاین را در بین دانشجویان افزایش می‌دهد؟، پاسخ داده باشد. بنابراین انجام مطالعه بیشتر برای بررسی تأثیر شکل‌گیری طرح‌واره‌ها در اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی در محیط‌های آکادمیک ضروری به نظر می‌رسد.
با توجه به خلأ پژوهشی فوق و وجود ارتباط طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و اختلالات شخصیتی از یکسو و نیز ارتباط بین ویژگی‌های شخصیتی و اعتیاد به شبکه‌های مجازی از سویی دیگر، یک فرضیه می‌تواند این‌طور بیان شود که بین طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه با اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی رابطه وجود دارد. به بیان دیگر طرح‌واره‌ها در بروز اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی تأثیر‌گذار هستند. مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط بین طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه با اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی در بین دانشجویان یکی از دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور به منظور یافتن راه‌هایی برای پیشگیری مؤثرتر از این نوع اعتیاد در بین دانشجویان گروه پزشکی ‌انجام شد. 
روش
این مطالعه در قالب یک پژوهش مقطعی پس از تصویب در کمیته اخلاق دانشگاه روی دانشجویان دو دانشکده پزشکی و پیراپیزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی سمنان در سال 1397-1398 انجام شد. نمونه‌گیری با روش تصادفی طبقه‌ای (بر اساس سال ورود و دانشکده) انجام شد. در مرحله اول تعداد دانشجویان هر دانشکده به تفکیک ورودی‌ها به عنوان طبقات استخراج شد. در گام دوم متناسب با حجم هر طبقه، تعداد نمونه مرتبط با آن طبقه نیز معین شد. به لیست شماره‌های دانشجویی در هر طبقه کد نسبت داده شد و سپس بر اساس جدول اعداد تصادفی و در هر طبقه بیش از 20 درصد نمونه لازم، دانشجو انتخاب شد تا در صورت بی‌پاسخی شماره دانشجویی بعدی جایگزین شود. حجم نمونه بر اساس فرمول تعداد نمونه برای برآورد نسبت (فرمول شماره 1) استخراج شد. تنها معیار خروج عدم رضایت در مشارکت بود که در این صورت شماره دانشجویی نفر جایگزین از قبل تعیین شده بود. 



 در این مطالعه علاوه بر اطلاعات جمعیت‌شناختی از دو پرسش‌نامه به عنوان ابزار گردآوری داده‌ها استفاده شد که روایی و پایایی هر دو قبلاً تأیید شده است. 
پرسش‌نامه‌ی طرح‌واره‌ یانگ (نسخه‌ی سوم فرم کوتاه): این پرسش‌نامه که توسط یانـگ (2005) ساخته شده است، ابزاری خود‌گزارشـی بـا نود گویـه بـرای سـنجش هجده طرحـ‌واره فرض‌شده توسط یانگ در پنج حیطه است. هریک از گویه‌ها با یک طیف لیکرت 6‌درجه‌ای (1=در مورد من کاملاً غلط است، تا 6=در مورد من کاملاً صحیح است) درجه‌بندی می‌شوند. به منظور سنجش طرح‌واره در بررسی بالینی از طریق پرسش‌نامه‌ حاضر، در جلـسه‌ درمـان، درمانگر در مورد آیتم‌هایی که نمره‌ بالا (معمولاً 5 یا 6) به آن‌ها داده شده اسـت، بـا بیمـار بـه بحث می‌پردازد تا دقیقاً طرح‌واره‌ها مشخص شوند. یافتن دو گویه دارای بیـشترین نمـره بـرای هر طرح‌واره به این طریق، معمولاً برای تأیید اینکه آن طرح‌واره وجود دارد، کفایت می‌کند. پایایی ایـن پرسـش‌نامه بـا محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 0/97 گزارش شده است.
