سه شنبه 28 فروردین 1403
| English
دوره 27، شماره 1 - ( بهار 1400 )
جلد 27 شماره 1 صفحات 77-64 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sabzi Khoshnami M, Sheybani F, Mohammadi E, Arshi M, Ostadhashemi L, Khalvati M. From Leaving Home to Losing Identity: A Qualitative Study on Rough Sleeping in Drug Addicts in Iran. IJPCP 2021; 27 (1) :64-77
URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-3063-fa.html
URL: http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-3063-fa.html
سبزی خوشنامی محمد، شیبانی فهیمه، محمدی الهام، عرشی ملیحه، استاد هاشمی لیلا، خلوتی ملیحه. از جدایی تا هویت‌باختگی: تبیین کیفی کارتن‌خوابی در معتادان شهر تهران. مجله روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران. 1400; 27 (1) :64-77
محمد سبزی خوشنامی1 
، فهیمه شیبانی1 ، الهام محمدی2 ، ملیحه عرشی1 ، لیلا استاد هاشمی1 ، ملیحه خلوتی 3
، فهیمه شیبانی1 ، الهام محمدی2 ، ملیحه عرشی1 ، لیلا استاد هاشمی1 ، ملیحه خلوتی 3
1- گروه مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2- گروه مددکاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
3- دانشکده علوم پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران. ، ma.khalvati@yahoo.com
2- گروه مددکاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
3- دانشکده علوم پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران. ، ma.khalvati@yahoo.com
چکیده: (2384 مشاهده)
اهداف: پدیده کارتن‌خوابی در شهرهای بزرگ ایران به‌خصوص تهران پدیده نسبتاً جدیدی است که به عنوان یک معضل جدی اجتماعی در عرصه عمومی مطرح می‌شود. اصطلاح کارتن‌خوابی عمدتاً در خصوص کسانی به کار می‌رود که شب‌ها را در فضاهای عمومی مانند پیاده‌روها، پارک‌ها یا زیرپل‌ها سپری می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد که کارتن‌خوابی با اختلال مصرف مواد گره خورده است. هدف این پژوهش بررسی فرایند و تحلیل تجربیات افراد کارتن‌خواب دارای اختلال مصرف مواد است.
مواد و روش ها: این تحقیق کیفی و به روش گراندد تئوری صورت گرفته است. با روش نمونه‌گیری هدفمند و سپس نظری درنهایت بیست نفر (نه مرد و یازده زن) از کارتن‌خواب‌های شهرستان تهران در مطالعه شرکت کردند و نمونه‌گیری تا اشباع داده‌ها ادامه یافت. داده‌ها از طریق مصاحبه عمیق نیمه‌ساختاریافته و مشاهده گردآوری شد. تحلیل داده‌ها برای مشخص کردنِ روند به روش توصیه‌شده توسط اشتراوس و کوربین (1998) انجام شد.
یافته ها: میانگین سن مشارکت‌کنندگان 2/36 بود. یافته‌ها نشان داد که فرایند کارتن‌خوابی فرد دچار اختلال مصرف مواد دارای دو مرحله است که هرکدام دارای طبقاتی هستند؛ مرحله اول: مرحله جدایی از مأوای پایدار، از دو طبقه اصلی تشکیل شده است: جدایی مبتنی بر تصمیم فرد و جدایی خارج از اختیار. مرحله دوم: مرحله بی‌خانمانی (بقا به هر قیمتی)، شامل چهارطبقه اصلی است: مأواگزینی گریزان، امرار معاش غیررسمی و متخلفانه، حضور در شبکه روابط بهره‌جویانه و مقوله هویت‌باختگی فردی و اجتماعی.
نتیجه گیری: در مرحله جدایی از مأوای پایدار و مرحله بی‌خانمانی فرد، علاوه بر مسئله مصرف مواد با توجه به ابعاد جدیدی که این نوع زندگی دارد هویت فرد به بی‌خانمان گریزان، خلاف‌کار، آسیب‌دیده و طردشده اجتماعی تبدیل می‌شود. همین امر او را در این سیکل معیوب بقا به هر قیمتی قرار می‌دهد. از این روست که می‌توان این گروه را قشری شدیداً آسیب‌دیده و درگیر مسائل اجتماعی، قانونی و روانی گوناگون دانست. با توجه به پیچیدگی ابعاد بی‌خانمانی معتادان، به مداخلات هماهنگ بین فرد، خانواده و سیستم‌های حمایت‌کننده در تمام سطوح نیاز است.
مواد و روش ها: این تحقیق کیفی و به روش گراندد تئوری صورت گرفته است. با روش نمونه‌گیری هدفمند و سپس نظری درنهایت بیست نفر (نه مرد و یازده زن) از کارتن‌خواب‌های شهرستان تهران در مطالعه شرکت کردند و نمونه‌گیری تا اشباع داده‌ها ادامه یافت. داده‌ها از طریق مصاحبه عمیق نیمه‌ساختاریافته و مشاهده گردآوری شد. تحلیل داده‌ها برای مشخص کردنِ روند به روش توصیه‌شده توسط اشتراوس و کوربین (1998) انجام شد.
یافته ها: میانگین سن مشارکت‌کنندگان 2/36 بود. یافته‌ها نشان داد که فرایند کارتن‌خوابی فرد دچار اختلال مصرف مواد دارای دو مرحله است که هرکدام دارای طبقاتی هستند؛ مرحله اول: مرحله جدایی از مأوای پایدار، از دو طبقه اصلی تشکیل شده است: جدایی مبتنی بر تصمیم فرد و جدایی خارج از اختیار. مرحله دوم: مرحله بی‌خانمانی (بقا به هر قیمتی)، شامل چهارطبقه اصلی است: مأواگزینی گریزان، امرار معاش غیررسمی و متخلفانه، حضور در شبکه روابط بهره‌جویانه و مقوله هویت‌باختگی فردی و اجتماعی.
نتیجه گیری: در مرحله جدایی از مأوای پایدار و مرحله بی‌خانمانی فرد، علاوه بر مسئله مصرف مواد با توجه به ابعاد جدیدی که این نوع زندگی دارد هویت فرد به بی‌خانمان گریزان، خلاف‌کار، آسیب‌دیده و طردشده اجتماعی تبدیل می‌شود. همین امر او را در این سیکل معیوب بقا به هر قیمتی قرار می‌دهد. از این روست که می‌توان این گروه را قشری شدیداً آسیب‌دیده و درگیر مسائل اجتماعی، قانونی و روانی گوناگون دانست. با توجه به پیچیدگی ابعاد بی‌خانمانی معتادان، به مداخلات هماهنگ بین فرد، خانواده و سیستم‌های حمایت‌کننده در تمام سطوح نیاز است.
نوع مطالعه: پژوهشي اصيل |
موضوع مقاله:
روانپزشکی و روانشناسی
دریافت: 1398/5/16 | پذیرش: 1399/5/22 | انتشار: 1400/1/31
دریافت: 1398/5/16 | پذیرش: 1399/5/22 | انتشار: 1400/1/31
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
تهران، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی ایران
تلفن دانشگاه : 02166506899
تلفن ناشر : 02145355000 - 02145355555
وبسایت: http://ijpcp.iums.ac.ir
ایمیل: ijpcp@iums.ac.ir
