دوره 26، شماره 4 - ( زمستان 1399 )                   جلد 26 شماره 4 صفحات 477-464 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Mohaghegh P, Roozbahani N, Vakilian K, Radpour M. Relationship of Perceived Social Support With Health-Promoting Lifestyle in Women Participating in National Breast Cancer Early Detection Program. IJPCP 2021; 26 (4) :464-477
URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-3159-fa.html
محقق پگاه، روزبهانی نسرین، وکیلیان کتایون، رادپور منوچهر. بررسی ارتباط حمایت اجتماعی ادراک‌شده با سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت در زنان شرکت‌کننده در برنامه تشخیص زودرس سرطان پستان. مجله روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران. 1399; 26 (4) :464-477

URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-3159-fa.html


1- گروه پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی اراک، اراک، ایران.
2- گروه بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم‌پزشکی اراک، اراک، ایران.
3- گروه مامایی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی اراک، اراک، ایران. ، dr.kvakilian@arakmu.ac.ir
4- معاونت بهداشتی. دانشگاه علوم‌پزشکی اراک، اراک، ایران.
متن کامل [PDF 4343 kb]   (1262 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (2435 مشاهده)
متن کامل:   (1846 مشاهده)
مقدمه
حمایت اجتماعی یکی از عوامل تعیین‌کننده‌ی سلامت جوامع بوده که به اهمیت بُعد اجتماعی انسان اشاره دارد و در سال‌های اخیر مورد توجه فزاینده‌ای قرار گرفته است. به علت اثرات حفاظتی، حمایت اجتماعی روی پیامدهای سلامت همواره این سؤال مطرح است که مسیرها و سازوکارهای آن کدام است؟ حمایت اجتماعی به محبت، عزت، تسلی، کمک و امکاناتی که دیگران (سایر افراد یا گروه‌ها) به فرد ارائه می‌دهند، گفته می‌شود. حمایت اجتماعی باعث افزایش قدرت سازگاری فرد، افزایش رضایت و کارآمدی در زندگی می‌شود [2 ،1].
به طور کلی حمایت اجتماعی به دو دسته حمایت اجتماعی واقعی که همان حمایتی است که مردم آن را دریافت و یا گزارش به دریافت آن کرده‌اند و حمایت اجتماعی ذهنی و یا درک‌شده که اعتقادات فرد در مورد پشتیبانی‌ها و حمایت‌هایی است که در دسترس اوست و به عبارت دیگر، حمایت اجتماعی درک‌شده به عنوان احساس ذهنی در مورد تعلق، پذیرش و دریافت کمک در شرایط مورد نیاز است، تقسیم می‌شود [3]. 
حمایت اجتماعی با مزایای متعدد روانی، از جمله بهبود اعتماد به نفس، احساس توانمندی، بهبود رفتارهای سلامت، بهره‌وری شغلی [4] و بهبود کیفیت زندگی همراه بوده و عدم وجود آن با تظاهرات روانی و سطح سلامت پایین‌تر همراه است. مطالعات نشان می‌دهد تصور مثبت از حمایت اجتماعی بر کیفیت زندگی، سلامت روان، سلامت جسمی و اعتماد به نفس مؤثر است [5، 6، 7]. سطوح پایین‌تر حمایت اجتماعی با نرخ مرگ‌و‌میر بالاتر به علت بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان و عفونت ‌همراه است [8، 9، 10، 11].
حمایت اجتماعی باعث افزایش قدرت سازگاری، رضایت و کارآمدی فرد در زندگی می‌شود [12]. منابع حمایت اجتماعی ممکن است خانواده، دوستان، اقوام، سازمان‌های اجتماعی و یا حتی منابع موجود در محل کار و تحصیل افراد باشد. از آنجا که بیش از 70 درصد بیماری‌ها با سبک زندگی افراد ارتباط دارد، افزایش آگاهی در مورد تأثیر اجتماعی ادراک‌شده بر رفتارهای ارتقا‌دهنده سلامت در پیشگیری از بیمارها تأثیر‌گذار خواهد بود [9]. 
سبک زندگی سالم شامل تمام اقدامات و فعالیت‌ها و رفتارهایی است که مواجهه با بیماری را در افراد کاهش می‌دهد. این رفتارها شامل رژیم غذایی مناسب، خواب و فعالیت، ورزش و کنترل وزن، عدم مصرف سیگار، الکل، مواد و ایمن‌سازی است.
سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت می‌تواند توسط پروفایل سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت‌ اندازه‌گیری شود که سلامت را در شش بُعد تغذیه، ورزش، مسئولیت‌پذیری در مورد سلامت، مدیریت استرس، خودشکوفایی و روابط بین‌فردی بررسی می‌کند [13]. 