ابزار نخست مورد استفاده در مطالعه، نسخه سوم فرم کوتاه پرسش‌نامه طرح‌واره یانگ بود که توسط غیاثی و همکاران به زبان فارسی برگردان و روان‌سنجی شده است که ضریب آلفای کرونباخ 0/94، میزان ویژگی بین 0/57 تا 0/73، میزان حساسیت بین 51/20 تا 64/60 و میزان روایی هم‌زمان 0/64 برای عامل‌های استخراج‌شده به دست آمد. همچنین یافته‌های پژوهش نشان داد نقاط برش عامل‌ها به منظور تشخیص سرندی توسط پرسش‌نامه طرح‌واره یانگ (نسخه سوم فرم کوتاه)، قدرت تشخیص بین دو گروه افراد بالینی و غیربالینی را دارد [20]. این پرسش‌نامه شامل 68 سؤال است که طرح‌واره‌های ناسازگاری را در 5 حیطه اصلی و 12 حیطه فرعی مورد بررسی قرار می‌دهد. حیطه‌های اصلی: طرح‌واره‌های انفصال و طرد شامل 24 گویه و 4 حیطه فرعی (شکست / وابستگی، انزوای اجتماعی / بازداری هیجانی، محرومیت هیجانی و نقص)، طرح‌وارهای هدایت شدن توسط دیگران شامل 6 گویه و یک حیطه فرعی (جلب توجه)، طرح‌واره‌های خودگردانی عملکرد مختل شامل 16 گویه و 3 حیطه فرعی (به‌هم‌ریختگی، ترک‌شدگی و آسیب‌پذیری در برابر ضرر و بیماری)، طرح‌واره‌های گوش‌به‌زنگی بیش از حد و بازداری شامل 13 گویه و 2 حیطه فرعی (خود‌ را قربانی کردن و تنبیه / معیارهای ناعادلانه ) و طرح‌واره‌های حد و مرزهای مختل شامل 9 گویه و 2 حیطه فرعی (استحقاق و بی‌اعتمادی). برای تکمیل این پرسش‌نامه شرکت‌کنندگان لازم است نظرات خود را درمقیاس لیکرت ( از درمورد من کاملاً غلط است =1 تا در مورد من کاملاً صحیح است=6) گزارش کنند. جمع نمرات بیشتر به معنای شکل‌گیری بیشتر طرح‌واره‌ها در فرد به طور کلی است. 
ابزار دوم، پرسش‌نامه اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر موبایل بود که توسط خواجه‌احمدی و همکاران طراحی و اعتباریابی شده است که شاخص و نسبت روایی محتوای آن به ترتیب 0/95 و 0/86 محاسبه شد. بر اساس تحلیل عامل اکتشافی تعداد گویه‌های پرسش‌نامه به 23 گویه تقلیل یافت و ابعاد پرسش‌نامه در چهار عامل عملکرد فردی، مدیریت‌ زمان، خودکنترلی و روابط اجتماعی، با توان پیش‌بینی 57/470 دسته‌بندی شدند. پایایی درونی با ضریب آلفای کرونباخ 0/92 محاسبه شد [21]. این پرسش‌نامه شامل 23 گویه و 4 حیطه دسته‌بندی‌شده است. حیطه اول با 9 گویه (عملکرد فردی)، حیطه دوم با 6 گویه (مدیریت زمان)، حیطه سوم با 4 گویه (خودکنترلی) و حیطه چهارم با 4 گویه (روابط اجتماعی). در این پرسش‌نامه نیز نظرات در مقیاس لیکرت ( از کاملاً مخالفم =1 تا کاملاً موافقم=5) گزارش می‌شود. نمره نهایی با جمع نمرات منظور‌شده به دست آمد و کسب نمره بالاتر از68 به معنای داشتن درجات مرزی تا شدید اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی بود. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 و به وسیله آزمون کای‌دو و رگرسیون لجستیک تحلیل شدند. مقدار P کمتر از 0/05 در آزمون‌ها معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یافته‌ها‌ 
از بین 384 پرسش‌نامه توزیع‌شده، 350 دانشجو پرسش‌نامه را به‌درستی تکمیل کردند و به محقق برگرداندند (درصد بی‌پاسخی 8/8 درصد) که 219 نفر (62/6 درصد) از ایشان زن بودند. میانگین (±انحراف معیار) سنی دانشجویان 21سال (2/4±) بود. 215 نفر (61/4درصد) از دانشجویان در رشته‌های مختلف پیراپزشکی و در مقطع کارشناسی درس می‌خواندند و بقیه دانشجوی پزشکی در مقطع دکترای حرفه‌ای بودند (جدول شماره 1). 



