Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology
مجله روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران
IJPCP
Medical Sciences
http://ijpcp.iums.ac.ir
18
journal18
1735-4315
2228-7515
10.32598/ijpcp
fa
jalali
1400
1
1
gregorian
2021
4
1
27
1
online
1
fulltext
fa
از جدایی تا هویتباختگی: تبیین کیفی کارتنخوابی در معتادان شهر تهران
From Leaving Home to Losing Identity: A Qualitative Study on Rough Sleeping in Drug Addicts in Iran
روانپزشکی و روانشناسی
Psychiatry and Psychology
پژوهشي اصيل
Original Research
<strong>اهداف: </strong>پدیده کارتنخوابی در شهرهای بزرگ ایران بهخصوص تهران پدیده نسبتاً جدیدی است که به عنوان یک معضل جدی اجتماعی در عرصه عمومی مطرح میشود. اصطلاح کارتنخوابی عمدتاً در خصوص کسانی به کار میرود که شبها را در فضاهای عمومی مانند پیادهروها، پارکها یا زیرپلها سپری میکنند. مطالعات نشان میدهد که کارتنخوابی با اختلال مصرف مواد گره خورده است. هدف این پژوهش بررسی فرایند و تحلیل تجربیات افراد کارتنخواب دارای اختلال مصرف مواد است.<br>
<strong>مواد و روش ها:</strong> این تحقیق کیفی و به روش گراندد تئوری صورت گرفته است. با روش نمونهگیری هدفمند و سپس نظری درنهایت بیست نفر (نه مرد و یازده زن) از کارتنخوابهای شهرستان تهران در مطالعه شرکت کردند و نمونهگیری تا اشباع دادهها ادامه یافت. دادهها از طریق مصاحبه عمیق نیمهساختاریافته و مشاهده گردآوری شد. تحلیل دادهها برای مشخص کردنِ روند به روش توصیهشده توسط اشتراوس و کوربین (1998) انجام شد.<br>
<strong>یافته ها:</strong> میانگین سن مشارکتکنندگان 2/36 بود. یافتهها نشان داد که فرایند کارتنخوابی فرد دچار اختلال مصرف مواد دارای دو مرحله است که هرکدام دارای طبقاتی هستند؛ مرحله اول: مرحله جدایی از مأوای پایدار، از دو طبقه اصلی تشکیل شده است: جدایی مبتنی بر تصمیم فرد و جدایی خارج از اختیار. مرحله دوم: مرحله بیخانمانی (بقا به هر قیمتی)، شامل چهارطبقه اصلی است: مأواگزینی گریزان، امرار معاش غیررسمی و متخلفانه، حضور در شبکه روابط بهرهجویانه و مقوله هویتباختگی فردی و اجتماعی.<br>
<strong>نتیجه گیری:</strong> در مرحله جدایی از مأوای پایدار و مرحله بیخانمانی فرد، علاوه بر مسئله مصرف مواد با توجه به ابعاد جدیدی که این نوع زندگی دارد هویت فرد به بیخانمان گریزان، خلافکار، آسیبدیده و طردشده اجتماعی تبدیل میشود. همین امر او را در این سیکل معیوب بقا به هر قیمتی قرار میدهد. از این روست که میتوان این گروه را قشری شدیداً آسیبدیده و درگیر مسائل اجتماعی، قانونی و روانی گوناگون دانست. با توجه به پیچیدگی ابعاد بیخانمانی معتادان، به مداخلات هماهنگ بین فرد، خانواده و سیستمهای حمایتکننده در تمام سطوح نیاز است.
<strong>Objectives: </strong>The phenomenon of rough sleeping in big cities of Iran, particularly in Tehran is a serious social problem. The term rough sleeping is mostly used for those who sleep on the public spaces including pavements, parks or under bridges. It is assumed that rough sleeping and drug addiction are linked to each other. This study aims to evaluate the process of rough sleeping based on the experiences of homeless drug addicted in Iran.<br>
<strong>Methods:</strong> This is a qualitative research. Participants were 20 homeless addicts (9 males and 11 females, mean age= 36.2 years) in Tehran city who were recruited using a purposive sampling method, and sampling continued until data saturation. The data were collected through a semi-structured in-depth interview and observations. Data analysis was performed based on the grounded theory recommended by Strauss and Corbin (1998).<br>
<strong>Results:</strong> The rough sleeping process had two steps: (a) Leaving home voluntarily (to protect family or escape from family problems) or involuntarily (Due to being expelled from home and losing the roof over the head), and (b) Being homelessness which had four main categories: Elusive life, informal and contravened subsistence, involving in exploitative relationships, and loss of individual/social identity.<br>
<strong>Conclusion: </strong>When leaving home and becoming rough sleeper, the individual becomes elusive, delinquent, damaged and socially rejected homeless, in addition to the risk of becoming a drug addict. Therefore, this group can be considered as a severely injured group involved in various social, legal and psychological issues. Given the complexity of the homelessness aspects in drug addicts, there is a need for coordinated interventions between individuals, families and the support systems at all levels.
کارتنخوابی, بیخانمانی, آسیب اجتماعی, نظریه زمینهای, هویتباختگی
Homeless, Grounded Theory, Social harm, Loss of identity, Leaving
64
77
http://ijpcp.iums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-3071-2&slc_lang=fa&sid=1
Mohammad
Sabzi Khoshnami
محمد
سبزی خوشنامی
m.khoshnam64@gmail.com
1800319475328460021077
1800319475328460021077
No
Department of Social Work, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.
گروه مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
Fahime
Sheybani
فهیمه
شیبانی
fahime.sheybani@gmail.com
1800319475328460021078
1800319475328460021078
No
Department of Social Work, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.
گروه مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
Elham
Mohammadi
الهام
محمدی
msw.mohammadi@gmail.com
1800319475328460021079
1800319475328460021079
No
Department of Social Work, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.
گروه مددکاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
Maliheh
Arshi
ملیحه
عرشی
marshisw@yahoo.com
1800319475328460021080
1800319475328460021080
No
Department of Social Work, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.
گروه مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
Leila
Ostadhashemi
لیلا
استاد هاشمی
lostadhashemi2@gmail.com
1800319475328460021081
1800319475328460021081
No
Department of Social Work, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran.
گروه مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
Maliheh
Khalvati
ملیحه
خلوتی
ma.khalvati@yahoo.com
1800319475328460021082
1800319475328460021082
Yes
Faculty of Paramedical Sciences, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.
دانشکده علوم پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.