Volume 23, Issue 1 (Spring 2017)                   IJPCP 2017, 23(1): 118-125 | Back to browse issues page


XML Persian Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Ghadiri M, Rasoulian M. History of Iran Psychiatry Hospital. IJPCP 2017; 23 (1) :118-125
URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-2478-en.html
1- Research Center for Addiction and Risky Behaviors (ReCARB), Iranian Psychiatry Hospital, Iran University of Medical Sciences
2- Mental Health Research Center, Iran Psychiatry Hospital, Iran University of Medical Sciences , E-mail: rasoulian.m@gmail.com
Full-Text [PDF 2313 kb]   (3253 Downloads)     |   Abstract (HTML)  (7011 Views)
Full-Text:   (9413 Views)
مقدمه
در سال 1352 هم‌زمان با برگزاری بازی‌های آسیایی در تهران، ساختمان فعلی بیمارستان روانپزشکی ایران به ‌عنوان محلی برای اسکان دانشجویان و مهمانان ورزشکار طراحی و ساخته شد. بر اساس سوابق موجود، در آن زمان این ساختمان با نام «کانون دانشجویان» در اختیار نخست‌وزیر وقت قرار گرفت و پس از انقلاب به سازمان منطقه‌ای بهداری استان تهران واگذار شد. در سال 1359 بخشی از بیمارستان روانپزشکی رازی (بخش ابوریحان شامل بخش زنان و مردان) به یکی از خانه‌های مصادره‌ای (خانه خیامی) در انتهای خیابان سرلشگر فلاحی (زعفرانیه) انتقال یافت که با مدیریت بیمارستان روانپزشکی رازی اداره می‌شد. بیمارستان روانپزشکی ایران از سال 1360 با نام مرکز روانپزشکی نواب صفوی شروع به کار کرد. در سال 1360 به دلیل نامناسب‌بودن فضای فیزیکی و مشکلات اداری، این مرکز تازه‌تأسیس منحل شد و بخش مردان آن به بیمارستان نواب صفوی و بخش زنان مجدداً به بیمارستان رازی منتقل شد.
هم‌زمان با آغاز جنگ تحمیلی، تأسیس مرکز اختصاصی برای بیماران دچار اختلال استرس پس از ضربه (موج انفجار) ضرورت یافت و با توجه به این نیاز و سیاست‌های کلان که مجروحان در مرکز جداگانه‌ای بستری شوند، مرکز نواب صفوی به طور اختصاصی به درمان بیماران روانپزشکی ناشی از جنگ اختصاص یافت. تا قبل از واگذاری آموزش پزشکی به وزارت بهداشت، مرکز روانپزشکی نواب صفوی با مدیریت بیمارستان روانپزشکی رازی اداره می‌شد. در سال 1365 به دنبال تأسیس دانشگاه علوم پزشکی ایران، این مرکز به عنوان مرکز آموزشی درمانی به این دانشگاه واگذار شد.
شروع به کار مرکز 
در ابتدا مجموع کارکنان درمانی و غیردرمانی این مرکز بیست و دو نفر بود که از بیمارستان‌های رازی، اخوان، فیروزگر و مفید به این مرکز منتقل شدند. این مرکز در آن زمان، امکانات اولیه مانند جاده آسفالت، برق، آب و تلفن نداشت، به ‌طوری که آب مصرفی مرکز با تانکر تأمین می‌شد. لوازم اداری اولیه برای راه‌اندازی ازجمله میز، صندلی، تخت بیماران و لوازم‌التحریر کارکنان از لوازم اسقاطی و دورریز بیمارستان‌های دیگر به این مرکز فرستاده می‌شد.
در سال‌های اولیه به ‌علت نبود امکانات بهداشتی، وضعیت ظاهری و بهداشتی بیماران نامطلوب و بیماری‌های عفونی و پوستی در بین بیماران شایع بود. به دلیل نبود حمام اختصاصی برای استحمام بیماران در بیمارستان، بیماران برای استحمام به حمام‌های عمومی در تهرانسر و یا بیمارستان رازی فرستاده می‌شدند. در اواسط دهه 60 حمام بیمارستان راه‌اندازی شد. در سال‌های اولیه شروع به کار بیمارستان، امکانات شست‌وشوی لباس و ملحفه بیماران محدود بود و و به‌ناچار از رختشوی‌خانه‌های خارج از بیمارستان و یا بیمارستان‌های دیگر استفاده می‌شد. 
