Extended Abstract
1. Introduction
redicting death of the self and fear of death process of the important people in life creates morbid reactions in some people. In studies regarding death, these reactions are classified in three dimensions, i.e.,death anxiety, death obsession, and death depression. Studies have showed that religion and religiosity are causes of reduction in some conditions, stimulates death phobic attitudes [19]. In connection with the innovative aspect of this study, a review of the literature suggests that few studies  have been done in the area of death depression and psychological-religious factors related to it, especially in Iran. Due to the lack of findings and also with regard to the religious variables in explaining the fact that death depression can have a decisive role,the goal of this research is to investigate some religious study correlates of death depression, including the practice of religious beliefs, religious harmony, and attachment to God.
2. Method
The study was a descriptive-analytical study. The study population consisted of all PNU students of East Azerbaijan Province enrolled in the academic year of 2014-15. Stratified random sampling was used to select the subjects. Given the nature of research and considering the adequacy of subject numbers in the research, the sample size was set at 347. After describing the research objectives, consent was obtained from the participants to participate in the study. Research questionnaires were given to them. An arrangement was made for simultaneous completion of questionnaires,where half of the participants first completed some scales and the other half completed the other scales. In this way, the effects of the completion order were controlled.
For data analysis, simultaneous multiple regression analysis was performed using SPSS (v. 21) software. Research tools included Death depression scale,Questionnaire to practice religious beliefs of the temple,Religious coping short form scale, and scale of attachment to God.
3. Results
Demographic information of sample is shown in Table 1. According to the table, the number of female participants (235) is comparable to the number of male participants (104) in this study. Eleven subjects did not specify their gender. Also, the mean scores of the variables of the study and correlations between death obsession and religious components are summarized in Table 2.
According to the table, there is no significant relationship between death depression and different dimensions of practicing religious beliefs. It was observed that death depression has a direct relationship with negative religious coping styles and anxious attachment to God and an inverse relationship with religious coping styles. The multiple linearity assumption for the assessment of independence was investigated for predictive variables. The software gave tolerance index as 0.87 to 1 and variance inflation factor index as 1 to 1.14. It can be accepted that predictive variables are independent of each other, and there was no multiple linearity. Data normalization was evaluated using the Kolmogorov-Smirnov test, and the results showed that there was no deviation from the normal value (Coefficient=0.035, P<0.2).
Regression analysis results are provided among the variables in Table 3. Based on these results, the F observed was significant (P<0.001), and 13% of the variance of the death depression was determined by anxious attachment to God and positive and negative religious coping styles (r2=0.13).Regression analysis of predictive variables showed that anxious attachment to God and positive and negative religious coping styles can significantly explain depression death variance. Impact coefficient of anxious attachment to God was 0.27 and that of positive and negative religious coping styles were 0.33 and – 0.39, respectively. The T-Statistics suggested that these variables can predict changes related to death depression with more than 95% confidence. This means that increasing anxiety attachment to God and negative religious coping style led to increased death depression. In addition, 

 

decreased positive coping style also led to increased death depression.
4. Discussion and Conclusion
 The results of the religious variables studied showed that anxious attachment to God (comprised of an avoidant and anxious attachment style) and negative religious coping (directly) and positive religious coping (inversely) have the most explanatory power of death depression. Till date, two studies have been reported which examined the correlates of religious death depression, with which the results of this study are in parallel. The two studies reported an inverse relationship between death depression and faith in God and life after death [8, 9].While explaining these results, we can say that those with insecure attachment style to God reflect anxiety, ambivalence or confusion regarding God’s will to respond in times of threat and that in their view,God is not responsive and accessible. 
Such people have doubts in the acceptance of God as the basis for safety and abutments at times of hardships. Those who have doubts and are anxious about accepting the God as a secure base may not feel the presence of God in every moment of their lives and are always in anxiety of the absence of God in difficult and important situations of their lives. Such people always suffer from a kind of anxiety, which is a sign of being far from God. Considering the fact that all humans sometimes think about death - not from its religious dimension - but perhaps because of the fear that death leaves in man and since it is possible that death is the end of the road for them,they do not have such a strong anchorage like God when in the midst of life. 