طبق نتایج مطالعه حاجی امیری و همکاران افزایش حمایت اجتماعی سبب بهبود سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت در زنان تازه زایمان‌کرده می‌شود [14]. در بررسی بیماران دیابتی، آن‌هایی که شیوه زندگی ارتقا‌دهنده سلامت دارند، سطح بالاتری از کیفیت زندگی‌ را دارند [15]. مطالعات نشان می‌دهد ارتباط مؤثر و معنا‌داری بین حمایت اجتماعی، رفتارهای ارتقا‌دهنده سلامت، فعالیت بدنی، خودکارآمدی و وضعیت سلامت در سالمندان وجود دارد [16].
بررسی‌ها تأثیر متقابل بین اجتماعی ادراک‌شده، سبک زندگی سالم و کیفیت زندگی را نشان داده‌اند [17]. مطالعات حاکی از تأثیر خود شکوفایی (0/36=r)، مسئولیت‌پذیری در قبال سلامت (0/47=r)، روابط بین فردی (0/337=r)، مدیریت استرس (0/49=r)، فعالیت جسمی (0/48=r) و تغذیه (0/51=r) در ارتقای تحصیلی در دانشجویان است [18]. در بررسی‌ افراد سالمند، رابطه بین کیفیت خواب، سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت و امید به زندگی آن‌ها معنا‌دار بوده است [19].
پرستاران مسئولیت‌پذیر، خودشکوفا، دارای حمایت اجتماعی بالا و تغذیه مناسب‌تر، کارآمدتر بوده و بین سن و حمایت اجتماعی در آن‌ها رابطه مثبت و معنادار وجود دارد [20]. سطح سبک زندگی سلامت‌محور و حمایت اجتماعی در افراد متأهل نسبت به مجرد بیشتر است [21].
در سالمندان حمایت اجتماعی و سبک زندگی دارای رابطه مثبت و معنادار‌ است [22]. در کارکنان بازنشسته ارتش بین حمایت اجتماعی و کیفیت زندگی رابطه معناداری وجود دارد [23]. بین متغیرهای خودکارآمدی، سطح تحصیلات، میزان درآمد و شغل سرپرست خانوار با سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت رابطه معنا‌داری وجود دارد [24].
همچنین میزان مشارکت افراد در برنامه‌های تشخیص زودرس و غربالگری بیماری‌ها نیز تابع عوامل متعددی، از جمله میزان حمایت اجتماعی افراد است. در این بین مطالعاتی که روی اثر متقابل حمایت اجتماعی بر رفتارهای ارتقا‌دهنده سلامت در زنان و نقش آن در پیشگیری یا بهبود بیماری‌های آن‌ها متمرکز شود، اندک است.
با اجرایی شدن طرح ملی پویش تشخیص زودرس سرطان پستان، در شهر اراک فرصتی فراهم شد تا با انجام مطالعه‌ روی زنانی که با تمایل شخصی در این برنامه غربالگری شرکت کرده‌اند، سطح اجتماعی ادراک‌شده و سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت و ارتباط آن‌ها با یکدیگر بررسی شود.
روش‌
در این مطالعه مقطعی هزار نفر از زنان (71-‌15ساله) شرکت‌کننده در پویش ملی سرطان پستان به روش نمونه‌گیری در دسترس، از بین شانزده مرکز خدمات جامع سلامت شهری اراک (از هر مرکز حدود 62 تا 63 نفر) انتخاب شدند. پس از ارائه توضیحات به شرکت‌کنندگان در مورد اهداف، روش مطالعه و گرفتن رضایت آگاهانه از ایشان پرسش‌نامه‌ها توسط آن‌ها تکمیل شد. پرسش‌نامه افراد بی‌سواد و کم‌سواد توسط پژوهشگر با روش پرسش و پاسخ تکمیل شد.
حجم نمونه با استفاده از ضریب همبستگی حمایت خانواده و سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت (0/37=r) در مطالعات مشابه، با در نظر گرفتن اطمینان 95 درصد و خطای قابل قبول 5 درصد برابر با 163 نفر محاسبه شد [25]. برای افزایش کیفیت مطالعه تعداد نمونه‌ها به هزار نفر افزایش یافت. معیار‌های ورود به مطالعه شامل شرکت کردن در پویش ملی تشخیص زودرس سرطان پستان، جنسیت زن، سن بالای 15 سال، دارا بودن ملیت ایرانی، سکونت در شهرستان اراک و تکمیل فرم رضایت آگاهانه بوده است.
برای بررسی حمایت اجتماعی از پرسش‌نامه دوازده‌سؤالی حمایت اجتماعی ادراک بسندگی استفاده شد که حمایت اجتماعی را در سه منبع خانواده، دوستان و دیگران مهم می‌سنجد و در آن، سؤالات 3، 4، 8 و 11 منبع خانواده، سؤالات 6، 7، 9 و 12 منبع دوستان و سؤالات 1، 2، 5 و 10 منبع حمایت دیگران مهم را ارزیابی می‌کند. این پرسش‌نامه در سال 1988 توسط زیمت و همکاران ارائه شد و ضریب آلفای کرونباخ محاسبه‌شده برای آن 0/89 بوده است.