 186 نفر (53/2 درصد) از دانشجویان اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی داشتند. در 215 نفر (61/4 درصد) از دانشجویان واجد، حداقل یک طرح‌واره ناسازگاری اولیه شکل گرفته بود، در حالی که در 135نفر (38/6 درصد) از ایشان هیچ‌یک از طرح‌واره‌ها شکل نگرفته بود. میانگین نمره کلی طرح‌واره ناسازگاری اولیه  برای دانشجویان 188/22 (‌41/66‌±) بود و 45 نفر (12/9 درصد) از ایشان نمره‌ای بیشتر از میانگین داشتند. جدول شماره 1 ویژگی‌های فردی دانشجویان و جدول شماره 2 توزیع سنی، جنسی و نمرات طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه را در دانشجویان معتاد به شبکه‌های اجتماعی و سالم نشان می‌دهد.



میانگین (یا میانه) نمره برای همه حیطه‌ها (به جز حیطه هدایت شدن توسط دیگران / جلب توجه) در دانشجویان دارای اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی از نظر عددی بیشتر بود؛ به طوری که این تفاوت در  طرح‌واره‌های انفصال و طرد (0/004=P)، هدایت شدن توسط دیگران/ جلب توجه (0/24=P) و خود گردانی و عملکرد مختل (0/002=P) معنی‌دار بودند (جدول شماره 2). 
توزیع فراوانی شکل‌گیری طرح‌واره‌ها به تفکیک هریک از حیطه‌های دوازده‌گانه در دو گروه سالم و دارای اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی در جدول شماره 3 نشان داده شده است. 



همچنین جدول شماره 3 ارتباط بین طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه شکل‌گرفته و اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی بر اساس نتایج مدل‌های گرسیون لجستیک با و بدون تطبیق سن و جنس را نشان می‌دهد. همان‌طور که در جدول شماره 3 قابل ملاحظه است با عنایت به نتایج به‌دست‌آمده از مدل کاهش‌یافته نهایی، چهار ویژگی جنسیت (OR=0/35 ،P=0/021)، سن افراد 21 سال (OR=0/56 ،P<0/001) ، شکل‌گیری طرح‌واره هدایت شدن توسط دیگران / جلب توجه (OR=0/54 ،P=0/01) و شکل‌گیری طرح‌واره استحقاق (OR=0/47 ،P=0/002) با کاهش و شکل گیری طرح‌واره انزوای اجتماعی / بازداری هیجانی  (OR=2/94 ،P=0/006) و با افزایش شانس اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی همراهی دارد. 
بحث 
یافته‌های این مطالعه ارتباط معنی‌داری میان جنسیت و سن با  طرح‌واره و اعتیاد به اینترنت نشان داد؛ به طوری که مطرح‌کننده  مشکل بیشتر در مردان و سنین پایین‌­تر بوده است. نتایج مطالعه ما از نظر تفاوت در دو جنس، مخالف با مطالعه بهشتیان و همکاران است. نتایج آن‌ها مطالعه نشان داد دانشجویان دختر دانشگاه‌های دولتی بیش از پسران به اینترنت معتاد بودند [22]. در این خصوص ممکن است سوگیری‌ها و ارزش‌هـای جنسـیتی حاکم بر خانواده و جامعه، نقش داشته باشند؛ چراکه علی‌رغم تمایـل روزافـزون دختـران در جهـت اثبات کفایت و نقش جنسیتی خویش به عنوان عضـو جامعـه [12]، پسران با محدودیت‌های کمتری در مورد ارتباط‌های اجتماعی شامل استفاده از اینترنت از سوی خانواده و جامعه مواجه هستند؛ بنابراین زمان بیشتری برای استفاده از اینترنت دارند. همراهی سن با افزایش ارتباط‌های اجتماعی در محیط واقعی نیز می‌تواند دلیل قابل طرح برای بیشتر بودن مشکل در سنین پایین­‌تر باشد.