Hence, death and thoughts about it create a kind of anxiety in them which cast a shadow over their lives, or because they do not know themselves whether they are worthy of the kindness and love of God or can accept death and embrace it. In case of reviewing their past actions and if they have committed any sin and wrong acts, they do not think of themselves worthy of forgiveness by God. Therefore, death becomes a horrible and fearsome phenomenon for them and even thinking about it would make them extremely anxious.
This study showed that those who use positive coping strategies while facing any negative life events have less death depression than those who use negative coping strategies. According to this, there are those who try to make a stronger relational bond with God during the negative events of life or ask God to help them to overcome the anger and rage resulting from the failure. They rely on their religious beliefs in order for their problems to be reduced and be less despaired and sad in relation to the death, hence, resulting in low death depression. Having such image of the Creator is a kind of relief and relaxation and helps reduce discomforts for their losses. The man who knows his God with all the aesthetic characteristics does not surrender in front of the tribulations of life and leaves behind all the difficulties and hardships through his trust in God. 
Conversely, those who feel that God has forgotten them when faced with negative life events or even think that the event happened is a punishment from God, and have doubts about the power of God and think God as inhospitable, show higher levels of death depression. Negative religious coping style lacks a deep internal relationship,and it seems that he/she has anxiety attribute with self. In other words,in this kind of religious coping style, the fear of punishment and rejection by God is considered by the person. These people perceive God more as a source of pain and punishment rather than as a source of love and affection. Positive religious coping is based on a loving relationship with God and a sense of spiritual connection with others and believing in purposefulness of the world [27]. In this regard,the finding is consistent with the findings by Pargament on a relationship between positive religious coping and mental health [28], and its negative correlation with decreased depression [29] and reduced stress [30]. 
Acknowledgments 
Payam-e Noor University of Tehran has financially supported this paper.
Conflict of Interest 
The authors declared no conflicts of interest.

مقدمه
پیش‌بینی مرگ خود و ترس از فرایند مرگ و مردن درباره افراد مهم زندگی، واکنش‌های مرضی در برخی افراد ایجاد می‌کند. در مطالعات مرگ‌شناسی، این واکنش‌ها در سه بُعد مطالعه شده است: اضطراب مرگ و وسواس مرگ و افسردگی مرگ. تمپلر و همکاران [1]، مفهوم افسردگی مرگ را معرفی کرده‌اند و نگرش‌های افسرده‌وار مربوط‌به مرگ را در این ابعاد می‌سنجند: ناامیدی مرگ، تنهایی مرگ، رعب مرگ، غمگینی مرگ، افسردگی مرگ و قطعیت مرگ. ترس از مرگ، محرک نیرومند برانگیزاننده رفتار، ازجمله وابستگی‌های فرهنگی است.
براساس نظریه مدیریت وحشت، یادآوری فناپذیری به تولید اضطراب چشمگیری منجر می‌شود که افراد را برای کاهش آن برمی‌انگیزد [2]. همچنین براساس این نظریه، افسردگی در چهارچوب جهان‌بینی فرهنگی، نتیجه ضعف ایمان و ظرفیت ناکارآمد در تعدیل اضطراب، ایجاد معنا، عزت‌نفس و روابط رضایت‌بخش است [4 ،3].
افسردگی، می‌تواند با ناامیدی وجودی و فقدان معنا در زندگی رابطه داشته باشد یا تشدید شود [4]. چنین فقدان محافظتی دربرابر اضطراب، می‌تواند فرد را به‌سمت تجربه زندگی بی‌معنا و بی‌ارزش و بدون‌اتصال به دیگران سوق دهد [3]. براین‌اساس، افراد افسرده نیز به محافظت بیشتر درباره نگرانی‌های مربوط‌به مرگ و نیستی نیاز دارند. در این زمینه، پژوهش‌های تجربی نشان داده که افراد با میزان افسردگی خفیف، در مواجهه با یادآوری مرگ درمقایسه‌با افراد غیرافسرده، دفاع جهان‌بینی بیشتری نشان می‌دهند [4]. تحقیقات نشان داده که اضطراب مرگ، در بین افراد مبتلا به اختلالات افسردگی بیشتر است [5].