ضریب آلفای کرونباخ 0/89 (0/75 تا 0/83 در زیر‌شاخه‌ها) در مطالعه آوریده و همکاران [26] برای این ابزار محاسبه شده است. مقیاس پرسش‌نامه به صورت لیکرت پنج‌گزینه‌ای بوده (کاملاً مخالف، مخالف، نظری ندارم، موافق و کاملاً موافق) و بر حسب نمره کسب‌شده اجتماعی ادراک‌شده به سه سطح پایین، متوسط و بالا تقسیم می‌شود.
برای ارزیابی رفتار‌های ارتقا‌دهنده سلامت از پرسش‌نامه 49سؤالی ترجمه و اصلاح‌شده فارسی سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت که آن را در شش بُعد مسئولیت‌پذیری: نُه سؤال، فعالیت فیزیکی: هشت سؤال، تغذیه: نُه سؤال، خودشکوفایی: هشت سؤال، مدیریت تنش: هشت سؤال و روابط بینافردی: هفت سؤال بررسی می‌کند، استفاده شد. پاسخ هر سؤال به صورت چهار گزینه‌ای هرگز، گاهی، اغلب و همیشه است. محدوده نمرات بین 52 تا 208 است و برای هر بُعد، نمره جداگانه قابل محاسبه است و با افزایش نمره فرد، رفتارهای ارتقا‌دهنده سلامت در سطح مطلوب‌تری قرار می‌گیرد. 
این پرسش‌نامه توسط والکر و همکاران در سال 1978 ارائه شد و سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت افراد را با فعالیت‌ها و ادراکات اشخاص، که باعث بالا رفتن سطح سلامت، خود شکوفایی و رضایت‌مندی می‌شود، اندازه‌گیری می‌کند. در مطالعه محمدی‌زیدی و همکاران ضریب آلفای کرونباخ کلی این ابزار 0/82 و برای زیرگروه‌های آن از 0/64 تا 0/91 محاسبه شده است [13].
برای توصیف متغیرهای روانی اجتماعی، مانند وضعیت تأهل، شغل، محل سکونت، نوع بیمه، وضعیت مهاجرت، سطح درآمد، وضعیت اقتصادی، نمایه توده بدنی، توان تأمین غذا، ضرب و شتم در منزل، رفاه جسمی روانی، تبعیض بین افراد خانواده، وضعیت حمایت اجتماعی، شغل سرپرست و سطح تحصیلات سرپرست از شاخص‌های فراوانی مطلق و درصد فراوانی نسبی استفاده شد. برای متغیرهای، سن، سطح تحصیلات، درآمد سرانه، نمایه توده بدنی، حمایت اجتماعی، حمایت خانواده، حمایت دوستان، حمایت دیگران مهم، سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت، وضعیت تغذیه، فعالیت بدنی، کنترل استرس، ارتباط بینافردی، مسئولیت‌پذیری سلامت و رشد عاطفی از شاخص‌های توصیفی فراوانی مطلق، میانگین و انحراف معیار استفاده شد. 
برای طبقه‌بندی BMI از روش استاندارد سازمان جهانی بهداشت شامل نمایه توده‌ی بدنی بیشتر از 18/5 تا کمتر از 25 استاندارد، بین 25 تا کمتر از 30 اضافه وزن، 30 تا کمتر از 35 چاقی درجه اول و 35 و بالاتر خیلی چاق استفاده شد. برای تعیین همبستگی سن، نمایه توده بدنی، سطح تحصیلات و سطح درآمد، اجتماعی ادراک‌شده، سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت و زیرشاخه‌های آن‌ها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. در این مطالعه تمامی محاسبات با استفاده از نرم‌افزار SPSS ویرایش 23 انجام شده است.
یافته‌ها
از بین هزار نفر زنان شرکت‌کننده در پویش ملی سرطان پستان، 77/6 درصد متأهل و 74/4 درصد خانه‌دار بودند. در این گروه از افراد 85/5 درصد شهر‌نشین، 10/5 درصد ساکن حومه و 4 درصد روستایی هستند. بیشتر افراد شرکت‌کننده (92/1 درصد) تحت پوشش انواع بیمه‌های درمانی هستند. سابقه مهاجرت به شهر در 36/9 درصد گزارش شد. در این گروه 37/1 درصد از افراد در خانواده‌هایی با درآمد ناکافی و خیلی ناکافی زندگی می‌کنند و 29/9 درصد این افراد وضع اقتصادی پایین و خیلی پایین داشته‌اند.