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد بین انزوای اجتماعی از حوزه‌های بریدگی و طرد با اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی رابطه مثبت و معنادار وجود داشت؛ به طوری که با تطبیق اثرات سن و جنس و شکل‌گیری طرح‌واره انزوای اجتماعی / بازداری هیجانی با اثر سایر متغیرها، شانس قرار گرفتن فرد در گروه افراد معتاد نزدیک به سه‌برابر افزایش می‌‌یابد. به عبارت دیگر انزوای اجتماعی در دانشجویانی به وجود آمده که به دریافت محبت و برقراری ارتباط با اطرافیان به شیوه ارضاکننده، بی‌اعتماد بوده و این بی‌اعتمـادی موجب می‌شود که روابط اجتماعی خود را کم کنند [23] و از طرفی هم به دلیل بازداری هیجانی و به منظور اجتناب از طرد شدن توسط دیگران، احساس شرمندگی و از دست دادن کنترل بر تکانه‌های شخصی، نسبت به اعمال احساسات و ارتباطات خودانگیخته خود به صورت افراطی بازداری کنند و از این رو به شبکه‌های اجتماعی روی آورند. نتایج مطالعات وینر و همکاران و وفایی و همکاران نشان داده است که انزوای اجتماعی به دلیل بی‌اعتمادی در ایجاد ارتباط با دیگران یک عامل مؤثر برای رخداد رفتارهای پرخطر و اعتیاد‌آور نظیر اعتیاد به الکل و هروئین است [24، 25]. در توضیح نتیجه حاصل از مطالعه حاضر نیز می‌توان گفت چون انزوای اجتماعی بیشتر در دانشجویانی به وجود می‌آید که به دریافت محبت و برقراری ارتباط با اطرافیان به شیوه ارضاکننده، بی‌اعتماد هستند، این بی‌اعتمـادی موجب می‌شود که روابط اجتماعی خود را کم کنند و به شبکه‌ای اجتماعی روی آورند [23].
نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که طرح‌واره جلب توجه بیشتر در بین کاربران سالم نقش بسته است؛ یعنی رابطه معنادار اما معکوسی بین طرح‌واره جلب توجه از حوزه هدایت شدن توسط دیگران، با اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی وجود داشت. این طرح‌واره که از حوزه دیگر جهت‌مندی است، تمرکز افراطی بر تمایلات، احساسات و پاسخ‌های دیگران دارد؛ به گونه‌ای که نیازهای خود فرد نادیده گرفته می‌شود. در این راستا، نتایج مطالعه جابلونسکی و همکاران هم نشان داد که توجه‌طلبی در ایجاد افسردگی که باعث اعتیاد به الکل در افراد می‌شود، در بین معتادین به الکل تأثیر نداشته است [26]. 
طرح‌واره‌هـا به گونه‌ای متناقض و اجتناب‌ناپـذیر، زنـدگی بزرگسـالی را بـه شرایط ناگوار دوران کودکی می‌کشانند که در بیشتر اوقات برای بیماران زیان‌‌آور است [27]. افرادی که طرح‌واره جلب توجه دارند، دست‌یابی به تأیید یا توجه دیگران را سرلوحه زندگی خود قرار می‌دهند و احساس ارزشمندی آن‌ها بیشتر به واکنش دیگران بستگی دارد تا واکنش‌های خودشان [28]؛ بنابراین به نظر می‌رسد این دسته از افراد از بودن در اجتماع استقبال کرده و حس اجتماعی مورد نیاز را از افراد اطراف خود به دست می‌آورند؛ بنابراین اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی در این افراد کاهش می‌یابد.
شکل گرفتن طرح‌واره استحقاق با تطبیق سایر اثرات، شانس قرار گرفتن فرد را در گروه معتادین تا 52 درصد کاهش می‌دهد. نتایج مطالعه بهشتیان برخلاف مطالعه حاضر بود. یافته‌های آن مطالعه نشان داد با توجه به نمره میانگین طرح‌واره استحقاق در بین صد نفر از دانشجویان دختر معتاد به اینترنت، این طرح‌واره در بین دانشجویان دختر معتاد شکل گرفته بود [22]. همچنین نتایج مطالعه کریمی و همکاران در ارتباط با مقایسه طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه بین 115 نفر از بیماران مصرف‌کننده مواد افیونی و تحریک‌کننده، نشان داد که طرح‌واره استحقاق به‌مراتب در بین مصرف‌کنندگان مواد تحریک‌کننده نقش بسته بود [29]. شاید علت این تفاوت یافته‌ها با نتایج مطالعه حاضر به از یکسو به خاطر تفاوت ماهیت اعتیاد در این دو مطالعه و از سوی دیگر تعداد محدود شرکت‌کنندگان در مطالعات قبلی باشد؛ چنان‌که در آن مطالعات فقط بین 100 تا 115 نفر از جامعه آماری در مطالعه شرکت کرده بودند. در حالی که در مطالعه حاضر 350 نفر از دانشجویان در مطالعه شرکت کردند. 