ترس از مرگ، می‌تواند تهدید درخورتوجهی برای بهزیستی روانی به‌شمار رود. این امر به‌ویژه در افراد جوان‌تر، می‌تواند واقعیت بیشتری داشته باشد؛ چراکه ترس از مرگ در این گروه، بسیار قوی‌تر از بزرگ‌سالان است [7 ،6 ،2]. الوارادو، تمپلر، بریسلر و توماس دابسون [8]، در پژوهشی رابطه افسردگی مرگ را با متغیرهای مذهبی بررسی و گزارش کردند که در افراد معتقد به خدا و زندگی پس‌ازمرگ، میزان افسردگی مرگ کم است. هارویل، استوک، تمپلر و رینزی [9] نیز در نمونه‌ای دانشجویی، نتایجی مشابه گزارش کردند.
 به‌نظر می‌رسد افراد مذهبی و غیرمذهبی، میزان فشار روانی مشابهی تجربه می‌کنند؛ اما افراد مذهبی بهتر می‌توانند از منابع مذهبی، مانند دعا، نیایش، توکل و توسل به خداوند و ائمه‌اطهار برای مقابله استفاده کنند [10]. به‌اعتقاد پارگامنت [11]، باورهای مذهبی دربرابر عوامل فشار‌زای زندگی، مانند سپر عمل می‌کند و ازاین‌طریق، به راهبردهای مقابله‌ای فرد کمک می‌کند. داشتن اطمینان قلبی به خداوند به‌عنوان قدرت زوال‌ناپذیر، موجب می‌شود که فرد در سختی‌ها به او پناه ببرد و سطح اضطراب و ناایمنی کمتری تجربه کند. شیوه‌های مقابله، توانایی‌هایی شناختی و رفتاری است که فرد درمعرض فشار، به‌منظور کنترل فشار روانی به‌کار می‌برد. در تعالیم اسلامی، روش‌هایی برای مبارزه با سختی‌ها ذکر شده است [10]؛ از این‌رو، در مبارزه با سختی‌های زندگی، به‌کارگیری راهبردهای مقابله دینی به‌عنوان راه‌های کاهش‌دهنده تأثیر منفی رویدادهای ناخوشایند زندگی، می‌تواند در افزایش بهزیستی روانی افراد نقش داشته باشد.
مطالعات نشان می‌دهد که اتصال به منبع غنی قدرت و پیوند عمیق با خداوند قادر و استفاده از راهبردهای مقابله دینی در شرایط ناگوار، مانند توکل به خداوند و قرائت قرآن و صله ارحام، می‌تواند در آرامش روحی و روانی انسان مؤثر باشد و زمینه‌های آسایش او را فراهم سازد و در ارتقای سلامت روان وی مفید باشد [13 ،12]. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که جوامعی که اعمال مذهبی بیشتری انجام می‌دهند، اضطراب مرگ کمتری دارند. هم‌چنین، مشخص شده که اعتقاد قوی‌تر به دنیای پس‌ازمرگ، با اضطراب مرگ کمتری همراه است [14]. 
دل‌بستگی، قلمرو وسیعی است که مطالعات گسترده‌ بالبی، آن را گسترش داد. از حدود دهه 1990، کرک‌پاتریک، روان‌شناس دین، دل‌بستگی را به‌عنوان چهارچوبی توانمند برای درک و یکپارچه‌کردن بسیاری از جنبه‌های باور دینی مطرح کرده است [16 ،15]. تحقیقات مختلف، نشان داده که برداشت اصلی بیشتر افراد از دین، داشتن رابطه‌ای نزدیک با خداوند است؛ نه صرفاً مجموعه‌ای از باورها و اعمال [17]. علاوه‌برآن در بیشتر ادیان توحیدی، تأکید بر نزدیکی هرفرد با خدا و ارجاع‌های مکرر بر عشق بین بنده و خدا وجود دارد. در زمان بروز بحران، افراد خدا را به‌عنوان پناهگاهی مطمئن و پایگاهی امن به‌منظور جست‌وجوگری در محیط می‌دانند [17]. همچنین، پژوهش‌ها نشان داده که بین سبک دل‌بستگی ایمن به خداوند با ترس از مرگ و آشفتگی روانی، رابطه معکوس و بین سبک دل‌بستگی اضطرابی به خدا و ترس از مرگ و آشفتگی روانی، رابطه مثبت وجود دارد [18]. 