در زنان شرکت‌کننده در این پویش 52/6 درصد دارای وزن مطلوب و 47/4 درصد دارای اضافه وزن و چاق بوده‌اند. خانواده 56/9 درصد این افراد از توان تأمین غذای کافی برخوردار نیستند. از زنان شرکت‌کننده در مطالعه 5/2 درصد سابقه ضرب و شتم در خانه را ذکر کرده‌اند. در این افراد 77/4 درصد دارای وضعیت جسمی و روانی مطلوب بوده و تبعیض بین اعضای خانواده توسط 35/5 درصد افراد شرکت‌کننده ذکر شده است. در این افراد 93/1 درصد بر این باورند که از حمایت اجتماعی مناسب برخوردار هستند. سرپرست 6/4 درصد، موارد بی‌سواد و کم‌سواد و 16/1 درصد دارای تحصیلات ابتدایی بودند. سرپرست خانوار 18/9 درصد موارد کارمند، 10/3 درصد بازنشسته، 19 درصد کارگر، 36/2 درصد شغل آزاد، 9/5 درصد دارای شغل دائم، 6/ درصد دارای شغل موقت و 4/3 درصد بیکار بوده‌اند (جدول شماره 1). 




میانگین سن شرکت‌کنندگان (‌11/30‌±‌33/78‌) سال و میانگین درآمد سرانه خانواده‌ها (‌435170/8‌±‌628142/8‌‌) ریال بود. میانگین نمایه توده بدنی در آن‌ها (‌4/38‌±‌25/21‌) و نزدیک به نیمی از آن‌ها دارای اضافه وزن و چاق ‌بودند. میانگین نمره سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت (‌25/35‌±‌117/45‌) و در زیرگروه‌های آن بیشترین نمره مربوط به مسئولیت‌پذیری سلامت (7/34‌±‌31/78) و کمترین آن مرتبط با مدیریت استرس (‌2/98‌±‌11/87) بود.
میانگین نمره اجتماعی ادراک‌شده (‌8/52‌±‌44/82‌) و در زیر‌گروه‌های آن بیشترین میانگین نمره مربوط به حمایت خانواده (3/22‌±‌16/07) و کمترین آن مربوط به حمایت دوستان (3/67‌‌±‌13/68) بود (جدول شماره 2). 


بیشترین همبستگی معنا‌دار حمایت اجتماعی در ارتباط با حمایت خانواده (0/85=r)، حمایت سایرین مهم (0/84=r) و حمایت دوستان (0/82=r) است. سطح تحصیلات (0/19=r)، درآمد سرانه (0/13=r)، وضعیت تغذیه (0/29=r)، فعالیت بدنی (0/26=r) و کنترل استرس (0/28=r) دارای ارتباط خطی مستقیم ضعیفی با حمایت اجتماعی بوده‌اند (P<0/05).
سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت رابطه قوی و معنادار با مسئولیت‌پذیری سلامت (0/90=r) ، خودشکوفایی (0/89=r)، ارتباط بین‌فردی (0/85=r)، کنترل استرس (0/81=r)، فعالیت بدنی (0/78=r)، وضعیت تغذیه (0/74=r)، همبستگی قابل قبولی با اجتماعی ادراک‌شده (0/42=r) و حمایت خانواده (0/40=r) دارد (P<0/05).
همبستگی پایین و معنا‌داری در رابطه با حمایت دوستان (0/30=r) و سطح تحصیلات (0/22=r) با سبک زندگی وجود داشت. ارتباط منفی و غیرمعنا‌دار بین نمایه توده بدنی با اجتماعی ادراک‌شده (0/03- =r) و سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت (0/03- =r) وجود داشت (جدول شماره 2).
بحث
این مطالعه با هدف بررسی ارتباط اجتماعی ادراک‌شده با سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت در زنان شرکت کننده در پویش ملی تشخیص زودرس سرطان پستان انجام شد. بیشتر زنان شرکت‌کننده در این مطالعه خانه‌دار (74/4 درصد) و متأهل (77/6 درصد) بودند. بیشتر این افراد ساکن مرکز شهر و حومه بوده و فقط 4 درصد ساکن روستا بودند. سابقه مهاجرت از روستا در 63/9 درصد افراد وجود داشت. بیشتر افراد تحت پوشش بیمه درمانی بودند.
در مطالعه همبستگی مثبت، قابل قبول و معناداری بین اجتماعی ادراک‌شده و سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت و زیرگروه‌های آن‌ها وجود داشت. این نتایج نشان می‌دهد زنانی که دارای اجتماعی ادراک‌شده بالاتری هستند در زندگی خود از روش‌های بهتری در رابطه با سلامت استفاده کرده‌اند. عوامل جمعیت‌شناختی مانند سن، سطح تحصیلات و سطح درآمد ارتباط بسیار ضعیف و معنادار با سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت و اجتماعی ادراک‌شده داشتند.