در آغاز به کار بیمارستان، تعداد کارکنان اعم از پرستاران، بهیاران، کمک‌بهیاران و کارکنان غیر‌درمانی 22 نفر بود. در آن زمان بخش‌های بیمارستان نگهبان نداشتند و با ابتکار یکی از پرستاران علاقمند (فاطمه نیکواخلاق) ابداعاتی برای کنترل بیماران و جلوگیری از خشونت در بخش‌ها صورت گرفت؛ به عنوان نمونه، یکی از ابتکارات، قانون مصرف سیگار بود. بدین صورت که برای بیماران روزی سه بار وقت سیگار مشخص ‌شده بود و هر بیمار به طور جداگانه سهمیه سیگار داشت. با توجه به نبود کاردرمانی، پرستاران در بخش‌ها فعالیت‌های کاردرمانی بیماران را انجام می‌دادند.
در آن زمان مرکز برای جلوگیری از فرار بیماران امکانات حفاظتی نداشت. به همین دلیل بیماران زیادی از این مرکز فرار می‌کردند. پس از فرار بیمار، برای بازگرداندن او به بیمارستان، آمبولانس بیمارستان به همراه کارکنان به منزل بیمار فرستاده می‌شد. درمانگاه بیمارستان در سال 1365 راه‌اندازی شد و بیماران با مراجعه به درمانگاه، به صورت سرپایی درمان می‌شدند.
دکتر سید ضیاء حسینی، اولین رئیس مرکز (۱۳۶0 تا ۱۳۶7)
اولین رئیس بیمارستان دکتر سید ضیاء حسینی، روانپزشک بود. اولین مدیر مرکز آقای کاتب و اولین مترون خانم حمیدیا بوده‌اند. این سه نفر مسئولیت اداره بیمارستان را در شرایط بسیار سخت پذیرفتند و با امکانات ناچیز بیمارستان را اداره می‌کردند. ریاست دکتر سید ضیاء حسینی تا سال 1365 ادامه داشت و ایشان در مدت ریاست خود اقداماتی برای بهبود وضعیت موجود انجام دادند که در ادامه مختصری از اقدامات ایشان شرح خواهد شد. 
احداث حمام داخل بخش‌ها، ساخت آشپزخانه و سالن غذاخوری، احداث کاردرمانی، فعال‌سازی واحد مددکاری، به‌کارگماری سوپروایزر آموزشی و احداث بخش زنان ازجمله فعالیت‌هایی بود که با وجود محدودیت‌های مالی و نیروی انسانی صورت گرفت. شروع به کار بیمارستان با یک بخش بستری (بخش مردان) بود و به‌مرور و بر اساس نیاز، بخش زنان نیز به آن اضافه شد.
در سال‌های اولیه راه‌اندازی بیمارستان، روانپزشکانی مانند دکتر اصغر الهی، دکتر بیوک بارز، دکتر حسن حسن‌زاده، دکتر سید ضیاء حسینی، دکتر سرمدی، دکتر میرمحمدولی مجد تیموری و دکتر سید احمد واعظی از بیمارستان روانپزشکی رازی به بیمارستان شهید نواب صفوی منتقل شدند. به دلیل آموزشی‌نبودن بیمارستان و نبود دانشجو و دستیار روانپزشکی، روانپزشکان موظف به قبول کشیک شب برای رسیدگی به درمان بیماران در عصر و شب بودند. در آغاز فعالیت این مرکز، همکاران روانشناس و مددکار اجتماعی حضور نداشتند. یکی از پیشگامان روانشناس مرکز، دکتر بهروز بیرشک بود که در این مرکز کارش را آغاز کرد. به مرور زمان تعداد کارکنان در حوزه درمان‌های غیردارویی افزایش قابل قبولی داشت و بیمارستان توانست کاردرمانگر و مددکار را به تیم درمانی خود اضافه کند. با انتقال خانم طاهره نجمایی و خانم ایمان‌خانی (مددکار) از بیمارستان رازی به مرکز روانپزشکی نواب در عمل، واحد مددکاری بیمارستان فعالیت خود را شروع کرد.