یافته‌ها، نشان می‌دهد که مذهب و دینداری در شرایط متفاوت، هم کاهش‌دهنده و هم محرک نگرش‌های مرضی دربرابر مرگ است [19]. در زمینه جنبه نوآوری پژوهش حاضر، مروری بر پیشینه پژوهش حاکی از آن است که در حوزه افسردگی مرگ و مؤلفه‌های روان‌شناختی‌مذهبی مرتبط‌با آن، به‌ویژه در ایران، مطالعات اندکی انجام شده است. باتوجه‌به کمبود یافته‌های پژوهشی و این موضوع که متغیرهای مذهبی در تبیین افسردگی مرگ، می‌تواند نقشی تعیین‌کننده داشته باشد، هدف پژوهش حاضر بررسی برخی هم‌بسته‌های مذهبی افسردگی مرگ، یعنی عمل به باورهای دینی و سازگاری مذهبی و سبک‌های دل‌بستگی به خدا بود. 
روش
پژوهش حاضر از نوع توصیفی‌تحلیلی بود و جامعه آماری آن را تمامی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه پیام‌نور استان آذربایجان‌شرقی تشکیل می‌دادند که در سال تحصیلی 94-1393 به تحصیل مشغول بودند. روش نمونه‌برداری، از نوع تصادفی طبقه‌ای و حجم نمونه انتخاب‌شده باتوجه‌به ماهیت پژوهش و رعایت کفایت تعداد در تحقیقات هم‌بستگی، 347 نفر بود. پس از تشریح اهداف پژوهش و جلب رضایت و مشارکت آزمودنی‌ها، پرسش‌نامه‌های پژوهش دراختیار دانشجویان قرار گرفت. در تکمیل همزمان پرسش‌نامه‌ها، ترتیبی داده شد که نیمی از آزمودنی‌ها، نخست برخی مقیاس‌ها و نیمی دیگر، نخست دیگر مقیاس‌ها را تکمیل کنند تا بدین‌وسیله آثار ناشی از ترتیب تکمیل کنترل شود.
مهم‌ترین ملاک ورود به پژوهش، قرارگرفتن در سنین دانشگاهی (زیر 35 سال) و برخورداری نسبی از سلامت روان بود که براساس آزمون سلامت عمومی ارزیابی می‌شد. همچنین مهم‌ترین ملاک خروج از پژوهش، ابتلا به اختلالات روانی و آسیب مغزی و سوءمصرف مواد بود که از شرکت‌کنندگان قبل‌از ورود به پژوهش پرسیده می‌شد. برای تحلیل داده‌ها، از روش تحلیل رگرسیون چندمتغیره همزمان در نسخه بیست‌ویکم نرم‌افزار SPSS استفاده شد.
ابزارهای پژوهش، عبارت بود از:
مقیاس افسردگی مرگ (DDS)
تمپلر و همکاران [1]، این مقیاس را طراحی کرده‌اند. این مقیاس هفده‌پرسشی، دو فرم دوگزینه‌ای (بلی یا خیر) و لیکرت (از کاملاً موافق تا کاملاً مخالف) دارد. این مقیاس، نگرش‌های افسرده‌وار مربوط‌به مرگ را در شش بُعد می‌سنجد: ناامیدی مرگ، تنهایی مرگ، رعب مرگ، غمگینی مرگ، افسردگی مرگ و قطعیت مرگ. بررسی‌های انجام‌شده درباره روایی و پایایی مقیاس افسردگی مرگ، نشان می‌دهد که این مقیاس از اعتبار مقبولی برخوردار است. تمپلر و همکاران [1]، ضرایب روایی و پایایی مطلوبی برای این مقیاس گزارش کرده‌اند. در ایران، استفاده از روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی نشان داد که این پرسش‌نامه، مقیاسی چندبُعدی است و عوامل چهارگانه ناامیدی مرگ، شکست مرگ، تنهایی مرگ و پذیرش مرگ به‌ترتیب بیشترین میزان واریانس را تبیین می‌کند (71/49درصد واریانس کل). به‌منظور بررسی روایی همزمان، از اجرای همزمان مقیاس اضطراب مرگ استفاده شد که از روایی همزمان مطلوب حکایت داشت (68/0=r و 001/0>P). افزون‌براین، سه نوع پایایی بازآزمایی (76/0=r و 001/0>P) و تنصیفی (77/0=r و 001/0>P) و همسانی درونی (78/0=r و 001/0>P) گزارش شد [20]. 