مطالعه انجام‌شده توسط علیرضا کلدی و همکاران نیز نشان می‌دهد بهبود سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت عامل مهمی در ارتقا، ‌کیفیت زندگی دانشجویان بوده است که این مطلب نشان‌دهنده اهمیت بررسی مؤلفه‌های مرتبط با کیفیت زندگی می‌باشد تا با آگاهی از آن در بهبود سلامت در افراد و جوامع اقدام شود [27].
مطالعه انجام‌شده روی بازنشستگان ارتش جمهوری اسلامی ایران حاکی از آن است که بین سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت و بهبود کیفیت زندگی رابطه وجود دارد و پژوهشگر لزوم سیاست‌گذاری در زمینه بهبود سطح سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت در این گروه را مطرح کرده است. از آنجا که اجتماعی ادراک‌شده یکی از عوامل مؤثر بر سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت است، در نظر گرفتن آن در این برنامه‌ریزی‌ها، بر کیفیت زندگی افراد اثر گذار خواهد بود [28]. در این مطالعه سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت بیشترین رابطه را به ترتیب با خودشکوفایی و مسئولیت‌پذیری، ارتباط بین‌فردی، کنترل استرس، فعالیت بدنی و وضعیت تغذیه داشته است. در مطالعه انجام شده توسط سعادت و همکاران نیز اهمیت ویژه سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت و زیر‌گروه‌های آن بر خودکارآمدی ذکر شده و بر لزوم رشد باورهای خودکارآمدی با تمرکز بر سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت را بیان کرده است [18].
بررسی مطالعات نشان می‌دهد سطح بالاتر سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت می‌تواند سازگاری اجتماعی و امید به زندگی را نیز افزایش دهد [19]. نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن است که بیشترین رابطه اجتماعی ادراک‌شده به ترتیب مربوط به حمایت خانواده، حمایت سایرین مهم و حمایت دوستان بوده که همسو با آن سایر مطالعات رابطه معنا‌داری بین حمایت دوستان را به عنوان منبع حمایت اجتماعی با سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت در گروه معلولین و جانبازان نشان داده است [25].
نتیجه مطالعه نشان می‌دهد همبستگی معناداری بین حمایت خانواده و سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت و جود دارد و در مطالعه انجام‌شده روی زوجین توسط فرشاد پورافقی نشان می‌دهد که سبک زندگی متناسب با سلامت، ادراک اجتماعی و روابط خانواده و رضایت زناشویی را به صورت فزاینده تحت تأثیر قرار می‌دهد [29].
نتیجه مطالعه حاکی از آن است که رابطه مثبت و معناداری بین اجتماعی ادراک‌شده و کنترل استرس وجود دارد. نتایج مطالعه بخشانی و همکاران نشان داد که حمایت اجتماعی ادراک شده در بروز یا تشدید افسردگی نقش تعدیل‌کننده دارد و در افراد افسرده به طور معناداری پایین‌تر از افراد غیر‌افسرده است [30].
مطالعه انجام‌شده توسط شعبان‌زاده و همکاران نیز نشان می‌دهد توانایی مقابله با رویداد‌های استرس‌زا همراه با برخورداری از حمایت خانواده، کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد [31]. در مطالعه میرغفوروند و همکاران میانگین نمره سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت را در بیماران زن مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک‌ (‌0/3±2/2‌) محاسبه شده و بالا بردن سطح آن را در کنار سایر درمان‌ها لازم دانسته که با توجه به نتایج مطالعه حاضر توجه به حمایت اجتمای ادراکی در کنار سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت در این زمینه لازم به نظر می‌رسد [32].
در مطالعات انجام‌شده توسط نیل‌ساز و همکاران حدود 50 درصد دانشجویانی که سطح سبک زندگی ارتقا‌دهنده متوسط و ضعیف داشتند از عملکرد جسمانی و هیجانی کمتری برخوردار بوده‌اند و برای افزایش آن باید سطح مؤلفه زندگی ارتقا‌دهنده سلامت و نیز با توجه به نتایج، اجتماعی ادراک‌شده همراه با آن ارتقا یابد [33].
بررسی انجام شده توسط رنکرونی و همکاران نشان می‌دهد افزایش سطح سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت و خود کارآمدی در پیشبرد اهداف درمانی مؤثر بوده است که در این زمینه لازم است به متغیر‌های مؤثر بر افزایش سطح سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت مانند اجتماعی ادراک‌شده بر اساس نتایج مطالعه انجام‌شده توجه شود [34].