با توجه به اینکه افرادی که دارای طرح‌واره استحقاق هستند،  عمدتاً برای منافع ثانویه از قبیل کسب شهرت و موفقیت و قرار گرفتن در شرایط عالی با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند [25]، به نظر می‌رسد شبکه‌های اجتماعی در ابتدا چنین بستری را برایشان فراهم کنند، ولی به دلیل عدم توفیق این افراد در تداوم و برقراری روابط مستمر، دریافت این منافع ثانویه در شبکه‌های اجتماعی در بین این دسته از افراد به‌سرعت پایان یافته و آن‌ها رغبتی برای حضور در شبکه‌های اجتماعی نشان نمی‌دهند و به همین دلیل افراد با این طرح‌واره کمتر از سایر افراد دچار اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی می‌شوند. 
این مطالعه محدودیت‌های متعددی داشت. ابتدا اینکه شبکه‌های اجتماعی به عنوان یک وب‌سایت کلی بدون توجه به نوع شبکه اجتماعی در نظر گرفته شده بود و اعتیاد به هریک از شبکه‌های اجتماعی مورد بررسی قرار نگرفت. به نظر می‌رسد باید اعتیاد به انواع شبکه‌های اجتماعی و فعالیت‌های مرتبط با آن‌ها در بین دانشجویان مورد بررسی قرار گیرد. این مطالعه صرفاً در یک دانشگاه انجام پذیرفت و تعمیم‌پذیری نتایج آن برای سایر دانشگاه‌ها باید با احتیاط صورت پذیرد. همچنین این مطالعه صرفاً روی دانشجویان انجام شد؛ بنابراین نمی‌توان نتایج آن را به تمامی جوانان تعمیم داد. انجام یک مطالعه جامع و گسترده منجر خواهد شد تا بتوان نتایج یافته‌های این مطالعه را به سایر دانشگاه‌ها و جوانان تعمیم داد. این تحقیق یک مطالعه مقطعی خود‌اظهاری بود؛ به نظر می‌رسد انجام یک مطالعه کمی و کیفی (تحلیل محتوا) بهتر بتواند تأثیر طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه را در بروز اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی نشان دهد. 
نتیجه‌گیری
نتایج این مطالعه نشان داد اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی با طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه مرتبط است که این امر می‌تواند در بروز چالش‌ها و پدیده‌های موجود در بین جوانان، به‌ویژه دانشجویان نقش داشته باشد. با توجه پدیدار شدن فناوری‌های نوین در آینده، این نتایج ما را قادر می‌‌کند تا گرایش‌های آتی در بین جوانان را بیشتر ریشه‌یابی کنیم و راهکارهایی جهت برنامه‌های مداخلاتی نظیر طرح‌واره درمانی برای پیشگیری و درمان چنین معضلاتی در بین جوانان در نظر بگیریم؛ به طوری که مؤسسات آموزشی بتوانند استفاده از شبکه‌های اجتماعی در بین دانشجویان را در جهت بهبود آموزش هدایت کنند. 
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
 این مطالعه با شماره طرح (1457) و کد اخلاق IR.SEMUMS.REC.1397.140 انجام شده است.
حامی مالی
این مطالعه با حمایت مالی دانشگاه علوم‌پزشکی سمنان انجام شده است 
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: مهدی کاهویی، معصومه علی‌محمدی؛ جمع‌آوری داده‌ها: فاطمه پاک‌نظر و غزاله مسیبی؛ تحلیل داده‌ها: فاطمه پاک‌نظر؛ تفسیر نتایج: مهدی کاهویی و معصومه علی‌محمدی؛ نگارش پیش‌نویس: مهدی کاهویی و معصومه علی‌محمدی؛ ویراستاری و نهایی‌سازی نوشته: همه نویسندگان.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این پژوهش تعارض منافع نداشته است.