پرسش‌نامه عمل به باور‌های دینی معبد
پرسش‌نامه معبد، 25 گویه دارد که گلزاری، آن را تدوین کرده است. این پرسش‌نامه، عمل (و نه اعتقاد و نگرش) به باورهای دینی را اندازه می‌گیرد [21]. مواد آزمون، در سه حوزه قرار دارد: عمل به واجبات و عمل به مستحبات و انگیزه‌ها و روابط دینی. پایایی این آزمون ازطریق باز‌آزمایی، 76/0 و ازطریق دونیمه‌کردن، 91/0 و ازطریق آلفای کرونباخ، 94/0 گزارش شده است [21]. این آزمون، اعتبار محتوای صوری و منطقی مطلوبی دارد و اعتبار وابسته به ملاک آن، ازطریق مقایسه افراد دینی و غیردینی با ضریب اعتبار، 78/0 تا 84/0 به‌دست آمده است [21]. در پژوهش حاضر نیز، پایایی این مقیاس به روش آلفای کرونباخ در زیر‌مقیاس انگیزه‌ها و روابط دینی، عمل به واجبات و ترک محرمات، عمل به مستحبات و کل مقیاس، به‌ترتیب 95/0، 70/0، 78/0 و 95/0 محاسبه شده است.
مقیاس مقابله مذهبی و فرم کوتاه (B-RCOPE)
این مقیاس چهارده پرسش دارد و پارگامنت و فیول و بردزی [22] آن را ساخته‌اند. این ابزار به‌صورت «بلی یا خیر» نمره‌گذاری می‌شود و نحوه سازگاری مذهبی با استرسورها و بحران‌های مهم زندگی را اندازه می‌گیرد. این مقیاس، از دو زیرمقیاس مقابله مذهبی مثبت و مقابله مذهبی منفی تشکیل شده و در ادیان و مذاهب گوناگون، قابلیت کاربرد دارد. پارگامنت و همکاران [22]، ضریب همسانی درونی دو زیرمقیاس را به‌ترتیب 92/0 و 81/0 گزارش کرده‌اند. همچنین، مقیاس سازگاری مذهبی از روایی همزمان مناسبی برخوردار است. در پژوهش حاضر نیز، ضرایب آلفای کرونباخ به‌ترتیب 79/0 و 71/0 به‌دست آمد.
مقیاس سبک‌های دل‌بستگی به خدا
بک و مک‌دونالد [23]، این مقیاس را برای ارزیابی سبک دل‌بستگی افراد به خدا ابداع کرده‌اند. این ابزار، حاوی 28 ماده است که هریک، توصیفی کوتاه از چگونگی رابطه دل‌بستگی فرد به خداوند را ارائه می‌دهد. آزمودنی، درجه تطابق هرجمله را با حالت‌ها و تجربه‌های خود دررابطه‌با خدا، روی مقیاس هفت‌درجه‌ای لیکرت مشخص می‌کند که از «کاملاً مخالف» تا «کاملاً موافق» درجه‌بندی شده است. نتیجه انجام این آزمون، دو نمره است: نمره اول، شاخص اجتناب آزمودنی در رابطه دل‌بستگی با خدا و نمره دوم، شاخص اضطراب وی در این رابطه است. آلفای کرونباخ گزارش‌شده بک و همکاران، در زمینه زیر‌مقیاس اجتنابی، 84/0 و در زمینه زیر‌مقیاس اضطراب، 80/0 است [23]. گفتنی است است که درحال‌حاضر، کارآمد‌ترین الگوی نظری سنجش روابط دل‌بستگی در بزرگ‌سالان، بر پایه اندازه‌گیری دو بُعد اجتناب و اضطراب در رابطه، استوار شده است و با استناد به وضعیت فرد در این ابعاد، سبک دل‌بستگی او تعیین می‌شود. این بدین‌معناست که اگر نمره فرد در هر دو بُعد پایین باشد، نشانه دل‌بستگی ایمن است. همچنین، نمره زیاد در مقیاس اجتنابی و نمره پایین در مقیاس اضطرابی، نشانه دل‌بستگی اجتنابی محسوب می‌شود. عکس این حالت، نشان‌دهنده دل‌بستگی اضطرابی و درنهایت، نمره زیاد در هر دو مقیاس، نشان‌دهنده ناایمن‌ترین نوع دل‌بستگی است [24].