با آغاز جنگ تحمیلی در سال 1359 تعداد مجروحان جنگی که علائم روانی داشتند افزایش یافت. نیاز به مرکز درمانی مستقل برای این گروه از مجروحان جنگ و موقعیت جغرافیایی و نوپابودن مرکز نواب صفوی سبب شد این مرکز به درمان بیماران روانپزشکی ناشی از جنگ اختصاص یابد. نبود واحد مدارک پزشکی به شکل امروزی باعث شد اطلاعاتی ازجمله تعداد بیماران و ثبت داده‌ها در دست نباشد. شواهد نشان ‌می‌دهد صدها بیمار روانپزشکی از جبهه‌های جنگ به بیمارستان آورده و بستری شدند. به عبارت دیگر، فعالیت‌های بیمارستان با درمان بیماران مجروح جنگی آغاز شده است که در نوع خود منحصربه‌فرد است.
از نکات جالب و آموزنده در آن زمان، راندهای مرحوم دکتر بارز بود که با وجود درمانی‌بودن مرکز، ویزیت بیماران با حضور همه اعضای تیم درمانی شامل روانپزشک‌، پرستار، روانشناس و مددکار انجام می‌شد و بیماران همه روزه ویزیت می‌شدند و اعضای تیم درمانی، همگی در طرح‌ریزی درمان بیماران مشارکت فعال داشتند.
مهار فیزیکی بیماران بدون دستور روانپزشک و با صلاحدید هر یک از اعضای تیم درمان ازجمله پرستار یا بهیار صورت می‌گرفت. از بدو تأسیس بیمارستان یک دستگاه الکتروشوک از مرکز روانپزشکی رازی به مرکز روانپزشکی نواب منتقل شد که در درمان بیماران به کار ‌می‌رفت. تا قبل از شروع به کار متخصص بیهوشی، به منظور مدیریت بیهوشی برای بیمارانی که در لیست الکتروشوک بودند، مرحوم دکتر حسن حسن‌زاده (روانپزشک) شخصاً بیماران را بیهوش می‌کرد وتحت درمان با الکتروشوک قرار می‌داد. ایشان تمامی ‌بیماران را در زمان بستری و یا قبل از دریافت بیهوشی معاینه فیزیکی کامل می‌کرد. به دلیل دسترسی نداشتن به متخصص داخلی و بیهوشی، ایشان در عمل سه نقش تخصصی متفاوت را عهده‌دار بودند. 
اگرچه خانواده‌ها بیماران را برای درمان به مرکز می‌آوردند، ولی معمولاً برای ترخیص بیماران مراجعه نمی‌کردند و ماندگاری بیماران به مدت طولانی در بیمارستان امری رایج بود. درنهایت بیماران با آمبولانس بیمارستان به منزل برگردانده می‌شدند. بر اساس گزارش پرستاران شاغل در آن دوران، خانواده برای ملاقات بیماران به بیمارستان نمی‌آمدند و به‌ندرت بیمار مهر و توجه کافی از جانب خانواده دریافت می‌کرد. بر اساس گزارش‌های شفاهی موجود، خانواده‌ها هنگام ملاقات بیماران، گل، خوراکی و یا سیگار مصرفی بیماران را همراه نداشتند. برخی بیمارانی سرپرست نداشتند و یا آدرس مشخصی از محل سکونت خانواده خود نداشتند. بدین‌ترتیب گروهی از بیماران ماه‌ها در بیمارستان بودند و در آنجا زندگی ‌می‌کردند. این بیماران در مدت حضور در بیمارستان در انجام برخی از امور بخش و یا بیمارستان زیر نظر سرپرستار ازجمله نظافت، غذادادن به بیماران بدحال، انجام کارهای بخش به کارکنان بیمارستان کمک می‌کردند و به نوعی کادر خدماتی غیررسمی بیمارستان محسوب می‌شدند.
راه‌اندازی بخش زنان در زمان دکتر سید ضیاء حسینی انجام گرفت. ریاست بخش زنان به مرحوم دکتر حسن حسن‌زاده واگذار شد. عزت صنعتی اولین سرپرستار بخش زنان بود. دکتر سید ضیاء حسینی، اولین رئیس بیمارستان روانپزشکی ایران، در سال 1369 بعد از سال‌ها خدمت به علت بیماری پارکینسون، از دنیا رفتند.
بیمارستان در سال 1360 تا 1365 بخش اورژانس، آزمایشگاه، داروخانه، درمانگاه، دندان‌پزشکی و خیاط‌خانه نداشت. در آن سال‌ها واحد کاردرمانی و مددکاری نیز با نیروی انسانی کم و امکانات اندک فعالیت داشت. در این متن، درباره تنگناهای موجود در سال‌های اولیه تأسیس بیمارستان صحبت شده و محدودیت‌های رفاهی و درمانی به طور خلاصه مرور شده است. این مشکلات یک‌باره رفع نشد، بلکه به‌مرور زمان کم‌رنگ‌ شد. 