در مطالعه انجام‌شده توسط تاچابونسرمساک و همکاران روی بیماران مبتلا به سرطان دهانه رحم، حاکی از تأثیر مشترک ارتقاء سبک زندگی مرتبط با سلامت و حمایت و حمایت اجتماعی بر کیفیت زندگی بیماران بوده است [35].
مطالعه انجام‌شده توسط آبیی و همکاران روی زوجین نابارور نشان‌دهنده تأثیر حمایت همسر بر کاهش استرس و بهتر شدن کیفیت زندگی در آن‌ها بود که نتایج آن با مطالعه حاضر در زمینه تأثیرگذاری حمایت خانواده بر کاهش میزان استرس مطابقت دارد [36]. در مطالعه انجام شده توسط فالر و همکاران روی بیماران مبتلا به سرطان برونکوژنیک تازه تشخیص داده‌شده، اهمیت تأثیر حمایت خانواده و سایر حمایت اجتماعی بر سازگاری و تأثیر درمان را تأیید کرده است [37]. 
نتیجه‌گیری 
طبق نتایج حاصل از مطالعه رابطه مستقیم و معناداری بین حمایت اجتماعی ادراک‌شده و سبک زندگی ارتقا‌دهنده سلامت وجود دارد و افزایش سطح هرکدام از آن‌ها اثر هم‌افزایی بر دیگری دارد؛ بنابراین می‌توان با افزایش اجتماعی ادراک‌شده، سبب ارتقاء سبک زندگی سالم و بهبود رفتارهای ارتقا‌دهنده سلامت و متعاقباً پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌های مزمن جسمی و روانی و افزایش کارایی افراد شد.
از جمله محدودیت‌های مطالعه حاضر این بود که با توجه به وسعت جامعه آماری‌، نمونه‌گیری به صورت غیرتصادفی (و در دسترس) بود. در پژوهش های آتی می‌توان ارتباط حمایت اجتماعی با میزان مشارکت زنان در سایر برنامه‌های غربالگری و تشخیص زودرس بیماری‌ها و همچنین داشتن سبک زندگی سالم را بررسی کرد.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش

این مقاله نتیجه طرح تحقیقاتی مصوب دانشگاه علوم‌پزشکی اراک با کد اخلاق IR.ARAKMU.REC.1397.199 است. 

حامی مالی
معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم‌پزشکی اراک حامی مالی این پژوهش بوده است.

مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: همه نویسندگان؛ تحقیق و بررسی، جمع‌آوری داده‌ها و تجزیه وتحلیل آماری: پگاه محقق، نسرین روزبهانی و کتایون وکیلیان؛ تدوین نسخه اولیه مقاله: پگاه محقق و منوچهر رادپور؛ ویراستاری و نهایی‌سازی نوشته: پگاه محقق. 

تعارض منافع
مطالعه حاضر تضاد منافعی با فرد یا سازمانی ندارد.

تشکر و قدردانی
بدین‌وسیله نویسندگان مقاله، مراتب تشکر و قدردانی خود را از معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم‌پزشکی اراک که امکانات و بودجه این طرح تحقیقاتی را فراهم کردند، اعلام می‌دارند.


 
References
1.Abdolkarimy M, Zareipour MHM, Dashti S, Faryabi R, Movahed E. [Health promoting behaviors and their relationship with self-efficacy of health workers (Persian)]. Iran Journal of Nursing. 2017; 30(105):68-79. [DOI:10.29252/ijn.30.105.68]
2.Noury Ghasemabady R, Bayanzadeh SA. [Social support and social network characteristics of chronic mental patients (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 1996; 2(4):38-43. http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-1747-fa.html
3.Chenary R, Noroozi A, Tahmasebi R. [Effective factors of health promotion behaviors based on Health Promotion Model in chemical veterans of Ilam province in 2012-13 (Persian)]. Scientific Journal of Ilam University of Medical Sciences. 2013; 21(6):257-67. http://sjimu.medilam.ac.ir/article-1-911-fa.html
4.Amarloo P, Shareh H. [Social support, responsibility, and organizational procrastination: A mediator role for basic psychological needs satisfaction (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 2018; 24(2):176-89. [DOI:10.32598/ijpcp.24.2.176]
5.Rezaeipandari H, Morowatisharifabad M. [Assessment of Psychosocial Determinants (Self-Efficacy and Social Support) of Lifestyle in the Elderly in Yazd City, Iran (Persian)]. Qom University of Medical Sciences Journal. 2016; 10(9):51-60. http://journal.muq.ac.ir/article-1-502-en.html
6.Amarloo P, Shareh H. Social [Support, Responsibility, and Organizational Procrastination: A Mediator Role for Basic Psychological Needs Satisfaction (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 2018; 24(2):176-189. http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-2723-en.html