یافته‌ها
در جدول شماره 1، ویژگی‌های جمعیت‌شناختی نمونه‌های تحقیق نشان داده شده است. براساس این جدول، در این تحقیق تعداد زنان شرکت‌کننده (235 نفر) را می‌توان با تعداد مردان 

 

شرکت‌کننده (104 نفر) مقایسه کرد. در این بررسی، یازده نفر جنسیت خودشان را مشخص نکرده بودند.
در جدول شماره 2، میانگین نمره‌های کسب‌شده در متغیر‌های پژوهش و هم‌بستگی‌های بین وسواس مرگ و مؤلفه‌های مذهبی، خلاصه شده است. براساس اطلاعات این جدول، بین افسردگی مرگ و ابعاد عمل به باورهای دینی، رابطه معنی‌دار وجود ندارد. همچنین در این جدول، افسردگی مرگ با سبک‌های مقابله مذهبی منفی و دل‌بستگی اضطرابی به خدا، رابطه مستقیم و با سبک‌های مقابله مذهبی، رابطه معکوس دارد. در بررسی پیش‌فرض استفاده از رگرسیون چندگانه، فرض هم‌خطی‌بودن چندگانه برای سنجش استقلال متغیرهای پیش‌بین بررسی شد. نرم‌افزار، شاخص تحمل و شاخص عامل تورم واریانس را محاسبه و ارائه کرد. شاخص تحمل متغیرها، 87/0 تا 1 و شاخص عامل تورم واریانس، 1 تا 14/1 بود. ازاین‌رو، می‌توان پذیرفت که متغیرهای پیش‌بین از یکدیگر مستقل‌اند و هم‌خطی‌بودن چندگانه، اتفاق نیفتاده است. طبیعی‌بودن داده‌ها با استفاده از آزمون کولموگروف‌اسمیرنوف بررسی شد و نتایج نشان داد که از طبیعی‌بودن، انحرافی صورت نگرفته است (035/0=ضریب و 2/0>P). 
 در جدول شماره 3، نتیجه تحلیل رگرسیون بین متغیرهای بررسی‌شده ارائه شده است. براساس این نتایج، میزان F مشاهده‌شده معنی‌دار است (001/0>P) و 13درصد واریانس مربوط‌به افسردگی مرگ، به‌وسیله سبک‌های دل‌بستگی اضطرابی به خدا و سبک‌های مقابله مذهبی منفی و مثبت تعیین می‌شود (13/0r2=). ضریب رگرسیون متغیر‌های پیش‌بین، نشان می‌دهد که دل‌بستگی اضطرابی به خدا و سبک‌های مقابله مذهبی منفی و مثبت، می‌تواند واریانس افسردگی مرگ را به‌صورت معنی‌دار تبیین کند.
ضریب تأثیر سبک دل‌بستگی اضطرابی به خدا (27/0B=) و سبک‌های مقابله مذهبی منفی و مثبت، به‌ترتیب (33/0B=) و (39/0B=-) است. باتوجه‌به آماره t، این میزان حاکی از آن است که این متغیرها با بیش از 95درصد اطمینان، تغییرات مربوط‌به افسردگی مرگ را پیش‌بینی می‌کنند. این بدین‌معناست که افزایش دل‌بستگی اضطرابی به خدا و مقابله مذهبی منفی و کاهش سبک مقابله مثبت، به افزایش افسردگی مرگ منجر می‌شود. 