در سال 1365 هم‌زمان با تأسیس دانشگاه علوم پزشکی ایران، مرکز روانپزشکی نواب صفوی با عنوان جدید «مرکز آموزشی درمانی روانپزشکی نواب صفوی» به عنوان یک مرکز آموزشی درمانی زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی ایران قرار گرفت و با این تحول، اهداف جدید آموزشی برای بیمارستان تعیین شد. از سال 1367 به دلیل شدت بیماری پارکینسون دکتر سید ضیاء حسینی، دکتر اصغر الهی ریاست بیمارستان را عهده‌دار ‌شد.
دکتر اصغر الهی (1367 تا 1374)
به دنبال شروع به کار دکتر اصغرالهی و بر اساس رسالت جدیدی که بر عهده بیمارستان گذاشته شده بود، فعالیت‌های توسعه‌ای در حوزه آموزشی و زیرساخت‌های بیمارستان آغاز شد. تأسیس بخش اورژانس، کودک و نوجوان، آزمایشگاه و داروخانه، گسترش کاردرمانی‌، بازسازی درمانگاه، راه‌اندازی واحد دندان‌پزشکی‌، توسعه واحد روانشناسی و مددکاری و تأسیس خیاط‌خانه بیمارستان ازجمله فعالیت‌های توسعه‌ای بودند. امکاناتی که امروزه از بدیهیات یک بیمارستان به شمار می‌رود، در دهه اول راه‌اندازی بیمارستان وجود نداشت و با همت مسئولان مرکز به‌مرور به خدمات بیمارستان اضافه شد.
اجرای طرح مدیکیت (فلوفنازین دکانوئیت) نیز در این زمان آغاز شد. بر اساس شواهد موجود، از ملاک‌های ورود به این طرح مصرف‌نکردن دارو توسط بیمار و تشخیص بیماری شدید روانپزشکی با بستری مکرر بوده است. بیمارانی که وارد این طرح می‌شدند در منزل خود طبق نظر روانپزشک به مدت دو هفته، یک بار یا بیشتر مدیکیت دریافت می‌کردند. معمولاً یکی از بهیاران از طرف بیمارستان به منزل بیماران می‌رفت و مدیکیت را تزریق می‌کرد. 
در آن زمان و بعد از ریاست دکتر الهی، اولین معاون آموزشی مرکز، دکتر مریم رسولیان، فعالیت‌های خود را با مسئولیت جدید آغاز کرد. ایشان از سال 1368 تا 1380 معاونت آموزشی مرکز را بر عهده داشت. 
با توجه به تاریخچه ذکرشده، یکی از مشکلات آن دوران، آشنانبودن کارکنان بیمارستان با بیماران روانپزشکی و نشانه‌های بیماری آنان بود. این ناآشنا گاهی منجر به رفتارهای نامناسب با بیماران می‌شد. نگرش منفی و رفتارهای خشن و انتقام‌جویانه نسبت به بیماران بین کارکنان غیردرمانی و گاهی نیز درمانی امری رایج بود. به همین دلایل معاون آموزشی مرکز آموزش کارکنان را در دستور کار قرار داد و با کمک خانم نیکواخلاق و خانم صنعتی به منظور ارتقای دانش و اصلاح نگرش کارکنان بیمارستان نسبت به افراد مبتلا به بیماری‌های روانپزشکی برای بهیاران، کمک‌بهیاران، کارکنان خدماتی و نگهبانی کلاس‌های آموزشی برگزار شد. 
پذیرش دانشجویان پزشکی و کاردرمانی و دستیاران روانپزشکی از سال 1368 شروع شد. نبود ساختار مناسب آموزشی و امکانات رفاهی برای آموزش از مهم‌ترین مشکلات بیمارستان در بدو شروع آموزش بود که با تلاش‌های معاونت آموزشی وقت، به‌مرور شکل و محتوای آموزشی‌درمانی به خود گرفت. فعال‌شدن مجدد کاردرمانی مرکز همراه با نگاهی نو به منظور بازتوانی بیماران از دیگر فعالیت‌های این دوران بود.
در دوران ریاست دکتر اصغر الهی، واحد دندان‌پزشکی بیمارستان تأسیس شد. اولین دندان‌پزشک مرکز، خانم دکتر هلن ساسانیان بود که تا زمان نگارش این تاریخچه فعالیت ایشان ادامه دارد.