7.Dai Y, Zhang C, Zhang B, Li Z, Jiang C, Huang H. Social support and the self-rated health of older people: A comparative study in Tainan Taiwan and Fuzhou Fujian province. Medicine. 2016; 95(24). [DOI:10.1097/MD.0000000000003881] [PMID] [PMCID]
8.Javadifar N, Larki A, Javadnoori M, Haghighizadeh M. The relationship between perceived social support and lifestyle in middle-aged females of Ahvaz, Iran. Jundishapur Journal of Chronic Disease Care. 2016; 6. [DOI:10.17795/jjcdc-37111]
9.Maryam Mataji Amirrood M, Taghdisi MH, Shidfar F, Mahmood Reza G. [The relationship between perceived social support and obesity preventive eating behavior in women of Urmia City in 2012 (Persian)]. Razi Journal of Medical Sciences. 2014; 21(119):1-11. http://rjms.iums.ac.ir/article-1-3095-en.html
10.Schiotz M, Bogelund M, Almdal T, Jensen B, Willaing I. Social support and self-management behaviour among patients with type 2 diabetes. Diabetic medicine: a journal of the British Diabetic Association. 2012; 29(5):8. [DOI:10.1111/j.1464-5491.2011.03485.x] [PMID]
11.Shayeghian Z, Amiri PE, Aguilar-Vafaie M, Besharat M, Parvin M, Roohi Gilani K. the relationship between perceived social support and glycated hemoglobin in patients with type 2 diabetes: the moderating role of alexithymia. Iranian Journal of Diabetes and Lipid Disorders. 2015; 14(4):247-54. http://ijdld.tums.ac.ir/article-1-5399-en.html
12.Fakhral-Sadat N, Shubo AM. Explaining the relationship between perceived social support and quality of life with the mediated role of perceived stress in female head of household in Sanandaj. Journal of Applied Sociology. 2017; 4(64)-99-116. https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=576169
13.Mohammadi Zeidi I, Pakpour Hajiagha A, Mohammadi Zeidi B. Reliability and validity of Persian version of the health-promoting lifestyle profile. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2012; 21(1):102-13. http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-955-fa.pdf
14.Hajimiri K, Shakibazadeh E, Mehrizi AAH, Shabbidar S, Sadeghi R. The impact of general health and social support on health promoting lifestyle in the first year postpartum: the structural equation modelling. Electronic physician. 2018; 10(1):6231-9. [DOI:10.19082/6231] [PMID] [PMCID]
15.Ledinski Fičko S, Smrekar M, Hošnjak AM, Kurtović B, Kovačević I, Konjevoda V. Health promotion behaviors and quality of life among cancer patients–a systematic review. Journal of Applied Health Sciences=Časopis za Primijenjene Zdravstvene Znanosti. 2019; 5(1):87-96. https://doi.org/10.24141/1/5/1/8
16.Fan W, Yu S. Social support network, social support, self-efficacy, health-promoting behavior and healthy aging among older adults: A pathway analysis. Archives of Gerontology and Geriatrics. 2019; 85:103934. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0167494319301773
17.Kalankash SP, Nemati S. Modeling structural relations of social support and identity styles with social adjustment and quality of life. Social Psychology Research. 2019; 8(32):79-90. http://www.socialpsychology.ir/article_89714.html?lang=en
18.Sadat S, Kalantari M, Kajbaf MB. [The relationship between health promoting lifestyle components and academic self-efficacy in dormitory students (Persian)]. Research in Medical Education. 2017; 9(4):30-8. [DOI:10.29252/rme.9.4.38]
19.Homaei R, Pooyanmehr M. [The relationship between health promoting life styles and sleep quality with social adjustment and life expectancy among elderly (Persian)]. Journal of Aging Psychology. 2018; 3(4):271–80. https://doaj.org/article/91daea729e514e829e053642c437df69?