بحث 
هدف پژوهش حاضر، بررسی ارتباط متغیرهای مذهبی با افسردگی مرگ بود و نتایج به‌دست‌آمده، نشان داد که از بین متغیرهای مذهبی بررسی‌شده، متغیرهای دل‌بستگی ناایمن به خدا (که از ابعاد سبک‌های دل‌بستگی اجتنابی و اضطرابی تشکیل شده است) و مقابله مذهبی منفی به‌صورت مستقیم و مقابله مذهبی مثبت به‌صورت معکوس، بیشترین توان تبیینی افسردگی مرگ را دارد. درارتباط‌با موضوع مطالعه‌شده، تاکنون دو پژوهش گزارش شده که هم‌بسته‌های مذهبی افسردگی مرگ را بررسی کرده است. نتایج پژوهش حاضر، با نتایج دو پژوهش مذکور همسو است. در این پژوهش‌ها، گزارش شده بود که بین افسردگی مرگ و ایمان به خدا و زندگی پس‌ازمرگ، رابطه معکوس وجود دارد [9 ،8]. گفتنی است که پژوهش‌هایی نیز وجود داشت که در متغیرهای مشابه، مانند اضطراب مرگ انجام شده بود. بر‌این‌اساس، یافته‌های پژوهش حاضر با یافته‌های علیانسب [19] و ماینر [25] همسو است. این بدان‌معنی است که افزایش در میزان سبک دل‌بستگی ناایمن، با افزایش در میزان افسردگی مرگ و کاهش در آن، با کاهش میزان افسردگی مرگ همراه است.
در تبیین این نتایج، می‌توان گفت افرادی که سبک دل‌بستگی ناایمن به خداوند دارند، کسانی هستند که احتمالاً درباره خواست خداوند برای پاسخ‌گویی در مواقع تهدیدآمیز، مضطرب و دو‌سوگرا یا آشفته هستند و از دیدگاه آنان، خداوند پاسخ‌گو و دردسترس نیست. چنین افرادی در پذیرش خداوند به‌عنوان پایه و اساس ایمنی و تکیه‌گاه مطمئن در سختی‌ها، شک و تردید دارند و ممکن است حضور خداوند را در جای‌جای زندگی خود، احساس نکنند و همواره از نبودِ خداوند در مسائل و مشکلات سخت و مهم زندگی خود، در اضطراب باشند. چنین افرادی، همواره به‌نوعی اضطراب دچارند که نشانه دوری از خداوند است. همه انسان‌ها برخی اوقات به مرگ خود می‌اندیشند؛ البته نه از بُعد دینی آن، بلکه شاید به‌علت ترسی که مرگ ذاتاً در وجود انسان‌ها به‌جای می‌گذارد. برای این افراد، ممکن است مرگ پایان راه باشد و چون در بحبوحه‌های زندگی، تکیه‌گاه محکمی مانند خداوند ندارند، مرگ و افکار مربوط‌به آن در آنان نوعی اضطراب ایجاد می‌کند که بر سراسر زندگی آن‌ها سایه می‌افکند. همچنین، این افراد چون خود را شایسته مهر و عشق خداوند نمی‌دانند، حتی درصورت پذیرش مرگ و استقبال از آن، درصورت باز‌نگری اعمال گذشته خود و ارتکاب گناه و اشتباه، خود را سزاوار بخشش خداوند نمی‌دانند. ازاین‌رو، مرگ برای آن‌ها به پدیده‌ای هولناک و هراس‌انگیز تبدیل می‌شود که حتی فکرکردن به آن، به اضطرابی بزرگ منجر می‌شود.
در سال‌های اخیر در میان محققان علوم اجتماعی و سلامت، علاقه به پژوهش درباره ارتباط مذهب و مقابله با تنیدگی، افزایش یافته است. پارگامنت، به بُعد مذهبی مقابله اشاره و یادآوری کرده است که مذهب، می‌تواند بخشی از ساخت مرکزی هر فرایند مقابله‌ای باشد. او معتقد است که مذهب، منابعی برای افراد در مقابله با موقعیت‌هایی فراهم می‌کند که مضر یا تهدیدکننده است و به آن‌ها کمک می‌کند تا موقعیت را به‌شکل متفاوتی ارزیابی کنند. همچنین، توانایی آن‌ها را در مقابله با این شرایط افزایش می‌دهد [26].