یکی از اقدامات توسعه‌ای دیگر در این دوران، راه‌اندازی بخش دوم مردان به دلیل نیاز کشور به تخت‌های بیشتر برای بستری بیماران مرد بود. دکتر الهی ریاست بخش تازه‌تأسیس را با ظرفیت سی تخت بر عهده گرفت. از دیگر اقدامات توسعه‌ای در ظرفیت بخش‌ها و به منظور ضرورت تفکیک بیماران اورژانسی از بیماران غیراورژانسی، راه‌اندازی بخش اورژانس در سال 1373 به ریاست دکتر میرفرهاد قلعه‌بندی بود.
در سال 1372 بخش کودکان بیمارستان با مشاوره و راهنمایی خانم دکتر هما دارابی و آقای دکتر محمدولی سهامی و با همکاری دکتر میرمحمدولی مجد و دکتر بهروز جلیلی و به ریاست دکتر مهرداد محمدیان راه‌اندازی شد. بدین‌ترتیب علاوه بر توسعه خدمات درمانی به بیماران نیازمند، در حوزه آموزش روانپزشکی نیز قدم مهمی برداشته شد. 
دکتر اصغر الهی با وجود بیماری تا سال 1385 به عنوان عضو هیئت علمی در بیمارستان فعالیت آموزشی داشت و در سال 1391 کالبد خاکی را وانهاد.
دکتر مرتضی قدسی (۱۳۷4 تا ۱۳۷8)
دکتر مرتضی قدسی در سال 1374 به ریاست بیمارستان منصوب شد. ریاست ایشان تا سال 1378 ادامه داشت. این تغییر در اداره بیمارستان هم‌زمان با تشدید بیماری دکتر اصغر الهی انجام شد. دکتر مرتضی قدسی زمانی رئیس شد که بیمارستان در تنگنا مالی قرار داشت، با این حال بازسازی تمام بخش‌ها (دو بخش مردان و یک بخش زنان) در این زمان انجام شد و وضعیت رفاهی بیماران و کارکنان بهبود قابل ملاحظه‌ای یافت. اگرچه بخش اورژانس در سال‌های قبل راه‌اندازی شده بود، در این زمان بخش اورژانس بازسازی شد و توسعه یافت.
 از آنجا که آب مصرفی بیمارستان بهداشتی نبود، در خصوص آب مصرفی بیمارستان اقدامات اساسی صورت گرفت و آب شرب بیمارستان بهداشتی شد. در این دوران کماکان آقای دکتر مهرداد محمدیان ریاست بخش کودکان را بر عهده داشت. با کمک‌های خانم فاطمه نیکواخلاق (سرپرستار) در جذب کمک‌های مردمی و خیّرین، بخش کودکان توسعه کمّی و کیفی قابل ملاحظه‌ای یافت. نصب دوربین مداربسته و تجهیز اتاق ایزوله و راه‌اندازی واحد کاردرمانی داخل بخش کودکان اقداماتی بود که با جذب کمک‌های خیّرین انجام شد. یکی از اقدامات ابتکاری و جالب در این بخش، راه‌اندازی کلاس درس ساختارمند با هدف آموزش درس‌های دوره دبستان برای کودکان بستری و به منظور جلوگیری از افت تحصیلی کودکان بود که با کمک پرستاران در نقش آموزگار انجام می‌شد. در این دوران واحد روانپزشکی جامعه‌نگر با سرپرستی آقای دکتر سید مهدی حسن‌زاده راه‌اندازی شد.
دکتر علی وحدانی، دکتر سید کاظم ملکوتی (۱۳78 تا ۱۳80)
دکتر علی وحدانی به مدت یک سال (1378 تا 1379) ریاست بیمارستان را بر عهده داشتند. انتصاب ایشان با توقف فعالیت بیمارستان روانپزشکی شهیداسماعیلی (در محل فعلی برج میلاد) هم‌زمان بود. اگرچه درمانگاه بیمارستان روانپزشکی شهیداسماعیلی واقع در میدان انقلاب تا سال 1380 به فعالیت خود ادامه داد، پس از تعطیلی بیمارستان روانپزشکی شهیداسماعیلی تمام پرونده‌های بستری بیماران به بیمارستان شهیدنواب صفوی منتقل شد. هم‌زمان با تعطیلی بیمارستان شهیداسماعیلی، بخش روانپزشکی بیمارستان حضرت رسول با هفده تخت راه‌اندازی شد. در این دوران کارکنان بیمارستان شهیداسماعیلی به مرکز شهیدنواب صفوی و بخش روانپزشکی بیمارستان رسول اکرم منتقل شدند. دکتر سید کاظم ملکوتی به مدت 6 ماه (1379 تا 1380) به عنوان سرپرست بیمارستان روانپزشکی نواب صفوی منصوب شدند.