تشکر و قدردانی
از کارشناس مرکز تحقیقات بالینی بیمارستان کوثر سرکار خانم مرضیه لواف و کارشناس مرکز درمانی، آموزشی و پژوهشی بیمارستان امیرالمؤمنین دانشگاه علوم‌پزشکی سمنان سرکار خانم مهناز جواهری که شرایط انجام این مطالعه را فراهم کردند، سپاس‌گزاریم.
 

References
1.Subrahmanyam K, Reich SM, Waechter N, Espinoza G. Online and offline social networks: Use of social networking sites by emerging adults. Journal of Applied Developmental Psychology. 2008; 29(6):420-33. [DOI:10.1016/j.appdev.2008.07.003]
2.Farzandipur M, Rangraz Jeddi F, Azimi E. Factors affecting successful implementation of hospital information systems. Acta Informatica Medica. 2016; 24(1):51-5. [DOI:10.5455/aim.2016.24.51-55] [PMID] [PMCID]
3.Barnes SJ, Pressey AD, Scornavacca E. Mobile ubiquity: Understanding the relationship between cognitive absorption, smartphone addiction and social network services. Computers in Human Behavior. 2019; 90:246-58. [DOI:10.1016/j.chb.2018.09.013]
4.Griffiths MD, Kuss DJ, Demetrovics Z. Social networking addiction: An overview of preliminary findings. In: Rosenberg KP, Feder LC, editors. Behavioral Addictions: Criteria, Evidence, and Treatment. Waltham, MA: Academic Press; 2014. p. 119-141. [DOI:10.1016/B978-0-12-407724-9.00006-9] [PMID]
5.Kuss DJ, Griffiths MD. Online social networking and addiction-a review of the psychological literature. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2011; 8(9):3528-52. [DOI:10.3390/ijerph8093528] [PMID] [PMCID]
6.Kim Y, Sohn D, Choi SM. Cultural difference in motivations for using social network sites: A comparative study of American and Korean college students. Computers in Human Behavior. 2011; 27(1):365-72. [DOI:10.1016/j.chb.2010.08.015]
7.Masters K. Social networking addiction among health sciences students in Oman. Sultan Qaboos University Medical Journal. 2015; 15(3):e357-63. [DOI:10.18295/squmj.2015.15.03.009] [PMID] [PMCID]
8.Griffiths MD. Social networking addiction: Emerging themes and issues. Journal of Addiction Research & Therapy. 2013; 4(5):38-47. [DOI:10.4172/2155-6105.1000e118]
9.Doosti Irani A, Bagheri Amiri F, Khajehkazemi R, Mostafavi E. [Prevalence of Internet addiction among students and graduates of epidemiology, clinical sciences, and basic sciences in Iran: A cross-sectional study (Persian)]. Iranian Journal of Epidemiology. 2017; 13(1):14-21. http://irje.tums.ac.ir/article-1-5687-en.html
10.Tang CSK, Koh YYW. Online social networking addiction among college students in Singapore: Comorbidity with behavioral addiction and affective disorder. Asian Journal of Psychiatry. 2017; 25:175-8. [DOI:10.1016/j.ajp.2016.10.027] [PMID]
11.Forghani MM, Mohajeri R. [The relationship between the use of figurative communication networks and the changes in the life style of youth (Persian)]. New Media Studies. 2018; 4(13):259-92. [DOI:10.22054/CS.2018.24690.293]
12.Hajizadeh Meymandi M, Vakili Ghasemabad S, Mirmongereh A. [A survey of the relationship between socio-psychological factors and internet addiction (Case study: Girl students of Yazd University) (Persian)]. Journal of Woman in Culture Arts. 2017; 8(4):473-92. [DOI:10.22059/JWICA.2016.61790]
13.Guraya SY. The usage of social networking sites by medical students for educational purposes: A meta-analysis and systematic review. North American Journal of Medical Sciences. 2016; 8(7):268-78. [DOI:10.4103/1947-2714.187131] [PMID] [PMCID]
14.Farrell JM, Reiss N, Shaw IA. The schema therapy clinician's guide: a complete resource for building, group, and compilation therapy for schematic mentality [M. Hedayati, A. Samimi, Persian trans]. Tehran: Arjomand; 2017. http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/4498111