پژوهش حاضر، نشان داد کسانی که هنگام مواجهه با رویدادهای منفی زندگی از راهبردهای انطباقی مثبت استفاده می‌کنند، افسردگی مرگ کمتر و کسانی که از راهبردهای انطباقی منفی استفاده می‌کنند، افسردگی مرگ بیشتری تجربه می‌کنند. براین‌اساس، این دسته از افراد افسردگی مرگ اندکی نشان می‌دهند: کسانی که هنگام مواجهه با رویدادهای منفی سعی می‌کنند تا رابطه‌ای قوی با خدا داشته باشند و از خدا می‌خواهند کمکشان کند تا بر خشم و عصبانیت ناشی از ناکامی غلبه کنند. این افراد به خدا توکل و بر عقاید مذهبی‌شان تکیه می‌کنند تا مشکلاتشان کم شود و ناامیدی و غمگینی کمتری درارتباط‌با مرگ داشته باشند. این‌گونه تصورها از آفریدگار، در کاهش ناراحتی‌ها و فقدان‌هایی که در این جهان برای انسان پیش می‌آید، نوعی تسکین و آرامش‌قلب ایجاد می‌کند. انسانی که خدای خود را با تمام صفات زیبا شناخت، دیگر درمقابل سختی‌های زندگی سر تسلیم فرود نمی‌آورد و با توکل به خداوند، تمامی مشکلات را پشت‌سر می‌گذارد.
درمقابل، کسانی که هنگام مواجهه با رویدادهای منفی زندگی، احساس می‌کنند خداوند آن‌ها را فراموش کرده یا رویداد پیش‌آمده، مجازاتی ازسوی خداوند است و درباره قدرت خداوند تردید و خدا را نامهربان تصور می‌کنند، افسردگی مرگ بیشتری نشان می‌دهند. مقابله مذهبی منفی، رابطه عمیق درونی ندارد و به‌نظر می‌رسد با خصیصه اضطرابی نیز همراه باشد؛ یعنی در این نوع سبک مقابله مذهبی، فرد ترس از تنبیه و طرد ازسوی خدا را مدنظر قرار می‌دهد. این افراد، خدا را بیشتر به‌عنوان منبعی از درد و تنبیه تصور می‌کنند تا منبعی از عشق و محبت. این در حالی است که مقابله مذهبی مثبت، مبتنی‌بر رابطه عاشقانه با خدا و حس ارتباطی معنوی با دیگران و اعتقاد به هدفمندی دنیا و درنتیجه، نظری مثبت دربرابر آفرینش است [27]. درهمین‌راستا این نتیجه با یافته‌های پارگامنت، مبنی‌بر ارتباط مستقیم مقابله مذهبی مثبت با سلامت روانی [28] و رابطه منفی آن با کاهش افسردگی [29] و کاهش تنیدگی [30]، همسو است.
 پژوهش حاضر از دو نظر محدودیت داشت: 1. نمونه بررسی‌شده در پژوهش حاضر را تنها دانشجویان تشکیل می‌دادند؛ بنابراین، به‌نظر می‌رسد که در تعمیم یافته‌های پژوهش حاضر به دیگر طبقه‌های اجتماعی، باید جانب احتیاط را رعایت کرد؛ زیرا این احتمال وجود دارد که در نگرش‌های مربوط‌به مرگ، باتوجه‌به عوامل جعیت‌شناختی تفاوت‌هایی مشاهده شود [31]؛ 2. ازآنجایی‌که پژوهش حاضر از نوع تحقیقات هم‌بستگی بود، باید درباره هرگونه استنباط‌های علت و معلولی مرتبط‌با متغیرهای پژوهش احتیاط کرد. 

سپاسگزاری
 پژوهش حاضر، با استفاده از اعتبارات دانشگاه پیام‌نور انجام شده است. بدین‌وسیله نویسندگان مراتب قدردانی خود را از معاونت و شورای پژوهشی این دانشگاه اعلام می‌کنند. بنا به اظهار نویسنده مسئول مقاله، تعارض منافع وجود نداشته است.