دکتر محمد قدیری وصفی (۱۳80 تا ۱۳93)
از سال 1380 دکتر محمد قدیری ریاست بیمارستان را بر عهده گرفت. ریاست دکتر قدیری با تعطیلی بیمارستان و درمانگاه شهیداسماعیلی هم‌زمان شده بود که مرکز آموزشی درمانی روانپزشکی شناخته‌شده‌ای در سطح کشور بود. تمام کارکنان این بیمارستان به ‌همراه پرونده‌های بیماران به بیمارستان شهید نواب صفوی منتقل شد که تعداد آن حدود 70هزار پرونده بستری و سرپایی بود. با انتقال پرونده‌ها، بسیاری از بیماران به دلیل دوری مسیر و قرارگرفتن بیمارستان در خارج از شهر برای پیگیری درمانی هرگز به بیمارستان نواب صفوی مراجعه نکردند. با این جابه‌جایی بیش از صد نفر از کارکنان بیمارستان شهیداسماعیلی به کارکنان بیمارستان شهید نواب صفوی اضافه شدند. ادغام دو مرکز در یکدیگر معضلات بسیاری را برای اداره بیمارستان و بیماران ایجاد کرد. 
در سال 1382 با تصویب مسئولان دانشگاه علوم پزشکی ایران نام بیمارستان از «مرکز روانپزشکی شهیدنواب صفوی» به «مرکز روانپزشکی ایران» تغییر یافت. 
در سال 1383 بخش روانپزشکی کودک و نوجوان که عمر آن به یک دهه می‌رسید و به همت دکتر اصغر الهی راه‌اندازی شده بود تعطیل و پس از چندین ماه وقفه در بیمارستان کودکان علی اصغر بازگشایی شد. به باور تعدادی از اعضای گروه روانپزشکی، تعطیلی بخش روانپزشکی کودکان، یکی از رویدادهای تأسف‌بار در تاریخچه بیمارستان روانپزشکی ایران محسوب می‌شود. به دنبال تعطیلی این بخش، بخش سوم مردان جایگزین آن شد و از سال 1388 به ریاست دکتر علیرضا کافیان‌تفتی شروع به کار کرد. با همکاری دکتر زهرا یدالهی و دکتر مهدیه وزیریان بخشی از درمان بیماران بستری و نیز بخش قابل توجهی ‌از معاینه مراجعان سرپایی در درمانگاه، بر عهده همکاران شاغل در بخش سوم مردان قرار گرفت. 
در سال1380 پس از انتقال دکتر مریم رسولیان به بیمارستان رسول اکرم، دکتر منصور صالحی معاونت آموزشی بیمارستان را بر عهده گرفت. دکتر بدری دانش‌آموز از سال 1382 تا 1389 و دکتر منصور صالحی از سال 1389 تا 1393 و دکتر حمیدرضا احمدخانی‌ها از سال 1393 تاکنون عهده‌دار معاونت آموزشی بیمارستان شدند.
AWT IMAGE
هم‌زمان با تدوین کوریکولوم آموزش دستیاری روانپزشکی، برای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای اجرای کوریکولوم اقدامات متعددی انجام شد. توسعه خدمات آموزشی و درمانی و پژوهشی به منظور ارائه خدمات بهتر به کارآموزان و کارورزان و دستیاران صورت گرفت که شرح اجمالی آن ارائه می‌شود.
درمانگاه جدید
از آنجا که درمانگاه بیمارستان بافتی فرسوده و فضایی محدود داشت و امکانات درمانی و رفاهی برای بیماران و درمانگران نداشت، در سال 1386 درمانگاه جدید با ساختار مناسب راه‌اندازی شد. درمانگاه جدید بیمارستان طوری طراحی شده که تمام خدمات سرپایی‌، پذیرش‌، صندوق، ترخیص و نیز خدمات نوارنگاری (نوار مغز و قلب)، رادیولوژی و آزمایشگاه را در خود جای داده است. درمانگاه جدید کمک زیادی به رفاه و تکریم ارباب‌رجوع کرده است و از سرگردانی بیماران و خانواده‌های آنان در محوطه بزرگ بیمارستان جلوگیری می‌کند. 