20.Mohammadbeigi A, Anbari Z, Mohammadsalehi N, Mahdipour A, Ahmadli R, Ansari H. [Study of the relationship between self-efficacy and health-promoting lifestyle and associated factors in nurses (Persian)]. Qom University of Medical Sciences. 2016; 10(7):49-57. http://journal.muq.ac.ir/article-1-433-en.html
21.Parsamehr M, Rasoolinejad Sp. [Investigating the relationship between healthy lifestyle and social health among talesh city people (Persian)]. Social Development. 1394; 37(10):35-66. https://qjsd.scu.ac.ir/article_11936_a8fbaee3bd08c656487624c6299935d6.pdf
22.Rafiee S, Toozandehjani H, Ahooei MR. [Relationship of lifestyle and social support with marital satisfaction of elderly population (Persian)]. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2016; 11(2):226-33 [DOI:10.21859/sija-1102226]
23.Goudarz T, Vahdani nia V. [The relationship between «Quality of Life» and social support of the retired military personnel (Persian)]. Military Caring Sciences. 2019; 5(4):263-72. [DOI:10.29252/mcs.5.4.263]
24.Mohammad-Alizadeh-Charandabi S, Mirghafourvand M, Tavananezhad N, Karkhaneh M. [Health promoting lifestyles and self-efficacy in adolescent boys (Persian)]. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2014; 23(109):152-62. http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-3386-en.html
25.Chenary R, Noroozi A, Noroozi R. [The relationship between perceived social support and health promoting behaviors in chemical veterans of Ilam Province (Persian)]. Iranian Journal of War and Public Health. 2013; 21(6):1-10. http://ijwph.ir/article-1-328-en.html
26.Avarideh S, Majareh SA, Moghtader L, Abedini M, Bozorgi AM. The Mediating role of perceived social support in the effect of interpersonal forgiveness on social health in students. Knowledge & Research in Applied Psychology. 2019; 20(1):71-80. https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=668911
27.Kaldi A, Kabiran EH, Mohagheghi KS, Rezasoltani P. [The evaluation of relationship between health-promoting lifestyle and quality of life (case of study: university of Social Welfare And Rehabilitation Sciences Students in Tehran) (Persian)]. Journal of Iranian Social Development Studies. 2014; 6(4):87-95. http://jisds.srbiau.ac.ir/article_6804.html
28.Goodarz Tele Jardi M, Leh Vahdani Nia V. [The relationship between quality of life and social support in retirement community army of the Islamic Republic of Iran (Persian)]. Journal of Army Nursing Faculty of the Islamic Republic of Iran. 2019; 5(4):263-72. http://mcs.ajaums.ac.ir/article-1-247-fa.html
29.Pourofoghi F. [The role of lifestyles, social perception and family relationships in predicting of marital satisfaction the young teachers (Persian)]. Journal of School Psychology. 2016; 5(2):20-38. http://jsp.uma.ac.ir/article_438_2e08e144469cd566ff80a98c81595200.pdf?lang=en
30.Bakhshani NM, Birashk B, Atefvahid MK, Bolhari J. [Correlation of social support and negative life events with depression (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 2003; 9(2):49-55. http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-190-en.html
31.Shabanzadeh A, Zare Bahramabadi M, Hatami HR, Zahrakar K. [Investigating the relationship between coping styles and quality social support The life of women heads of households in Tehran (Persian)]. Journal of Women and Society. 2013; 4(4):1-20. http://ensani.ir/file/download/article/20151011145423-10001-23.pdf
32.Mirghafourvand M, Mohammad-Alizadeh Charandabi S, Behroozi lak T, Aliasghari F. [Assessment of health promoting lifestyle status and its socio-demographic predictors in women with Polycystic Ovarian Syndrome (Persian)]. Journal of Faculty of Nursing and Midwifery, Tehran University of Medical Sciences (HAYAT). 2016; 22(4):394-407. http://hayat.tums.ac.ir/article-1-1662-en.html
33.Nilsaz M, Tavassoli E, Mazaheri M, Sohrabi F, Khezli M, Ghazanfari Z, et al. [Study of healthpromoting behaviors and life style among students of Dezful universities (Persian)]. Journal of Ilam University of Medical Sciences. 2013; 20(5):168-75. http://sjimu.medilam.ac.ir/article-1-940-en.html
34.Roncoroni J, Tucker CM, Wall W, Wippold G, Ratchford J. Associations of health self-efficacy with engagement in health-promoting behaviors and treatment adherence in rural patients. Family & Community Health. 2019; 42(2):109-16. [DOI:10.1097/FCH.0000000000000219] [PMID]
35.Taechaboonsermsak P, Kaewkungwal J, Singhasivanon P, Fungladda W, Wilailak S. [Causal relationship between health promoting behavior and quality of life in cervical cancer patients undergoing radiotherapy (Persian)]. Southeast Asian Journal of Tropical Medicine and Public Health. 2005; 36(6):1568-75. https://www.tm.mahidol.ac.th/seameo/2005_36_6/29-3673.pdf
36.Abbey A, Andrews FM, Halman LJ. Provision and receipt of social support and disregard: what is their impact on the marital life quality of infertile and fertile couples? Journal of Personality and Social Psychology. 1995; 68(3):455-69. [DOI:10.1037/0022-3514.68.3.455] [PMID]
37.Faller H, Lang H, Schilling S, Wagner J. Coping with illness in bronchial cancer from the viewpoint of the patients, their relatives and caregivers. A five-level assessment. Psychotherapie, Psychosomatik, medizinische Psychologie. 1992; 42(9-10):322-31. [PMID]
 
نوع مطالعه: پژوهشي اصيل | موضوع مقاله: روانپزشکی و روانشناسی
دریافت: 1398/10/29 | پذیرش: 1399/3/19 | انتشار: 1399/10/12

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology

Designed & Developed by : Yektaweb