15.Shajari F, Sohrabi F, Jomehri F. Relationship between early maladaptive schema and internet addiction: A cross-sectional study. Asian Journal of Pharmaceutical Research and Health Care. 2016; 8(3):84-91. [DOI:10.18311/ajprhc/2016/4334]
16.La Barbera D, La Paglia F, Valsavoia R. Social network and addiction. Studies in Health Technology and Informatics. 2009; 144:33-6. [PMID]
17.Shayegh S, Azad H, Bahrami H. [On the relationship between internet addiction and personality traits in adolescents in Tehran (Persian)]. Journal of Fundamentals of Mental Health. 2009; 11(42):149-58. [DOI:10.22038/JFMH.2009.1637]
18.Landers RN, Lounsbury JW. An investigation of big five and narrow personality traits in relation to internet usage. Computers in Human Behavior. 2006; 22(2):283-93. [DOI:10.1016/j.chb.2004.06.001]
19.Ahlan AR, Balogun NA. Internet usage and personality traits: finding relationship in learning institution. Transnational Journal of Science and Technology. 2013; 3(3):1-13. http://www.tjournal.org/tjst_march_2013/01.pdf
20.Tabatabaie TS, Tahan M. [The role of Internet addiction on the quality of life of nursing students of Islamic Azad University Ghaenat (Persian)]. Journal of Zabol Medical School. 2019; 2(2):72-8. http://jzms.ir/index.php/JZMS/article/view/134
21.Hakak SM, Kazemi Sh, Kakavand AR. [The association between childhood traumas and dissociative experiences with Internet addiction in students of International University of Imam Khomeiny (Persian)]. Journal of Psychological Studies. 2019; 15(1):23-40. [DOI:10.22051/PSY.2018.17767.1509]
22.Mamashli L, Barani F, Hojjati H, Aghazi N, Hekmatipour N. [Assessment the rate of Internet addiction and mobile phone damage in nursing students of Azad University, Ali Abad Katoul, 2016 (Persian)]. Iranian Journal of Nursing Research. 2019; 14(2):15-22. http://ijnr.ir/article-1-2152-en.html
23.Faghanpour Ganji M. [The mediating role of early maladaptive schemas in attachment styles and addiction to mobile social networks in students (Persian)]. The Journal of New Advances in Behavioral Sciences. 2018; 3(22):18-37. http://ijndibs.com/browse.php?a_id=227&sid=1&slc_lang=fa
24.Ghiasy M, Molavi H, Neshat doost HT, Salavati T. [Validation of Yang schema questionnaire (The third edition of the short form) in two groups of normal and mentally impaired people in Tehran (Persian)]. Journal Psychological Knowledge. 2012; 1(3):64-72. https://psychac.scu.ac.ir/article_11692.html?lang=fa
25.Khajeahmadi M, Pooladi Sh, Bahreini M. [Design and assessment of psychometric properties of the addiction to mobile questionnaire based on social networks (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatric Nursing. 2017; 4(4):43-51. http://ijpn.ir/article-1-884-en.html
26.Beheshtian M. [Comparing early maladaptive schemas of healthy female students and those addicted to the Internet (Persian)]. Women Studies. 2013; 4(8):61-71. http://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_1072.html
27.Malcolm M, Frost H, Cowie J. Loneliness and social isolation causal association with health-related lifestyle risk in older adults: A systematic review and meta-analysis protocol. Systematic Reviews. 2019; 8(1):48. [DOI:10.1186/s13643-019-0968-x] [PMID] [PMCID]
28.Weiner JL, Karkhanis AN, Rau A, Skelly MJ, Jones SR. SY17-2: Adolescent social isolation as a model of alcohol addiction vulnerability. Alcohol and Alcoholism. 2015; 50(Suppl_1):i20. [DOI:10.1093/alcalc/agv076.71]
29.Wafae IS, Tarik Gh, Ahmed A, Fatima-Zahrae A, Khadija K, Khaoula M. Measurement of early maladaptive schemas in heroin addicts treated with methadone in north of Morocco. European Journal of Investigation in Health Psychology and Education, 2018; 8(3):185-96. https://www.mdpi.com/2254-9625/8/3/185