بانک ژنتیک
در سال 1388 بانک ژنتیک به منظور انجام مطالعات ژنتیک و اپی‌ژنتیک در بیماران روانپزشکی راه‌اندازی شد. این مهم به دنبال تصمیم کمیته ژنتیک گروه روانپزشکی صورت گرفت و دکتر حمید مصطفوی‌ عبدالملکی، دکتر شبنم نوحه‌سرا و دکتر محمد قدیری در تشکیل بانک ژنتیک همکاری داشتند. به دنبال تشکیل بانک ژنتیک، با دانشگاه‌های هاروارد و بوستون همکاری مشترک پژوهشی صورت گرفت که تا زمان نگارش این متن این همکاری ادامه داشته و نتیجه آن انجام تعداد قابل توجهی پژوهش و انتشار مقاله در این حوزه بوده است.
اورژانس بیمارستان
بر اساس راهنمای استانداردسازی وزارت بهداشت و درمان، توسعه و استانداردسازی اورژانس بیمارستان در دستور کار قرار گرفت. در سال 1389 اورژانس جدید بیمارستان افتتاح شد و با ظرفیت آموزش دستیاری به ‌عنوان یکی از دوره‌های چرخشی آموزشی ارتقا یافت. 
واحد روانپزشکی جامعه‌نگر
بیمارستان با همکاری کمیته روانپزشکی جامعه‌نگر گروه روانپزشکی، مرکز خدمات روانپزشکی جامعه‌نگر را با هدف ارائه خدمات درمانی غیردارویی به بیماران و خدمات آموزشی به دستیاران روانپزشکی راه‌اندازی کرد. چنانچه پیش‌تر اشاره شد پیش ازآن دکتر اصغر الهی و پس از آن دکتر کاظم ملکوتی (در بیمارستان شهیداسماعیلی) به عنوان طرح مدیکیت همراه با آموزش خانواده بیماران این طرح را راه‌اندازی کردند. در سال 1388 با تأسیس این مرکز، خدمات آموزشی درمانی آن با آموزش بیماران و خانواده‌های آن‌ها، پیگیری تلفنی و معاینه بیماران در منزل شروع شد. اجرای برنامه بازگشت به اجتماع برای بیماران و برگزاری جلسه‌های آموزش گروهی برای خانواده بیماران ازجمله خدماتی بود که در زمان راه‌اندازی به بیماران و خانواده‌های آنان ارائه شد. پیگیری تلفنی بیمارانی که بستری مکرر داشته‌اند نیز در این مرکز صورت می‌گیرد. از سال 1392 خط تلفنی فوریت‌ها به خدمات این مرکز اضافه شد. راه‌اندازی این مرکز کمک زیادی به تغییر نگرش و رویکرد دستیاران روانپزشکی با خدمات روانپزشکی جامعه‌نگرداشته است.
بخش مبتلایان به روان‌نژندی
در سال 1390 بخش مهر با هدف ارائه خدمت به بیماران مبتلا به نوروز و با رویکرد شناختی‌رفتاری راه‌اندازی شد. بر اساس مستندات موجود، پیش از آن دکتر سید کاظم ملکوتی در بیمارستان شهیداسماعیلی بخش نوروتیک را با رویکردی نسبتاً مشابه راه‌اندازی کرده بود که با تعطیلی بیمارستان منحل شد. قسمتی از دوره چرخشی نه‌ماهه روان‌درمانی در این بخش انجام می‌گیرد. سال 1392 دکتر امیر عباس کشاورز درمانگاه شناختی‌رفتاری را راه‌اندازی کرد که از زمان تأسیس بخش ریاست بخش را نیز عهده‌دار بود. در سال 1393 با نظارت و همکاری دکتر شبنم نوحه‌سرا درمانگاه روان‌درمانی با رویکرد تحلیلی و با مسئولیت ایشان راه‌اندازی شد. قسمتی از هزینه احداث بخش مهر را خیّر محترم، حاج آقا سیطی پرداخت کرده است. 
آزمایشگاه عصب‌شناختی
در سال 1393 آزمایشگاه عصب‌شناختی با هدف انجام پژوهش در حوزه عصب‌شناختی بیماران روانپزشکی راه‌اندازی شد. راه‌اندازی مرکز با همکاری دکتر سید وحید شریعت، دکتر کاوه علوی و دکتر محمد قدیری انجام گرفت. ایجاد ارتباط با مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی یکی از نقاط قوت مرکز در شروع به کار بود. یکی از پروژه‌های آغازین مرکز، انجام ارزیابی‌های عصب‌شناختی روی بیماران صرعی کاندایدای عمل جراحی مغز و نیز سیر طولی عصب‌شناختی مصرف‌کنندگان متامفتامین بود. 
بخش و درمانگاه اعتیاد
در سال 1392 تا 1393 با توجه به افزایش بی‌سابقه مراجعان و نیاز به توسعه ارائه خدمات دارویی و غیردارویی به بیماران وابسته به مواد مخدر و الکل، درمانگاه سوء مصرف الکل و مواد و بخش بستری الکل و اعتیاد برای درمان این بیماران راه‌اندازی شد. هم‌زمان بخش ترک اعتیاد با ظرفیت 10 تخت در بخش یک مردان راه‌اندازی شد. هدف از تأسیس درمانگاه سوء مصرف الکل و مواد و بخش بستری الکل و اعتیاد، ارائه خدمات درمانی و آموزشی طبق کوریکولوم آموزش دستیاری بود. این مهم با مسئولیت دکتر حمیدرضا احمدخانی‌ها و با همکاری دکتر روح‌الله صدیق انجام پذیرفت.
معاونت پژوهشی
با حضور اعضای هیئت علمی علاقه‌مند و مسلط به آمار و روش تحقیق در مرکز روانپزشکی ایران، در سال 1393 واحد پژوهش فعالیت مجدد خود را آغاز کرد. پیش از آن در دهه هفتاد، دکتر میرمحمدولی مجد به عنوان مسئول دفتر پژوهش مرکز منصوب شد و در دهه هشتاد این مسئولیت به عهده دکتر امیر شعبانی بود. 
اعتباربخشی
در سال 1393 استقرار اعتباربخشی هدف بیمارستان قرار گرفت و از آنجایی‌که مرکز آموزشی درمانی روانپزشکی ایران ارائه خدمات روانپزشکی در محورهای درمانی و آموزشی و پژوهشی را به گیرندگان این خدمات برعهده دارد، این مهم به دنبال برگزاری سمینار اعتباربخشی توسط دانشگاه علوم پزشکی ایران و در راستای استاندارد و بهینه‌سازی سیستم اعتبار بخشی به صورت یکپارچه در تمام واحدها آغاز شد تا براساس استانداردها و چک‌لیست‌های مربوطه، نواقص واحدها مشخص و رفع شود. مدیر پرستاری خانم زهرا طالب‌نیا به عنوان سرپرست تیم اعتبار‌بخشی منصوب شد و همراه با کارشناسان دفتر بهبود کیفیت، این فرایند آغاز شد. ازجمله اقدامات این فرایند، بررسی برنامه استراتژیک بیمارستان و بازنگری آن در اسفند 1392 و ابلاغ به واحدها، تدوین چک‌لیست‌ها، تدوین فرم برنامه عملیاتی، آموزش نحوه تدوین برنامه عملیاتی به کارشناسان دفتر بهبود کیفیت توسط سرپرست واحد و برگزاری کلاس‌های بهبود کیفیت برای تمام واحدها به صورت فراگیر به منظور فرهنگ‌سازی و آموزش و یکپارچه‌سازی بود.
 مستندات این متن که در بهمن 1395 تدوین شده محدود بود و بیشتر از اطلاعات شفاهی و محفوظات همکاران شاغل در سال‌های اولیه راه‌اندازی بیمارستان استفاده شد. به همین دلیل کاستی‌هایی را دربر دارد. امید است خوانندگانی که اطلاعات مستند و دقیقی در اختیار دارند نگارندگان را در تکمیل این تاریخچه یاری کنند.
بدین‌وسیله از خانم فاطمه نیکواخلاق، خانم عزت صنعتی و آقای مهدی بهرامی که در تدوین این تاریخچه کمک شایانی کردند تشکر و قدردانی می‌کنیم. 
AWT IMAGE
Type of Study: History of Psychiatry and Psychology | Subject: Psychiatry and Psychology
Received: 2017/01/31 | Accepted: 2017/02/23 | Published: 2017/04/1

Add your comments about this article : Your username or Email:
CAPTCHA

Rights and permissions
Creative Commons License This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology

Designed & Developed by : Yektaweb